Tính tới cuối năm 2024, số lượng người chết khi leo Everest vào khoảng 335 và nhiều thi thể vẫn nằm lại trên đường lên đỉnh, không đưa xuống núi vì một số lý do như chi phí, địa hình khó khăn hoặc di nguyện của người đã khuất. "Green Boots" (Giày xanh) được xem là thi thể nổi tiếng nhất còn nằm lại ngọn núi.
Đa số tin "Giày xanh" là thi thể của Tsewang Paljor - nhà leo núi tài năng sinh năm 1968 ở làng Sakti, Ấn Độ. Vào mùa xuân năm 1996, Paljor thực hiện chuyến chinh phục Everest và không biết đó là lần leo núi cuối cùng của mình.
Paljor là cảnh sát biên giới, làm việc tại Lực lượng Cảnh sát Biên giới Ấn Độ - Tây Tạng (ITBP). Công việc này mang đến cho anh cơ hội phục vụ đất nước đồng thời theo đuổi đam mê chinh phục những ngọn núi hùng vĩ.
Vai trò chính của ITBP là tuần tra và bảo vệ biên giới dài gần 3.500 km giữa Ấn Độ và Trung Quốc, trải qua những địa hình khó khăn và nguy hiểm ở độ cao lớn. Lực lượng này chịu trách nhiệm ngăn chặn các hoạt động vượt biên trái phép, đảm bảo an toàn cho các khu vực biên giới, và duy trì cảnh giác liên tục trước các mối đe dọa an ninh.
Chân dung Tsewang Paljor. Ảnh: Ultimate Kilimanjaro
Năm 1996, Paljor tham gia chuyến thám hiểm đầy tham vọng của ITBP nhằm chinh phục Everest, một trong những ngọn núi nguy hiểm nhất thế giới. Chuyến thám hiểm do Chỉ huy Mohinder Singh dẫn đầu, đánh dấu lần đầu tiên một nhóm người Ấn Độ cố gắng leo lên đỉnh cao 8.849 m từ sườn phía đông. Đội của Paljor có 6 người, bao gồm các nhà leo núi giàu kinh nghiệm từ Cảnh sát Biên giới và họ không thuê sherpa để dẫn đường hay hỗ trợ.
Khi Paljor và đội của anh tiến về phía đỉnh, họ phải đối mặt với điều kiện khắc nghiệt. Một trận bão tuyết đã bao phủ ngọn núi. Ba thành viên của đội gồm Tsewang Paljor, Tsewang Smanla, Dorje Morup tiếp tục tiến lên đỉnh trong khi những người khác rút lui.
Khoảng 15:45 giờ Nepal, họ liên lạc qua radio với trưởng đoàn để thông báo đã lên đến đỉnh. Tuy nhiên, bằng chứng cho thấy họ chưa đến được đỉnh thực sự mà cách 150 m do nhầm lẫn từ tầm nhìn kém.
Sau đó, các nhà leo núi biến mất trong cơn bão. Ở phía dưới, đồng đội của họ nhìn thấy những ánh đèn pin lập lòe gần độ cao 8.570 m nhưng cả ba nhà leo núi không bao giờ xuống được trại ở khu vực 8.300 m. Paljor khi đó mới 28 tuổi.
Những khoảnh khắc cuối cùng của Paljor vẫn còn là một bí ẩn và gây tranh cãi. Một thi thể, mang đôi giày Koflach màu xanh lá cây nổi bật, được phát hiện nằm dưới một tảng đá. Anh được biết đến với cái tên "Green Boots" do đôi giày đặc trưng của mình. Hốc đá nơi anh nằm, ở độ cao 8.500 m nay được gọi là "Hang Green Boots".
Trong nhiều năm, "Giày xanh" trở thành một điểm mốc cho các nhà leo núi trên tuyến đường sườn Đông Bắc lên đỉnh. Tuy nhiên, danh tính thực sự của Green Boots vẫn là chủ đề tranh cãi vì một số người cho rằng đó có thể là Dorje Morup, đồng đội của Paljor.
Phó Chỉ huy Cấp cao của chuyến thám hiểm ITBP, P.M. Das cũng tin thi thể "Giày xanh" là Dorje Morup. Ông từng viết một bài báo vào năm 1997 có tựa đề "Hành trình chinh phục Qomolungma từ sườn Bắc của người Ấn Độ".
Trong đó, Das kể lại việc một đội leo núi Nhật Bản đã gặp Morup với dấu hiệu bị tê cóng nghiêm trọng và gặp khó khăn với thiết bị của mình. Các nhà leo núi Nhật Bản đã hỗ trợ anh ta chuyển đổi dây thừng và tiếp tục hành trình của họ.
Thi thể "Giày xanh" dưới một hốc đá. Ảnh: My Everest Trip
Một trong những sherpa của đội Nhật Bản đã thấy Paljor còn sống nhưng trong trạng thái mê sảng. Đội leo núi Nhật cho rằng chính Morup đã qua đời khi đang trú ẩn dưới một tảng đá gần đường xuống của họ với thiết bị và ba lô bên cạnh. Họ nghĩ Paljor có thể đã rơi xuống Mặt Kangshung - một trong ba sườn chính của Núi Everest - do không tìm thấy thi thể anh.
Vào năm 2014, một số báo cáo cho thấy thi thể "Giày xanh" không còn ở vị trí thường lệ, có thể đã được di chuyển hoặc chôn cất. Tuy nhiên, vào năm 2017, các nhà leo núi báo cáo thi thể lại xuất hiện ở cùng vị trí nhưng được bao quanh bởi nhiều đá hơn.
Núi Everest, nằm trên dãy Himalaya ở biên giới giữa Nepal và Tây Tạng, là ngọn núi cao nhất thế giới với độ cao khoảng 8.849 m trên mực nước biển. Từ lâu, Everest đã trở thành biểu tượng của sự chinh phục thiên nhiên và là mục tiêu của hàng nghìn nhà leo núi từ khắp nơi trên thế giới.
Các nhà leo núi trên Everest đối mặt với nhiều nguy cơ chết người như thiếu oxy, kiệt sức, thời tiết khắc nghiệt, tuyết lở, tê cóng, tai nạn kỹ thuật, bệnh độ cao, tắc nghẽn tuyến đường, thiếu kinh nghiệm và khó khăn khi cứu hộ. Trong Vùng Chết trên 8.000 m, nồng độ oxy thấp gây suy giảm nhận thức, dẫn đến tử vong nếu không bổ sung oxy kịp thời. Bão tuyết, tuyết lở và địa hình hiểm trở như thác băng Khumbu làm tăng nguy cơ tai nạn.
Hoài Anh (Theo Ultimate Kilimanjaro)