Túp lều nhỏ với những bức tường đất nhắc Parwana trở về thực tại: cô bé sắp bị bán làm vợ cho một người xa lạ. Người đàn ông muốn mua Parwana nói ông 55 tuổi, nhưng với Parwana, đó là một "ông lão" với lông mày trắng và bộ râu trắng. Bé lo lắng sẽ bị đánh đập và bị bắt làm việc nhà, Parwana nói với CNN hôm 22/10.
Tuy nhiên, bố mẹ Parwana nói rằng họ không còn lựa chọn nào.
Suốt 4 năm, gia đình Parwana ở trong một trại di cư ở tỉnh Badghis, tây bắc Afghanistan. Họ sống nhờ vào viện trợ nhân đạo và những công việc kiếm được vài USD mỗi ngày. Nhưng cuộc sống trở nên khó khăn hơn sau khi Taliban tái giành quyền kiểm soát Afghanistan hồi tháng 8.
Trong bối cảnh viện trợ quốc tế cạn kiệt và nền kinh tế trên bờ sụp đổ, họ không đủ khả năng mua nhu yếu phẩm cơ bản như thực phẩm. Vài tháng trước, cha Parwana đã bán con gái lớn 12 tuổi.
Parwana là một trong số nhiều bé gái Afghanistan bị bán để kết hôn khi cuộc khủng hoảng nhân đạo của đất nước ngày càng trầm trọng. Cái đói đã đẩy một số gia đình đi đến những quyết định đau lòng, đặc biệt khi mùa đông khắc nghiệt cận kề.
"Ngày qua ngày, số lượng gia đình bán con lại tăng lên. Thiếu ăn, thiếu việc làm khiến các gia đình cảm thấy cần phải làm như vậy", Mohammad Naiem Nazem, nhà hoạt động nhân quyền ở Badghis, cho biết.
Parwana ngồi cùng cha trong căn lều tại trại di cư ở tỉnh Badghis, Afghanistan hôm 22/10. Ảnh: CNN.
Abdul Malik, cha của Parwana, đêm nào cũng mất ngủ. Anh "suy sụp" với cảm giác tội lỗi, xấu hổ và lo lắng. Malik đã làm mọi cách để không phải bán con. Anh đến thủ phủ Qala-e-Naw của tỉnh để tìm việc làm nhưng không thành, thậm chí vay mượn "rất nhiều tiền" từ người thân. Vợ anh phải xin thức ăn từ những người khác trong trại di cư. Để nuôi sống gia đình, anh cảm thấy không còn lựa chọn nào khác ngoài bán con.
"Nhà tôi có 8 người. Tôi phải bán con để nuôi sống những người còn lại", anh cho hay. Tiền bán Parwana sẽ chỉ giúp gia đình cầm cự trong vài tháng, trước khi Malik phải tìm giải pháp khác.
Parwana hy vọng sẽ thay đổi suy nghĩ của cha mẹ. Bé mơ ước trở thành giáo viên và không muốn bỏ học. Nhưng mọi lời cầu xin của Parwana đều vô ích.
Qorban đến nhà Parwana, đưa em bé đi ngày 24/10. Video: CNN.
Ngày 24/10, Qorban, người mua Parwana, đến nhà và giao 200.000 Afghanis (khoảng 2.200 USD) cho Malik dưới hình thức cừu, đất và tiền mặt. Qorban không xem vụ mua bán là một cuộc hôn nhân, nói rằng ông đã có vợ và vợ ông sẽ chăm sóc Parwana như con.
"Giá mua Parwana rẻ. Cha của bé rất nghèo và đang cần tiền. Bé sẽ làm việc tại nhà tôi. Tôi sẽ không đánh, mà đối xử với bé như người trong nhà. Tôi sẽ đối tốt với cô bé", Qorban nói.
Parwana, đội khăn trùm đầu màu đen với một vòng hoa sặc sỡ quanh cổ, giấu mặt và khóc thút thít khi cha vừa khóc vừa nói với Qorban: "Đây là cô dâu của ông. Xin hãy chăm sóc con bé, bây giờ ông có trách nhiệm với nó, đừng đánh nó".
Qorban đồng ý, sau đó nắm chặt cánh tay Parwana và dẫn ra khỏi cửa. Malik đứng ở ngưỡng cửa nhìn theo con gái. Parwana cố bám chặt chân vào đất để không phải rời đi, nhưng không ích gì. Bé bị kéo đến ôtô đang đợi. Chiếc xe từ từ lăn bánh.
Kết hôn với trẻ em dưới 15 tuổi là bất hợp pháp ở Afghanistan, nhưng việc này đã phổ biến suốt nhiều năm, đặc biệt là ở các vùng nông thôn. Hiện trạng càng lan rộng kể từ tháng 8, khi người dân phải chịu đói và ngày càng tuyệt vọng. Hơn một nửa dân số đang phải đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực nghiêm trọng và hơn 3 triệu trẻ em dưới 5 tuổi phải đối mặt tình trạng suy dinh dưỡng cấp tính những tháng tới. Giá lương thực tăng vọt, các ngân hàng cạn tiền và người lao động không được trả lương.
Gần 677.000 người đã phải di dời trong năm nay do giao tranh, theo Văn phòng Điều phối các Vấn đề Nhân đạo của LHQ (UNOCHA). Nhiều người trong số họ sống trong những túp lều ở các trại di cư như gia đình Parwana. Sự bấp bênh cộng với tình trạng nghèo đói gia tăng đã đẩy nhiều bé gái vào những cuộc hôn nhân mua bán.
