Ngày 17/6/2014, con tem bưu chính British Guiana màu đỏ tươi hình bát giác, rộng khoảng 2,5 cm, sản xuất năm 1856 được bán đấu giá tại New York với giá 9,5 triệu USD. Theo trọng lượng và kích thước, nó có thể là vật có giá trị nhất trên thế giới tính đến ngày nay.
Song con tem chỉ là một phần không đáng kể trong khối di sản của John E. du Pont, người đàn ông có mọi thứ tiền bạc có thể mua được nhưng đã vứt bỏ nó trong một khoảnh khắc bạo lực mù quáng.
Sinh năm 1938, John du Pont là chắt của EI du Pont, nhà kinh doanh thuốc súng từ năm 1802. Tập đoàn du Pont sau này trở thành một trong những công ty hóa chất có lợi nhuận cao nhất thế giới.
Cha mẹ ly hôn khi John mới hai tuổi. John và mẹ sau đó sống trong điền trang rộng hàng chục nghìn mét vuông ở Newtown, Pennsylvania. Nơi đây, cậu bé du Pont dành cả thời thơ ấu cô đơn biệt lập để lang thang trong khuôn viên mênh mông nhiều chim chóc, động vật hoang dã và những con ngựa thuần chủng trị giá hàng triệu USD.
Một góc biệt thự gia tộc du Pont tại Pennsylvania. Ảnh: NYdaily news
John du Pont là đứa trẻ cô đơn đến khó tin. Ngay cả khi chưa ly hôn, cha anh cũng hiếm khi ở nhà. Các anh chị em của anh ta, những người lớn hơn nhiều tuổi, hầu như không nhận ra sự tồn tại của đứa em út vì họ đều quá bận rộn với sự nghiệp kinh doanh của gia tộc.
Hồi nhỏ, John bị coi là kỳ quặc, sợ thế giới bên ngoài. Người bạn duy nhất là con trai của tài xế riêng. Nhưng khi lớn lên, John du Pont phát hiện ra rằng mẹ anh đã trả tiền cho cậu bé kia để vờ làm bạn với con trai bà.
Các bạn học cũ nhớ lại John là thiếu niên nhút nhát nhưng ngổ ngáo, chưa bao giờ có bạn gái, tránh các buổi khiêu vũ ở trường và tiêu tiền như phá.
Anh ta từng đưa một số tiền đáng kể cho lực lượng cảnh sát địa phương, trang bị cho mọi sĩ quan bộ giáp tốt nhất hiện có và đồng ý để sử dụng trường bắn của mình. Đổi lại, họ trao cho John một huy hiệu danh dự, một chiếc còi báo động và bộ đàm như sĩ quan cảnh sát thực thụ. Anh ta cũng từng tậu một chiếc xe tăng và vác súng, lái xe tăng đi vòng quanh dinh thự.
John lấy bằng tiến sĩ khoa học tự nhiên và thành lập Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Delaware nhưng về sau, mối quan tâm của anh điều hướng kỳ lạ sang đấu vật. John cũng đã thử các môn thể thao khác, như bơi lội và 5 môn phối hợp, thậm chí còn giành được một suất trong đội tuyển Olympic 1976.
Nhưng sau một tai nạn cưỡi ngựa, John bị chấn thương nặng phải cắt bỏ hai tinh hoàn. Bác sĩ chỉ định, John cần tránh tất cả các môn thể thao có thể gây chấn thương. Nhưng với John, điều đó chỉ làm tăng thêm cảm giác bất an cô độc. Ông lao vào các loại hình vận động bạo lực hơn.
Năm 1985, John mở trung tâm đào tạo rộng 1.300 m2 trên khu đất của gia đình và đổi tên thành Foxcatcher Farms, nuôi mộng xây dựng một đội đấu vật vô địch Olympic. John cùng lúc cũng tặng tới 3 triệu USD cho Hội đồng đấu vật quốc gia, USA Wrestling. Đổi lại, tên của ông ấy xuất hiện trên trang phục khởi động của đội và trên danh hiệu của giải vô địch đấu vật tự do quốc gia và có suất đi thi đấu Olympic.
Ban đầu, John thuê Mark Schultz, một đô vật từng đoạt huy chương vàng Olympic với mức lương tới 70.000 USD để huấn luyện dàn vận động viên của mình, mang tên Foxcatcher. Mark không mất nhiều thời gian trước thất vọng với cách John đối xử với mình, không hơn một món đồ chơi xa xỉ vung tiền là mua được nhưng không hề trân trọng.
Mark nghỉ việc, nhường lại vị trí này cho em trai, Dave Schultz, đô vật 7 lần vô địch thế giới và Olympic, người được mệnh danh "đại sứ" môn đấu vật, được người trong nghề nể trọng.
Dave Schultz (áo trắng) thời gian này trở thành bạn tâm giao của John du Pont. Ảnh: NYdaily news
Là người mắc chứng chứng khó đọc, Dave không phải là người xa lạ với những trò chọc ghẹo ngay từ ấu thơ. Có lẽ đó là lý do tại sao Dave cảm thấy thương xót cho gã tỷ phú lập dị, John du Pont. Dave lập tức đồng ý làm việc cho John, bất chấp những tủi nhục mình anh trai mình kể, từng nếm trải khi làm việc cùng John.
