Quan điểm này được Bộ Tài chính - một trong hai cơ quan quản lý, điều hành giá xăng dầu - nêu khi trả lời kiến nghị cử tri sau kỳ họp thứ 4 và kỳ họp bất thường lần thứ 2. Theo đó, cử tri đề nghị cơ quan quản lý xem xét giảm, bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng dầu trong bối cảnh tình hình thế giới đang khó khăn, nguy cơ Việt Nam đối mặt với lạm phát cao. Biện pháp này, theo cử tri nhằm hạn chế thấp nhất ảnh hưởng suy thoái kinh tế, ổn định kinh tế vĩ mô.
Theo Luật thuế tiêu thụ đặc biệt, hiện thuế này chỉ thu với mặt hàng xăng các loại, không áp dụng với dầu. Thuế suất tiêu thụ đặc biệt với xăng hiện là 10%, xăng E5 là 8% và xăng E10 là 7%.
Bộ Tài chính cho hay, thuế tiêu thụ đặc biệt là loại thuế được thu vào các hàng hóa, dịch vụ mà Nhà nước không khuyến khích tiêu dùng, hoặc cần tiêu dùng tiết kiệm, điều tiết thu nhập. Xăng là nhiên liệu gốc hóa thạch, không tái tạo, cần sử dụng tiết kiệm, nên hầu hết quốc gia đều thu thuế này.
Do đó, Bộ Tài chính cho rằng áp thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng là phù hợp thông lệ quốc tế và mục tiêu chống biến đổi khí hậu, cam kết của Chính phủ tại Hội nghị COP26 về giảm phát thải ròng về 0 vào năm 2050.
Nhân viên một cây xăng tại TP Thủ Đức (TP HCM) bơm nhiên liệu cho khách hàng, tháng 11/2022. Ảnh: Thanh Tùng
Luật thuế tiêu thụ đặc biệt hiện cũng không quy định giảm, miễn thuế với hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế này. Và thẩm quyền quyết định điều chỉnh thuế tiêu thụ đặc biệt thuộc quyền của Quốc hội. Tức là, muốn miễn, giảm thuế tiêu thụ đặc biệt phải trình Quốc hội xem xét, quyết định.
Cuối năm ngoái, Bộ Tài chính từng đưa ra dự thảo Nghị quyết về giảm thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng và thuế giá trị gia tăng với xăng dầu. Góp ý ở thời điểm đó, Liên đoàn Thương mại & Công nghiệp Việt Nam (VCCI) từng đề nghị cơ quan này đánh giá tác động để giảm toàn bộ thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng.
Tuy nhiên khi giải trình, tiếp thu ngân sách năm 2022, dự toán năm 2023, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho rằng xu hướng giá dầu thô thế giới năm 2023 thấp hơn so với 2022. Do đó, việc thiết kế cơ chế dự phòng trong điều hành giá xăng dầu trong nước thông qua thuế tiêu thụ đặc biệt và giá trị gia tăng là chưa cần thiết. Ngoài ra, năm nay, bên cạnh các biện pháp điều hành thị trường xăng dầu trong nước, vẫn có dư địa sử dụng thuế bảo vệ môi trường với mặt hàng này.
Trên cơ sở ý kiến của các cấp có thẩm quyền, Bộ Tài chính đã báo cáo Thủ tướng cho phép dừng xây dựng dự thảo nghị quyết về giảm thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng và thuế giá trị gia tăng với xăng dầu.
Thay vào đó, cơ quan này trình các cấp có thẩm quyền ban hành Nghị quyết về giảm thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu. Cụ thể, thuế môi trường áp dụng năm 2023 với xăng (trừ ethanol) là 2.000 đồng một lít; nhiên liệu bay là 1.000 đồng, dầu diesel 1.000 đồng một lít.