Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng: Nền tảng xuyên biên giới không tuân thủ có thể bị dừng hoạt động

Quốc hội nghỉ trưa. Đầu giờ chiều, các đại biểu tiếp tục chất vấn Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng.

Đại biểu Hoàng Đức Thắng cho rằng quảng cáo là nguồn thu rất quan trọng của báo chí và đây cũng là lĩnh vực báo chí đang cạnh tranh khốc liệt với mạng xã hội. Thực tế, báo chí đang "lép vế và thua ngay trên sân nhà". Ông dẫn chứng 80% quảng cáo đang chạy vào mạng xã hội tạo ra thách thức rất lớn về kinh tế báo chí.

"Vậy ngoài các giải pháp Bộ trưởng đã nêu, thì có cần chấp nhận các giải pháp mới lạ như bên cạnh chấp nhận cạnh tranh bằng các giá trị cốt lõi thì cần giải pháp về hợp tác giữa báo chí và mạng xã hội theo hướng cùng chia sẻ lợi ích về quan hệ kinh tế, quảng cáo? Nếu có thì quan hệ này sẽ thế nào và cần có hành lang pháp lý gì để thực hiện", ông Thắng đặt vấn đề.

Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng "đây là ý rất hay, thay vì cạnh tranh thì có thể hợp tác". Ông cũng nhấn mạnh rằng báo chí muốn cạnh tranh mạng xã hội để có thêm bạn đọc, quảng cáo, nguồn thu thì phải làm khác mạng xã hội. Hiện nay, hầu hết các cơ quan báo chí đều có tài khoản trên mạng xã hội để "xuất hiện ở chỗ đông người, nhiều độc giả".

Sắp tới, khi sửa Luật Báo chí, Bộ xây dựng chính sách cho tin bài xuất hiện trên tài khoản của mạng xã hội trước khi xuất bản trên báo chí. Các nền tảng mạng xã hội khi sử dụng sản phẩm phải thỏa thuận với cơ quan báo chí. "Tại Australia, mạng xã hội phải chia sẻ doanh thu với cơ quan báo chí", ông nói, cho rằng nên coi mạng xã hội là đối tượng hợp tác nhiều hơn cạnh tranh.

Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Quảng Bình Nguyễn Minh Tâm nói Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đã từng nhận định nếu không có mạng sinh thái số, mạng xã hội Việt Nam, thì sẽ không có sức mạnh đàm phán với Google, Facebook. "Đây là chiến lược lớn và rất đúng để đảm bảo không phụ thuộc, đảm bảo chủ quyền an ninh mạng quốc gia. Đề nghị Bộ trưởng cho biết chiến lược này khi nào trở thành hiện thực, để mạng xã hội Việt Nam phát triển?", bà Tâm chất vấn.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng mạng xã hội có hai mặt. Bên cạnh những tác động tích cực như tạo điều kiện cho người dân giao lưu, làm ăn, mạng xã hội cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận rằng việc cấm các nền tảng xuyên biên giới là điều không khả thi. Thay vào đó, Bộ đã khuyến khích sự phát triển của các mạng xã hội trong nước để tạo ra sự cạnh tranh lành mạnh và đa dạng hóa các lựa chọn cho người dùng.

"Bộ đã cấp phép gần 1.000 mạng xã hội ở Việt Nam. Nhiều như vậy bởi họ chủ yếu đi vào thị trường ngách, trong khi mạng xã hội lớn chỉ khoảng 20", ông nói.

Tổng số người dùng của các mạng xã hội Việt Nam hiện nay đã tương đương, thậm chí vượt qua các nền tảng lớn như Facebook, YouTube và TikTok. Thêm vào đó, 38 nền tảng số quốc gia khác cũng đang đóng góp vào hệ sinh thái số của Việt Nam. Điều này cho thấy tiềm năng phát triển rất lớn của thị trường mạng xã hội trong nước. Để tận dụng tối đa cơ hội này, Việt Nam cần đẩy mạnh việc làm chủ công nghệ và xây dựng các nền tảng số bản địa.

Đại biểu Hoàng Ngọc Định (Hà Giang) nêu tình trạng nhiều người dùng mạng xã hội để nói xấu, bóc phốt nhau. "Các nước đã có quy định bảo vệ an ninh mạng, Bộ trưởng đưa ra giải pháp nào khả thi để xử lý tình trạng này", ông Định đặt câu hỏi.

