Cách thành phố St. Petersburg khoảng 40 km, nhà ga Sablino im lìm nằm dọc một khu dân cư khiêm tốn bên bờ sông Tosno. Mang đậm màu sắc lịch sử, khu dân cư Sablino ngày nay thay tên mới thành Ulyanovka.
Điều khiến Sablino nổi danh nhất chính là một hệ thống mê cung ngầm trải dài hàng chục kilomet, với lối vào khắp 14 hang động ven bờ sông.
"Máy xay thịt", "máy chém", "vỉ đập ruồi" hoặc "xe điện" chỉ là vài danh hiệu không chính thức do người dân địa phương gán cho những đường hầm. Người ta gọi nó là "xe điện" bởi cảm giác bước xuống mê cung này giống như mắc kẹt giữa một toa xe điện vào giờ cao điểm.
Những khoang "xe điện" hay "máy xay thịt" đầy rẫy trong hang, thay đổi liên tục. Hàng năm vài lối ngầm sẽ bị vùi lấp, trong khi những đường khác nới rộng thêm. Ảnh: Denis888/Wikipedia.
Mê cung Sablino xuất hiện thế nào?
Vào thế kỷ 18, trên bờ sông Tosno, những mỏ khai thác cát thạch anh hoạt động mạnh mẽ. Cát theo những xà lan về St. Petersburg, phục vụ cho xưởng chế tác thủy tinh Imperial Glassworks. Người ta tin rằng những hang hình thành là hệ quả tất yếu của quá trình hút cát.
Tới năm 1922, khi cơn sốt xây dựng tại St. Petersburg đã nguội, còn cát trên sông Tosno đã được khai thác tới mức không còn sinh lãi. Hàng kilomet mỏ cát ven sông bị bỏ hoang. Qua nhiều thập kỷ, nước ngầm xói mòn đất cát, biến đổi cấu trúc địa hình.
Mất tích
"Gia đình hai bên nội ngoại nhà tôi đều có những ký ức gắn liền với nơi này. Bà ngoại thường kể về chuyện cả nhà phải trốn trong hang suốt những ngày đầu người Đức chiếm đóng", một cư dân từng sống tại Ulyanovka cho hay.
Sau đó, hệ thống hang Sablino trở thành nơi trú ẩn của những người bất mãn với cuộc sống, các băng đảng xã hội đen, côn đồ, và những người ngẫu nhiên phát hiện rằng cuộc sống dưới lòng đất giống như một trò chơi. Theo lời của một người sống trong hang, vào năm 1982 - 1984 khoảng 300 người sống hẳn dưới những đường hầm này.
Những lối đi trong hang. Ảnh: Alexei Gurevich/Sputnik News.
"Thật ngoài sức tưởng tượng. Hàng chục người sống trong những căn hầm, đọc các tác phẩm triết học, suy nghĩ về một cuộc cách mạng mới...", theo Alexei Gurevich, thành viên của một trong những hội nhóm sống trong hang có tên Pilgrims (Những người hành hương).
"Lỗ hổng lớn nhất trong hang có thể đủ chỗ chứa cả Điện Kremlin, chúng tôi gọi đó là 'nhà xác', bởi người ta thường vứt bỏ xác chó xuống, như để cố đuổi chúng tôi khỏi hang", Alexei nói.
Tuy nhiên, đó chưa phải điều tồi tệ nhất. "Đôi khi người ta cứ biến mất không dấu tích. Mới đầu, những vụ biến mất bị đổ cho cảnh sát hoặc tình báo, nhưng mọi thứ dần trở nên rõ ràng rằng có ai đó đang nhúng tay vào chuyện này. Khi thủ lĩnh của một hội nhóm biến mất, tin đồn lan truyền khắp hang về một thế lực hắc ám nào đó. Nó là thứ gì, tôi không biết", Alexei hồi tưởng.
Chính vì sự biến mất bí ẩn này mà hệ thống hang động Sablino còn được ví như tam giác quỷ Bermuda phiên bản Nga.
Trải nghiệm mạo hiểm
Ngày nay, du khách "cứng bóng vía" hoàn toàn có thể tham quan Sablino theo tour, trải nghiệm cảm giác phiêu lưu dưới mê cung này vào đêm giao thừa, Halloween hay thứ 6 ngày 13.
Những cái hang nằm dưới bờ bên trái sông Tosno an toàn hơn, với vé vào cửa giá 550 rúp (khoảng 8,7 USD). Tuy nhiên, hệ thống hang dưới bờ sông bên phải thường xuyên bị sạt lở, đồng nghĩa với việc không có tour nào đưa khách tới đây (dù không bị cấm). Dù mang mối nguy hiển hiện, bờ bên phải lại hút khách hơn.
Oksana Chudnova, một người từng thăm mê cung Sablino vào năm 2007, tiết lộ: "Trong hang Ngọc trai, bạn có thể dễ dàng đi lạc. Điều bất tiện nhất chính là cảm giác cọ xát - những căn hầm hẹp bằng vai và cao không quá 50 cm. Nhưng chúng cũng dẫn tới nhiều nơi thú vị".
Các nhà khảo cổ học khám phá hang động thường nói về Sablino với những cụm từ như "cát lún" dưới lòng đất và "đầm lầy đầy cát". Lời giải cho những vụ mất tích là nạn nhân bị hút vào những hố cát ướt dính, tuy nhiên không thuyết phục.
Theo một số lời đồn đại, hệ thống đường hầm Sablino dài hơn nhiều so với nhiều người vẫn nghĩ, chúng có thể trải đến St. Petersburg hoặc thậm chí tới hồ Ladoga (hơn 70 km). Những lối đi có quy mô rộng lớn như vậy có thể từng được dùng cho mục đích quân sự.
Bên trong Sablino. Video: Denis Ridder/YouTube.
Song, một số người hâm mộ của Sablino tin rằng mê cung này có thể chứa lỗ hổng thời gian. "Một chuyện kỳ lạ từng xảy ra. Có lần tôi đang nói chuyện với người phụ trách bảo tàng địa phương, và chuẩn bị nói lời tạm biệt thì cô ấy nhìn chằm chằm vào tôi và nói: 'Vài năm trước, một người mặc y như bạn đã đến và hỏi chính xác những câu đó'", Oksana kể lại.
Phía trên các hang động Sablino có một đài tưởng niệm cho các nhà địa chất, địa lý, và các nhà khảo cổ học đã tử nạn, và bên trong một cái hang người ta dựng nên một nhà nguyện có sức chứa tới 60 người. Đây là nhà nguyện dưới lòng đất duy nhất ở Nga, theo Russia Beyond.
Nhà nguyện có sức chứa tới 60 người dưới hang. Ảnh: Alexei Gurevich/Sputnik News.
Tuy nhiên, những người trong hang của Sablino có một ngôi mộ riêng dưới thế giới ngầm, nơi khách viếng thăm thường để lại vài thứ thuộc về người quá cố, hoặc vật gì đó để tiễn biệt họ sang thế giới bên kia (hầu hết là thuốc lá).