 |
|
Hơn 1 triệu người đã xuống đường biểu tình đòi quyền cư trú cho người nhập cư bất hợp pháp tại các thành phố trên khắp nước Mỹ vào ngày Quốc tế lao động 1/5. (AFP) |
Thay vào đó, một số nhà phân tích nhận định, làn sóng biểu tình có khi còn khiến cho nhiều nghị sĩ tại đồi Capitol trở nên cứng rắn hơn.
Những cuộc biểu tình, bắt đầu từ tháng 3 và nối lại ngày 1/5 với chiến dịch tẩy chay công sở, trường học và cửa hàng, đã thật sự thu hút sự chú ý của cả nước khi vấn đề nhập cư bất hợp pháp đang đưa lên chương nghị sự tại Washington.
Sự chú ý cao độ của dư luận sẽ khiến cho quốc hội Mỹ khó có thể lẩn tránh được câu hỏi: Làm gì đối với khoảng 11 đến 12 triệu người đang sống bất hợp pháp tại Mỹ? Mặc dù những cuộc tuần hành vừa qua khiến người ta nhớ lại phong trào đấu tranh đòi quyền công dân những năm 60 của thế kỷ trước, song nhiều người vẫn tự hỏi rằng liệu những người biểu tình có thể biến nguyện vọng của họ thành các kết quả chính trị hay không.
Một số công ty phải đóng cửa hôm thứ hai, nhưng sẽ là quá sớm để đánh giá những tác động kinh tế của chiến dịch tẩy chay. Tác động của nó đã được giảm thiểu do nhiều công nhân đã thông báo trước cho giới chủ về thời gian họ sẽ nghỉ.
"Đó chỉ là thoả thuận một ngày", phó chủ tịch Hạ viện Mỹ Randel Johnson, người ủng hộ dự luật hợp pháp hoá việc nhập cư trái phép, nhận định. "Nếu người nhập cư quyết định từ bỏ công việc trong hai tuần, nền kinh tế chắc chắn sẽ chịu tác động lớn".
Một số nghị sĩ ủng hộ "cải cách toàn diện luật nhập cư", tức là những lao động nhập cư không giấy tờ sẽ được tạo điều kiện để được nhận thẻ cư trú theo một lộ trình nhất định, cho rằng những cuộc biểu tình sẽ mang đến cho vấn đề này một vị trí cao hơn trong phiên tranh luận tại đồi Capitol.
Ngay cả một số người ủng hộ quyền được cư trú của người nhập cư cũng cho rằng sẽ có rất ít, nếu như không nói là không có, nhà lập pháp thay đổi quan điểm. Họ gọi những cuộc tuần hành là một cuộc thử nghiệm trong đó người dân nhìn thấy quan điểm của chính mình được phản chiếu trên một biển người biểu tình - đa số đến từ các nước Mỹ Latin.
"Tôi không có dữ liệu chính xác về điều này, song có lẽ các cuộc biểu tình sẽ chỉ khiến cho nhiều nghị sĩ củng cố quan điểm cứng rắn của họ và không làm thay đổi kết quả bỏ phiếu tại quốc hội", thống đốc Jon S. Corzine, chính trị gia thuộc đảng Dân chủ và từng là nghị sĩ thượng viện, nhận xét.
Thượng nghị sĩ Dianne Feinstein, đảng viên Dân chủ tại California, phát biểu: "Tôi không nghĩ rằng các cuộc biểu tình có thể thay đổi được các lá phiếu bầu tại thượng viện. Tôi cho rằng để làm được điều đó, người nhập cư cần tới gặp các nghị sĩ, cùng thảo luận về vấn đề, chứ không phải là bỏ học như các sinh viên đã làm. Những việc đó có khi lại phản tác dụng".