Dave Schultz là người duy nhất có thể "xử lý" thói công tử, bốc đồng của John. Nhưng sau khi mẹ mất vào năm 1988, John suy sụp. Cuộc sống ở trại huấn luyện Foxcatcher trở thành một địa ngục trần gian.
Ở tuổi 50, John ngày càng trở nên thất thường, tự nhận mình là Chúa Jesus và Đức Lạt Ma, khăng khăng rằng có thể nhìn thấy các nhân vật Disney ẩn náu trên dinh thự của mình hoặc cây cối tự bật gốc và diễu hành xung quanh khu đất.
Ông ta nổ súng vào một đàn ngỗng vì tin rằng chúng đang sử dụng ma thuật đen tối để chống lại mình và vứt tất cả máy chạy bộ khỏi tòa nhà vì nghĩ rằng chúng đang cố gắng đảo ngược thời gian.
Ông ta thuê các công ty an ninh để kiểm tra ván sàn tìm các đường hầm bí mật. Các bức tường cũng bị đục tung để tìm những kẻ xâm nhập mà theo John, đang ẩn náu đang để theo dõi ông ta trong mọi khoảnh khắc. Hơn cả chứng loạn thần, John mất trí vì dùng cocain quá liều và nghiện rượu nặng.
Ảo tưởng của ông tràn vào cuộc sống của những đô vật thành viên Foxcatcher.
John thi thoảng lại cầm súng ùa vào khu tập luyện, đe doạ và tống cổ vài người. Sau vài lần chuyện này lặp lại, một đô vật quyết định báo cảnh sát địa phương. "Ông ấy chắc chắn đang ngày càng tiến gần hơn đến việc làm điều gì đó kinh khủng nếu không được ngăn lại", người này cảnh báo.
Lo sợ cho sự an toàn, Dave và vợ bắt đầu nói về việc rời khỏi Foxcatcher, mối quan hệ của họ với người bạn tỷ phú bắt đầu rạn nứt. John lâu nay luôn coi Dave là người bạn duy nhất trong đời không phải "mua" bằng tiền, giờ quay sang hằn học, căm thù.
Đầu năm 1996, John đã gần như hoàn toàn bỏ bê cuộc đời, ở lì trong nhà cả tháng trời. Đội vật Foxcatcher đã giảm từ 30 người xuống chỉ còn 4.
Jhn du Pont cô độc, loạn trí sau cái chết của mẹ và nhấn chìm bản thân trong rượu mạnh và cocain. Ảnh: NYdaily news
Ngày 26/1/1996, trên chiếc Lincoln màu bạc, John du Pont lái xe đến nhà Dave, khi này đang sửa xe bên ngoài sân và bắn anh liền 3 phát đạn bằng khẩu súng lục ổ quay. Bên cửa sổ, vợ Dave vén rèm hoảng hốt nhìn ra, bị John chĩa súng hăm doạ trước khi lái xe bỏ đi.
Sau khi Dave bị bắn chết, một cuộc đối đầu kéo dài hai ngày xảy ra sau đó giữa John, trong biệt thự 44 phòng với một kho vũ khí khổng lồ, và 75 cảnh sát địa phương.Cảnh sát cuối cùng đã cắt nguồn điện. Trong đợt mưa tuyết ngay sau đó, John đầu hàng vì lạnh.Khi bị đưa ra xét xử vào năm 1997, John không nhận tội "vì lý do mất trí". Một trong những bác sĩ tâm thần đã chẩn đoán ông ta mắc chứng bệnh tâm thần phân liệt hoang tưởng. Cuối cùng bồi thẩm đoàn kết luận có tội nhưng bị bệnh tâm thần và kết án tù 30 năm.Từ trong tù, John ra lệnh sơn màu đen bên ngoài ngôi biệt thự của gia đình, bao gồm cả cửa sổ. John du Pont chết trong phòng giam vào tháng 12/2010 ở tuổi 72, vẫn chỉ có một mình.Ngược lại, sự ra đi của Dave Schultz được đánh dấu bằng một buổi lễ tưởng niệm đông đúc được tổ chức một tháng sau. Chủ tịch USA Wrestling có một bài phát biểu dài, trong đó ông mô tả Dave là người đàn ông có "10.000 người bạn tốt nhất".
Đến nay, trong danh sách Top 400 người Mỹ giàu nhất, John là người duy nhất bị kết tội giết người. Sau cái chết của người thừa kế, tính đến năm 2016, tài sản của gia tộc du Pont ước tính khoảng 14,3 tỷ USD, trải đều cho hơn 3.500 người thân còn sống.
Câu chuyện về tỷ phú cô đơn John du Pont được tái hiện năm 2014 trong bộ phim Foxcatcher, bộ phim giúp đạo điễn Bennet Miller đoạt giải Đạo diễn xuất sắc trong liên hoan phim Cannes 2014. Với vai diễn John du Pont, diễn viên Steve Carell cũng được đề cử cho Giải Oscar cho Nam diễn viên chính xuất sắc nhất.
Hải Thư (Theo All that interesting, NYT, Medium, Washington post)