Hai ngày thảo luận về tình hình kinh tế xã hội của Quốc hội vừa qua, nghị trường ghi nhận nhiều ý kiến của các đại biểu về đề nghị Bộ Công Thương gia hạn thời gian áp dụng chính sách giá điện nối lưới (FIT) cho các dự án điện gió sau thời hạn 31/10. Lập luận của các đại biểu đưa ra là để đảm bảo khả năng tài chính, khuyến khích đầu tư.
Nói về vấn đề này, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết chia sẻ với những khó khăn của các chủ đầu tư và các địa phương, tuy nhiên việc kéo dài thời gian hưởng chính sách giá FIT là "không hợp lý".
Theo người đứng đầu ngành Công Thương, việc kéo dài sẽ khiến chính sách hỗ trợ không đúng với bản chất có thời hạn, gây bất bình đẳng với các dự án khác cùng cơ chế nhưng đã thực hiện đúng tiến độ.
Ngoài ra, hiện nay giá đầu vào của các vật tư, nguyên liệu, thiết bị trong lĩnh vực điện gió giảm hơn so với thời điểm ban hành chính sách hỗ trợ và tiếp tục xu hướng giảm mạnh.
"Nếu kéo dài thời gian hưởng chính sách này, có thể xảy ra hậu quả về pháp lý, gây thiệt hại về kinh tế cho nhà nước và các đối tượng sử dụng điện", ông Diên nói và cho biết thêm, trong quá trình lấy ý kiến, Bộ Công Thương đã "không nhận được sự thống nhất" của các bộ, ngành và các cơ quan liên quan.
Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên. Ảnh: Hoài Phong
Thay vào đó, ông Diên cho biết, Bộ đang xây dựng dự thảo quy định về phát triển các dự án điện gió, điện mặt trời theo Luật đầu tư theo hình thức đối tác công tư. Điểm cốt yếu là cơ chế đấu thầu, đấu giá để lựa chọn nhà đầu tư và xác định giá điện. Theo đó, các nhà đầu tư sẽ đàm phán giá với EVN trong khung giá phát điện do Bộ Công Thương ban hành.
Đối với việc phát triển năng lượng tái tạo tại một số địa phương, người đứng đầu ngành Công Thương đánh giá là cơ hội, tiềm năng, nhưng năng lượng sạch vẫn có giá thành cao, chưa phù hợp với khả năng thanh toán của các đối tượng sử dụng điện ở Việt Nam.
Đồng thời, theo Bộ trưởng, nước ta hiện có một nghịch lý là những nơi có tiềm năng tốt để phát triển các loại hình điện năng lại là nơi có phụ tải rất thấp. Chẳng hạn Nam Trung Bộ và Tây Nguyên phụ tải chỉ chiếm 4-10% khả năng cung ứng về nguồn, trong khi ở miền Bắc phụ tải luôn tăng mà nguồn vẫn chỉ ở ngưỡng thấp.
"Việc phát triển quá nóng các nguồn điện trong thời gian qua ở một vài địa phương như thế đã khiến cho hệ thống truyền tải điện không thể đáp ứng, không thể huy động hết công suất các nhà máy hiện có, gây lãng phí nguồn lực xã hội", Bộ trưởng nhận xét. Theo đó, việc mở rộng quy mô, nâng công suất các dự án, nhà máy cần được "cân nhắc, tính toán thật kỹ".
Trước đó, nhiều chủ đầu tư đã phải "chạy bở hơi tai" để theo kịp tiến độ vận hành thương mại trước thời hạn 31/10. Theo thông tin từ Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), có thêm 69 dự án được công nhận vận hành thương mại (COD), kịp hưởng giá FIT ưu đãi 8,35 cent một kWh trong 20 năm.
Nếu tính 15 nhà máy điện gió đã được công nhận COD và vận hành trước đây, tổng cộng có 84 nhà máy điện gió, tổng công suất 3.980,27 MW kịp vận hành thương mại, hoà lưới trước ngày 1/11 - thời điểm hết hạn của Quyết định 39 về hưởng giá FIT ưu đãi 20 năm.
Minh Sơn