Thảo luận ở tổ về Luật Giá (sửa đổi) ngày 7/11, nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội cho rằng nên bỏ Quỹ bình ổn giá xăng dầu, do không phù hợp với mục tiêu về bình ổn giá, không đảm bảo tính thị trường.
Quỹ này từng nhiều lần được các doanh nghiệp, chuyên gia đề xuất bỏ. Bộ Tài chính trước đây khi lấy ý kiến để hoàn thiện dự thảo Luật Giá (sửa đổi) trình cấp có thẩm quyền, cũng từng đề xuất bỏ Quỹ bình ổn giá xăng dầu.
Giải trình ý kiến các đại biểu, hôm 9/11, Bộ Tài chính cho biết, Quỹ bình ổn giá xăng dầu là quỹ đặc thù, được lập theo Nghị định 84/2009 về kinh doanh xăng dầu và các nghị định sửa đổi sau này (Nghị định 83/2014 và Nghị định 95/2021). Tức là quỹ này đã tồn tại trước thời điểm Luật Giá 2012 được ban hành.
Tuy nhiên, theo Bộ Tài chính, giai đoạn vừa qua khi giá xăng dầu thế giới nhiều biến động, việc sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu đã phát huy tác dụng tích cực và hiệu quả, tạo "bước đệm" bình ổn giá và không để giá nhiên liệu trong nước tăng sốc.
Bộ này cũng cho hay, một số bộ, ngành, trong đó có Bộ Công Thương khi được lấy ý kiến đã đề nghị vẫn duy trì Quỹ bình ổn giá xăng dầu. Do đó, Chính phủ thống nhất đề xuất trước mắt chưa bỏ công cụ Quỹ bình ổn giá xăng dầu và đưa ra các cơ chế để sử dụng công cụ quỹ này công khai, minh bạch hơn.
Vì thế, dự thảo Luật Giá (sửa đổi) bổ sung quy định và đưa thành một điều riêng về lập Quỹ bình ổn giá. Chính phủ sẽ đưa ra các quy định cụ thể về quản lý, sử dụng, theo dõi, giám sát và công khai, minh bạch quỹ.
Nhân viên một trạm xăng trên đường Phan Xích Long, quận Phú Nhuận, TP HCM bơm xăng dầu cho khách, ngày 1/11. Ảnh: Thành Lộc
Về danh mục bình ổn giá, theo luật hiện hành, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội sẽ quyết định việc điều chỉnh danh mục này. Nhưng ở lần sửa này, dự thảo Luật Giá chỉ nêu nguyên tắc, và giao Chính phủ quy định chi tiết và điều chỉnh danh mục.
Thảo luận ở tổ tuần trước, nhiều đại biểu Quốc hội không đồng tình, và đề nghị vẫn thực hiện như luật hiện hành.
Giải trình, Bộ Tài chính lập luận, bình ổn giá phải mang tính chất thời điểm khi hàng hóa dịch vụ có biến động bất thường, ảnh hưởng đến ổn định kinh tế - xã hội, mục tiêu kiểm soát lạm phát..., nên cần được thực hiện kịp thời, nhanh. Thực tế có trường hợp khi phát sinh mặt hàng có biến động lớn cần áp dụng biện pháp bình ổn giá, nhưng không thực hiện được vì không nằm trong danh mục.
Do đó, việc giao thẩm quyền cho Chính phủ quyết định và điều chỉnh danh mục sẽ giúp điều hành linh hoạt, xử lý những vấn đề phát sinh với hàng hoá, dịch vụ cần bình ổn. Ngoài ra, bình ổn giá là một nhiệm vụ về điều hành cụ thể, nên giao cho Chính phủ là phù hợp với chức năng, nhiệm vụ.
Dự thảo Luật Giá (sửa đổi) được Quốc hội xem xét, thông qua tại hai kỳ họp. Theo chương trình, ngày 11/11, Quốc hội sẽ thảo luận tại nghị trường dự thảo luật này.