Bộ trưởng Hùng cho biết mặc dù đã có những biện pháp xử phạt đối với hành vi đăng tải thông tin sai sự thật trên mạng xã hội, nhưng mức phạt hiện tại ở Việt Nam dao động 5-10 triệu đồng vẫn chưa đủ sức răn đe. Ông cho biết nhiều quốc gia khác đã áp dụng mức phạt cao hơn rất nhiều, thậm chí lên đến hàng triệu USD hoặc quy trách nhiệm cho chủ mạng xã hội.

"Chúng ta cần xử lý nghiêm minh để răn đe. Bộ Công an có Luật phòng chống tin giả, nên về thể chế sẽ giải quyết được vấn đề này", ông Hùng nói.

Trả lời câu hỏi của đại biểu Trần Thị Thu Hằng về giải pháp chính hạn chế quảng cáo không đúng sự thật trên sàn thương mại điện tử, nền tảng xuyên biên giới, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nói không còn cách nào khác là mọi ngành, mọi cấp "quản lý phần của nhà mình trên không gian mạng". Khi phát hiện sai phạm, Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ xác định danh tính để xử lý.

"Các nền tảng xuyên biên giới, kể cả chưa có đại diện tại Việt Nam, khi làm ăn kinh doanh tại Việt Nam nếu không tuân thủ, chúng ta có đủ năng lực để dừng toàn bộ hoạt động", Bộ trưởng Hùng khẳng định.

Ông ví von các nền tảng xuyên biên giới kinh doanh ở Việt Nam là chủ chợ, phải tự làm sạch chợ của mình. Muốn vậy, các cơ quan cần định nghĩa tường minh quảng cáo nào là vi phạm. Khi đó Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ yêu cầu họ thiết kế công cụ tự rà quét và tháo gỡ.

 

 

Đủ năng lực dừng toàn bộ hoạt động nền tảng xuyên biên giới

Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Ngọc Sơn cho biết sau gần 5 năm thực hiện quy hoạch, hoạt động của báo chí vẫn còn nhiều bất cập về nguồn nhân lực và tài chính, ứng dụng công nghệ số. "Để báo chí phát triển bền vững, đề nghị Bộ trưởng làm rõ thực trạng, nguyên nhân và giải pháp khắc phục", ông Sơn nói.

Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng hàng trăm năm nay vũ khí chính của báo chí là trang giấy, cây bút. Khi công nghệ số bùng nổ đã trở thành vũ khí mới. Trong khi các nền tảng mạng xã hội đã nhanh chóng thích ứng và tận dụng công nghệ để phát triển thì báo chí truyền thống vẫn đang trong quá trình chuyển đổi và bắt kịp.

Đánh giá mức độ trưởng thành về chuyển đổi số vừa qua cho thấy các đài phát thanh, truyền hình chuyển đổi số tốt hơn rất nhiều cơ quan báo chí do có thuận lợi từ chương trình số hóa truyền hình. Chính phủ đã ban hành chiến lược quốc gia về chuyển đổi số báo chí, đồng thời giao Bộ Thông tin và Truyền thông triển khai các chương trình hỗ trợ cụ thể.

Bộ đã xây dựng bộ tiêu chí đo lường để các cơ quan báo chí tự đánh giá mức độ trưởng thành của mình, đồng thời thành lập trung tâm thuộc Cục Báo chí để hỗ trợ chuyển đổi số cho cơ quan báo chí; ban hành cẩm nang, tổ chức tập huấn cho Tổng biên tập và chỉ đạo một số doanh nghiệp công nghệ giúp đỡ, phổ cập cho cơ quan báo chí.

"Mỗi quý, Bộ sẽ có tài liệu cung cấp thông tin, cách làm hay trong chuyển đổi số và tổ chức đoàn tham quan các cơ quan báo chí làm tốt như VTV, VnExpress". Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nói.

 

 

Bộ trưởng TTTT: VTV, VnExpress làm tốt chuyển đổi số báo chí

Chuyên trách Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Phạm Nam Tiến cho biết hiện nay các cơ quan báo chí đang gặp nhiều khó khăn cả về nguồn lực tài chính lẫn nguồn lực con người vì bị chảy máu chất xám. Ông đề nghị Bộ trưởng làm rõ kế hoạch về nguồn lực tài chính, con người để thực hiện thành công công cuộc chuyển đổi số báo chí.

Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông cho biết Bộ đang phát triển nền tảng số dùng chung để chuyển đổi số các cơ quan báo chí nhỏ, đặc biệt là tạp chí. "Giai đoạn đầu là miễn phí cho cơ quan báo chí nhận hỗ trợ", ông nói, cho biết nguồn lực nhà nước sẽ tập trung 6 cơ quan chủ lực, các cơ quan khác sẽ được cơ quan chủ quan đầu tư.

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt (Đắk Lắk) cho biết theo khảo sát năm 2024, chỉ số hạ tầng viễn thông, Internet tăng trưởng khá mạnh trong hai năm gần đây. Điều này cho thấy người dân và doanh nghiệp đang hưởng lợi nhiều hơn từ các dịch vụ và ứng dụng số.

Đối với vấn đề phủ sóng Internet, Bộ trưởng cho biết, còn có độ vênh giữa các vùng thành phố với nông thôn. Đối với các hộ nghèo, cận nghèo, vùng đặc biệt khó khăn, Bộ trưởng cho biết, chúng ta đã thực hiện phủ sóng, có nguồn lực để đầu tư phủ sóng vào những vùng lõm sóng.

Trong năm nay, Bộ sẽ ban hành Nghị định để có hướng dẫn cụ thể. Về điện thoại di động, Bộ đang xây dựng chương trình, huy động từ Quỹ viễn thông công ích, ngân sách từ chương trình Sóng và máy tính cho em để có đủ máy điện thoại hỗ trợ bà con sử dụng. "Chúng tôi sẽ xin phép Thủ tướng để hỗ trợ cho các hộ nghèo, hộ cận nghèo với khoảng 1-1,2 triệu máy để các hộ nghèo có điện thoại thông minh", ông Hùng nói và cho biết ở các quốc gia phủ sóng là xong, còn mình hỗ trợ cả phí dùng điện thoại, đây là chính sách hỗ trợ thuộc loại "nhất thế giới".

Tranh luận tại phiên họp, đại biểu Phạm Văn Hòa cho biết những hình ảnh phản cảm trên Internet không phải mới xuất hiện, mà tồn tại rất lâu. Nhiều giải pháp đề ra, đã xóa được những nội dung bôi xấu, xuyên tạc, nhưng vẫn còn nhiều hình ảnh xấu, nhạy cảm. "Đại biểu đề nghị Bộ trưởng tiếp tục có giải pháp căn cơ, giải quyết dứt điểm tình trạng này để không còn đại biểu chất vấn về nội dung này nữa", ông Hòa nói.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết hiện nay không gian mạng có công cụ giám sát, có quyền lực để ngăn chặn vi phạm pháp luật trên nền tảng xuyên biên giới, nhưng cái khó là "định nghĩa thế nào là nhạy cảm". Sau khi có định nghĩa thì mới có công cụ rà soát, phát hiện, gỡ bỏ. Ông đề nghị Thủ tướng giao cho Bộ Thông tin và Truyền thông cùng các bộ, ngành tường minh hóa khái niệm để rà quét.

Tranh luận với Bộ trưởng, Thường trực Ủy ban Xã hội Trần Thị Thanh Lam nói cử tri quan tâm về giải pháp khắc phục quảng cáo sai sự thật trên không gian mạng vì nó ảnh hưởng lớn đến đời sống người dân. "Cần nêu rõ đâu là giải pháp cốt lõi, Bộ đã làm hết trách nhiệm của mình trong công tác này chưa?", bà chất vấn.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết "Bộ đã làm hết sức". Nội dung quản lý về quảng cáo đã có nhiều tiến triển. Trước đây, cơ quan quản lý chuyển những thông tin sai sự thật yêu cầu các mạng gỡ nhưng họ thực hiện hạn chế, 10 nội dung chỉ gỡ 1-2. "Còn giờ đây, họ thực hiện nghiêm trên 90%. Đã có lệnh từ Nhà nước là các nền tảng, cả xuyên biên giới phải thực hiện. Nền tảng phải tự rà quét, hạn chế", ông nói.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết các nền tảng phải hạ các tài khoản và trang thông tin vi phạm nhiều lần. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận rằng đây là một vấn đề phức tạp và luôn thay đổi, đòi hỏi các cơ quan quản lý phải không ngừng cập nhật và điều chỉnh các quy định pháp luật để thích ứng với tình hình mới. Việc xây dựng một khung pháp lý hoàn chỉnh và hiệu quả cho không gian mạng là một nhiệm vụ cấp bách và đòi hỏi sự nỗ lực của cả xã hội.