Các quan chức Mỹ và phương Tây ngày 12/9 cho biết Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) cuối tuần trước mở chiến dịch hiệp đồng nhằm phá hủy cơ sở chế tạo tên lửa cho Hezbollah tại Syria, gồm trận không kích Trung tâm Nghiên cứu Khoa học ở tỉnh Masyaf và cuộc đột kích của một nhóm biệt kích nhằm vào cơ sở sản xuất tên lửa gần đó.
Các quan chức Israel và Mỹ nói rằng cơ sở trên chuyên nghiên cứu và phát triển vũ khí, từng nhiều lần bị tấn công song các đòn không kích không thể chạm tới khu vực kiên cố của trung tâm.
Tình báo Israel đã phát hiện tiến trình xây dựng cơ sở và và theo dõi trong 5 năm, nhận định khó lòng phá hủy nơi này bằng đòn không kích thông thường. Quân đội Israel ít nhất hai lần cân nhắc thực hiện chiến dịch trên bộ, song không thông qua vì rủi ro cao.
Đám cháy bùng phát sau trận không kích nhằm vào Masyaf, Syria, ngày 8/9. Ảnh: SANA
"Israel quyết định triển khai lực lượng trực tiếp đột kích do tính phức tạp của chiến dịch và nhằm thu thập thông tin từ cơ sở bí mật này", các quan chức Mỹ và phương Tây giải thích.
Trong cuộc tấn công hôm 11/9, trực thăng Israel đã chở toán biệt kích tới mục tiêu, nhưng không tiếp đất mà chỉ bay treo lơ lửng trên không. Các binh sĩ Israel đu dây, xâm nhập vào xưởng chế tạo tên lửa, thu nhiều tài liệu và thiết bị tại đây. Không có quân nhân Israel nào bị thương vong trong cuộc tấn công.
Truyền thông Israel cùng ngày đưa tin giao tranh dữ dội xảy ra khi biệt kích IDF xâm nhập cơ sở nói trên, khiến một số người Syria thiệt mạng và 2-4 công dân Iran bị bắt. Một trung tâm liên lạc của Nga tại Syria dường như cũng nằm trong số mục tiêu bị IDF nhắm đến trong chiến dịch này.
Nhà phân tích độc lập về Trung Đông Eva Koulouriotis nói với kênh Keshet 12 của Israel rằng chiến dịch nhằm vào cơ sở của Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran, thêm rằng địa điểm này chuyên chế tạo tên lửa đạn đạo, máy bay không người lái (UAV) và hỗ trợ hậu cần cho nhóm vũ trang Hezbollah ở Lebanon.
Theo Koulouriotis, IDF không kích các tuyến đường xung quanh cơ sở để ngăn quân đội Syria tiếp cận, sau đó điều trực thăng chở toán biệt kích tới địa điểm mục tiêu dưới sự yểm trợ của trực thăng và UAV. Toán biệt kích xâm nhập vào cơ sở, thu tài liệu và thiết bị rồi cài thuốc nổ phá hủy nơi này.
Ba nguồn tin cho biết toán biệt kích tham gia chiến dịch thuộc Đơn vị số 5101 Shaldag, nằm trong biên chế Không đoàn Đặc nhiệm Không quân số 7 của Israel. Theo hai nguồn tin khác, Tel Aviv đã thông báo trước cho chính quyền Tổng thống Joe Biden về chiến dịch này và Nhà Trắng không phản đối.
Israel, Syria, Mỹ và Nga chưa bình luận về thông tin trên. Israel từng thực hiện hàng trăm vụ không kích nhằm vào Syria từ khi chiến sự tại nước này bùng phát năm 2011, chủ yếu nhắm vào các nhóm dân quân thân Iran như Hezbollah, song hiếm khi nhận trách nhiệm.
Vị trí thành phố Masyaf thuộc tỉnh Hama. Đồ họa: BBC
Giới chức Syria ngày 8/9 cho biết Israel không kích nhằm vào một số địa điểm quân sự ở miền trung Syria, khiến 18 người thiệt mạng và hàng chục người bị thương. Tổ chức Giám sát Nhân quyền Syria (SOHR) tại Anh cho biết vụ tập kích nhằm vào trung tâm nghiên cứu khoa học ở quận Masyaf thuộc tỉnh Hama, miền trung Syria.
Nguyễn Tiến (Theo TWZ, AFP, ToI, AP)