Đây là điểm mới tại dự thảo sửa đổi Quyết định 24/2017 về cơ cấu điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân, so với các bản thảo trước đây được Bộ Công Thương lấy ý kiến.
Hiện giá bán lẻ điện bình quân là 1.920,37 đồng một kWh, áp dụng từ 4/5/2023. Mức này được Chính phủ quy định cứng (theo từng thời kỳ, năm) và là căn cứ để tính toán giá bán lẻ điện sinh hoạt, sản xuất, kinh doanh cho người dân, doanh nghiệp. Theo Quyết định 24 áp dụng từ năm 2017 đến nay, EVN được điều chỉnh giá điện nếu giá bán lẻ bình quân tăng từ 3% do các thông số đầu vào các khâu phát điện, truyền tải điện, phân phối - bán lẻ điện, điều hành - quản lý... tăng.
Tuy nhiên, tại dự thảo sửa đổi đang được Bộ Công Thương lấy ý kiến, sau khi tiếp thu từ các khách hàng, doanh nghiệp, cơ quan này đề xuất giá bán lẻ điện bình quân sẽ có tăng, giảm với biên độ cụ thể hơn. Theo đó, EVN sẽ tính toán giá bán điện bình quân trên cơ sở kế hoạch cung cấp, vận hành hệ thống điện và kết quả kiểm tra chi phí sản xuất kinh doanh điện của tập đoàn này.
Trường hợp các thông số đầu vào các khâu (phát điện, truyền tải, phân phối...) làm giá bán điện bình quân giảm từ 1% trở lên so với giá bình quân hiện hành, EVN có trách nhiệm giảm giá ở mức tương ứng. Tập đoàn này sẽ lập hồ sơ báo cáo Bộ Công Thương, Tài chính để kiểm tra, giám sát.
Công nhân Điện lực Hà Nội làm việc tại trạm biến áp đường Láng Hạ, tháng 12/2022. Ảnh: Ngọc Thành
Nếu giá điện bình quân tăng từ 3 đến dưới 5% so với giá hiện hành và trong khung giá, EVN được tăng giá ở mức tương ứng. EVN lập hồ sơ báo cáo Bộ Công Thương, Bộ Tài chính và Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp để kiểm tra, giám sát.
Trường hợp giá điện tăng từ 5 đến dưới 10%, thẩm quyền quyết định tăng giá sẽ do Bộ Công Thương quyết định. Còn với mức tăng giá bán lẻ bình quân trên 10% so với giá hiện hành và trong khung giá, Bộ Công Thương sẽ báo cáo Thủ tướng xem xét, cho ý kiến.
Cũng theo dự thảo lấy ý kiến, thời gian điều chỉnh giá điện bình quân tối thiểu là 3 tháng, thay vì 6 tháng như hiện nay.
Dự thảo cũng đưa ra các quy định kiểm tra, giám sát các chi phí sản xuất kinh doanh điện của EVN chặt chẽ hơn, như chi phí thực tế ở các khâu phát điện, truyền tải, phân phối, bán lẻ và điều hành; các chi phí khác; kết quả kinh doanh lỗ, lãi của EVN; chi phí chưa được tính vào giá điện, chưa được tính vào giá thành.
Bộ Công Thương và các đơn vị liên quan sẽ kiểm tra việc điều chỉnh tăng, giảm giá điện. Nếu phát hiện có sai sót trong kết quả tính toán, EVN sẽ phải dừng hoặc điều chỉnh lại giá bán.
Việc cơ cấu biểu giá bán lẻ điện bình quân không thay đổi trong 7 năm qua, theo các chuyên gia đã bộc lộ những hạn chế, như cơ cấu điều chỉnh giá điện chưa bù đắp được chi phí đầu vào, đồng bộ với thực tế phát triển thị trường điện. Họ cũng đề nghị việc điều chỉnh giá bán lẻ bình quân cần kịp thời hơn, sửa cách tính để giá điện theo đúng tín hiệu thị trường.
"Cần cơ chế điều chỉnh giá để mang tín hiệu thị trường, khi đó mới nghĩ tới thị trường bán lẻ cạnh tranh", PGS. TS Bùi Xuân Hồi, Hiệu trưởng Cao đẳng Điện lực miền Bắc, nhận xét.
Trước đó, tại Nghị quyết phiên họp Chính phủ tháng 3, Bộ Công Thương được giao hoàn thiện phương án điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân, trình Chính phủ.
Phương án điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân được lưu ý phù hợp với khung giá bán lẻ điện bình quân mới và đánh giá kỹ tác động để trình cấp có thẩm quyền xem xét.