Theo Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA), do không được tiếp cận với các biện pháp tránh thai hoặc dịch vụ sức khỏe sinh sản, gần 10% trẻ em gái Afghanistan từ 15 đến 19 tuổi sinh con hàng năm. Nhiều người còn quá nhỏ để có thể quan hệ tình dục và phải đối mặt các biến chứng khi sinh con do cơ thể chưa phát triển đầy đủ. Tỷ lệ tử vong liên quan đến mang thai ở trẻ em gái 15-19 tuổi cao hơn gấp đôi tỷ lệ ở phụ nữ 20-24 tuổi.
Magul, bé gái 10 tuổi ở tỉnh Ghor lân cận, ngày nào cũng khóc vì sắp bị bán cho người đàn ông 70 tuổi để trừ nợ cho gia đình. Cha mẹ bé đã vay 200.000 Afghanis (2.200 USD) từ người hàng xóm, nhưng không có việc làm và tiền tiết kiệm nên họ không cách nào trả được nợ.
Người mua đã kéo cha của Magul, Ibrahim, đến nhà tù của Taliban và dọa bỏ tù ông vì không trả được nợ. "Tôi không biết phải làm gì", Ibrahim nói. "Dù tôi không giao con gái cho ông ta, thì ông ta cũng sẽ mang con tôi đi".
Mẹ của Magul, Gul Afroz, cũng cảm thấy bất lực. "Tôi đang cầu nguyện để những ngày tồi tệ này qua đi", cô cho hay.
Giống Qorban, người mua khẳng định sẽ không ngược đãi Magul và bé chỉ giúp nấu ăn, dọn dẹp trong nhà. Nhưng lời cam đoan trở nên vô nghĩa trước những lời đe dọa của ông ta với gia đình Magul.
"Cháu không muốn đi với ông ấy. Nếu họ bắt cháu đi, cháu sẽ tự sát", Magul ngồi trên sàn nhà, vừa khóc nức nở vừa nói. "Cháu không muốn xa bố mẹ".
Đó cũng là hoàn cảnh của gia đình 9 người ở tỉnh Ghor đang phải bán hai con gái 4 tuổi và 9 tuổi. Người cha không có việc làm. Anh sắp bán con với giá 100.000 Afghanis (khoảng 1.100 USD) mỗi bé.
Zaiton, 4 tuổi, với tóc mái ngố và đôi mắt to màu nâu, nói rằng bé biết lý do chị em mình bị bán: "Bởi nhà cháu nghèo và không có gì để ăn", bé nói.
Zaiton chơi cùng em trai trong căn nhà ở tỉnh Ghor, Afghanistan. Ảnh: CNN.
"Nếu chúng tôi có thức ăn và có ai đó giúp, chúng tôi sẽ không bao giờ làm thế này", người bà Rokhshana nói trong nước mắt. "Chúng tôi không có bất kỳ lựa chọn nào".
Các thủ lĩnh địa phương của Taliban ở Badghis nói rằng họ có kế hoạch phân phát thực phẩm để ngăn các gia đình bán con gái. "Khi chúng tôi thực hiện kế hoạch này mà họ vẫn bán con thì chúng tôi sẽ bỏ tù họ", Mawlawai Jalaludin, người phát ngôn của Bộ Tư pháp Taliban, cho biết.
Nhưng vấn đề không phải chỉ ở Badghis. Khi mùa đông đến gần, cả Taliban và các nhóm nhân đạo đang đề nghị thêm viện trợ, hy vọng có thể ngăn hôn nhân trẻ em gia tăng.
Trong bối cảnh nền kinh tế Afghanistan gần như sụp đổ, các nhà tài trợ Liên Hợp Quốc hồi tháng 9 cam kết viện trợ nhân đạo hơn một tỷ USD, trong đó 606 triệu USD sẽ đáp ứng nhu cầu cấp bách nhất của người Afghanistan. Nhưng một số quốc gia thành viên chưa bàn giao khoản tiền đã cam kết.
Isabelle Moussard Carlsen, người đứng đầu văn phòng UNOCHA, nhấn mạnh rằng nhân viên cứu trợ nhân đạo vẫn ở Afghanistan, cung cấp cứu trợ và hỗ trợ các bệnh viện, nhưng điều đó chưa đủ.
Tại trại di cư ở tỉnh Badghis, Qorban nói sẽ xem Parwana như người giúp việc, không phải để làm vợ, nhưng Malik biết anh không thể kiểm soát những gì xảy ra với con gái.
"Ông già ấy bảo tôi: 'Tôi bỏ tiền mua con bé, tôi làm gì là việc của tôi, không phải việc của anh'", Malik kể.
Lời cảnh báo đang đè nặng lên tâm trí Malik, khi những ngày ảm đạm sắp tới. Cái lạnh đang len lỏi và tuyết đã bắt đầu phủ khắp các vùng của đất nước. Khi dùng hết tiền bán Parwana, anh sẽ lại phải xoay xở để nuôi ba con gái và một con trai.
"Chúng tôi không có tương lai, tương lai của chúng tôi đã bị hủy hoại", anh nói. "Tôi sẽ phải bán một đứa con gái khác nếu tình hình tài chính không được cải thiện, có thể là đứa hai tuổi".
Huyền Lê (Theo CNN)