Dư luận Mỹ đang bị chia rẽ sâu sắc về vấn đề nhập cư bất hợp pháp. Một điều tra hồi tháng 3 do Pew Hispanic - một tổ chức nghiên cứu độc lập có trụ sở tại Washington - tiến hành cho thấy 53% số người được hỏi cho rằng những người đang cư trú bất hợp pháp trên lãnh thổ Mỹ cần phải bị trao trả về nước. Trong khi đó, chỉ 40% ủng hộ việc trao quyền cư trú cho người nhập cư bất hợp pháp để họ có thể ở lại.
Sự chia rẽ cũng tồn tại giữa các nghị sĩ đảng Cộng hoà tại quốc hội. Hạ viện phản đối việc trao quyền công dân cho người nhập cư trái phép và đã thông qua một đạo luật nhằm kiểm soát chặt chẽ biên giới. Trong khi đó, nhiều nghị sĩ thượng viện - như Domenici, Lindsay Graham (bang South Carolina), Chuck Hagel (Nebraska), John McCain (Arizona) và Mel Martinez (Florida) - lại ủng hộ một dự luật toàn diện hơn, theo đó người nhập cư sẽ được cấp thẻ cư trú nếu thoả mãn một số điều kiện.
Phiên thảo luận về dự luật mà thượng viện ủng hộ đã rơi vào thế bế tắc hồi tháng trước do những bất đồng xung quanh thủ tục pháp lý. Nhưng lãnh đạo phe đa số, thượng nghị sĩ Bill Frist (bang Tennessee) cho biết ông muốn nối lại quá trình tranh luận vào tháng này. Ngày 2/5, lãnh đạo phe thiểu số, thượng nghị sĩ Harry Reid (bang Nevada) đã đề xuất giới hạn việc tranh luận với 10 điều khoản sửa đổi giành cho mỗi bên. Ông Frist không chấp nhận, và thế là hai bên lại phải tiếp tục thương lượng.
Sự chia rẽ giữa các thượng nghị sĩ đảng Cộng hoà khá phức tạp song hoàn toàn có thể hiểu được, bởi nếu ủng hộ hạ viện thì họ sẽ làm mất lòng giới chủ doanh nghiệp - đồng minh quan trọng của đảng. Các công ty muốn được đảm bảo rằng họ sẽ tiếp tục được thuê nhân công nhập cư trái phép. Việc nhiều chủ doanh nghiệp cho lao động nhập cư nghỉ làm hôm thứ hai vừa qua đã cho thấy sự đoàn kết đối của họ đối với những người biểu tình.
Với tình trạng chia rẽ sâu sắc trong đảng Cộng hòa - hiện đang kiểm soát thượng viện - khả năng đạt được sự đồng thuận về vấn đề nhập cư trong tương lai gần được đánh giá là khó có thể xảy ra.
"Một điều rõ ràng là các nhà lập pháp đang phải chịu sức ép giải quyết vấn đề nhập cư", Frank Sharry, giám đốc điều hành Diễn đàn Nhập cư quốc gia Mỹ, phát biểu. "Những cuộc tuần hành trên các đường phố và thăm dò dư luận cho thấy nhập cư là một trong 3 vấn đề được quan tâm nhất trên đất nước này".
Một thực tế khó có thể phủ nhận là cách bày tỏ sự phản đối của những người biểu tình đã mang đến cảm giác khó chịu cho nhiều người. Sau những cuộc biểu tình hồi tháng 3, thượng nghị sĩ Trent Lott, đảng viên Cộng hoà đại diện cho bang Mississippi, cho biết ông cảm thấy thật sự bị xúc phạm trước cảnh những người tham gia tuần hành vẫy cờ Mexico.
"Tôi muốn tỏ ra thông cảm đối với những mối quan tâm của người nhập cư, cũng như lý do và cách thức họ có mặt ở đây. Nhưng khi họ xử sự như thế, họ đã mất đi sự ủng hộ của tôi", Lott tuyên bố.
Việt Linh (theo New York Times)