Đây là loại nấm tự nhiên, không thể trồng được và thường xuất hiện gần những tổ mối đất trong vườn. Loại mối này làm tổ nơi đất cao ráo, có nhiều cây mục. Khi trời mưa dầm kéo dài nhiều ngày, loại mối này tiết ra một chất men xung quanh tổ, đến khi trời nắng thì nấm từ những nơi này sẽ mọc lên thành từng đám, có khi kéo dài vài mét. Biết được đặc điểm này, người dân đi săn nấm mối phải dậy từ lúc trời còn khuya, xách đèn đi dò tìm khắp nơi trong vườn.
Thời điểm thu hoạch nấm mối tốt nhất là khoảng 3h đến 5h sáng. Lúc này những tai nấm vẫn còn chưa nở bung, giá trị dinh dưỡng cũng như giá cao hơn so với nấm đã nở. Người địa phương còn hay gọi là "núm nứt đất".
Đây là loại nấm tán dù, đã nở rất nhiều. Giá thành thường rẻ hơn so với nấm búp. Mặc dù loại nấm này cũng chứa nhiều chất dinh dưỡng nhưng khi ăn lại không ngọt bằng nấm búp.
Người địa phương thường truyền miệng nhau rằng, khi đi nhổ nấm không được dùng dao hay bất cứ thứ gì bằng kim loại, vì nấm nghe hơi dao sắt mùa sau sẽ lặn mất, không mọc nữa. Do đó những chỗ đất cứng họ dùng que tre, que gỗ để bới gốc nhổ nấm. Ngoài ra, ai “nặng vía” không thể nào tìm được nấm mối, còn người “nhẹ vía” có thể tìm được rất nhiều. Nấm mối thường mọc lại hay mọc xung quanh nơi mà năm trước đã có nên rất dễ tìm.
Nấm mối nở rộ vào sáng sớm. Ngoài ra vào buổi chiều, những người đi hái nấm thường quay lại chỗ cũ để nhổ hết số nấm còn sót lại. Lúc này hầu như chỉ còn nấm đã nở bung nên chỉ để ăn chứ không bán.
Nấm sau khi đã làm sạch hết đất sẽ cho vào tủ lạnh để trữ ăn dần vài ngày. Nhưng nấm tươi ngon hơn và giá trị dinh dưỡng sẽ cao hơn. Hiện nay giá nấm mối trên thị trường ở chợ Bến Tre vào khoảng 900.000 đến một triệu đồng mỗi kg. Do nấm mối đầu mua, giá luôn ở mức khá cao.
Nấm mối có vị ngọt rất riêng nên có thể làm nhiều món mà không cần nêm thêm gia vị. Người sành ăn thường xào với tỏi và mỡ, sau đó làm một chén muối ớt chấm cùng để ăn chung với cơm. Ngoài ra nguyên liệu này có thể làm bánh xèo, nấu canh rau tập tàng hay chà bông nấm mối cũng khá lạ miệng.
Quách Duy Thịnh