Thông tin được TS Đinh Văn Lượng, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, Trưởng ban điều hành Chương trình Chống lao Quốc gia, cho biết tại hội nghị về phòng chống lao, ngày 22/12.
Cụ thể, 9 tháng đầu năm, Việt Nam phát hiện 78.674 ca lao, tăng hơn 1.900 bệnh nhân (tương đương 2%) so với cùng kỳ năm ngoái và tăng 32% cùng kỳ 2021 - năm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của Covid-19. Ngoài ra, 2.764 bệnh nhân lao đa kháng thuốc được phát hiện, cao hơn ba năm trước rất nhiều.
"Việt Nam vẫn là nước có gánh nặng bệnh lao cao. Mỗi năm khoảng 11.000 người tử vong vì bệnh lao, cao hơn số người chết do tai nạn giao thông", ông Lượng nói. Việt Nam đứng thứ 11 trong 30 quốc gia có gánh nặng bệnh lao và lao đa kháng thuốc cao.
Tỷ lệ điều trị khỏi có dấu hiệu cải thiện, đạt 80% nhưng vẫn chưa bằng thời điểm trước Covid. Năm 2020, tỷ lệ điều trị khỏi lao là 84,5%. Ba tỉnh có tỷ lệ điều trị thành công cao 97-99% là Yên Bái, Quảng Trị và Trà Vinh.
Theo PGS.TS.BS Nguyễn Bình Hòa, Phó giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, hoạt động phòng chống lao tại Việt Nam bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19, giống như các quốc gia trên thế giới. Hơn 20 năm qua, tỷ lệ mới mắc và tử vong do lao tại Việt Nam luôn trong chiều hướng suy giảm. Đại dịch Covid xảy ra đã đảo ngược kết quả nhiều năm phòng chống lao của nước ta.
"Do ảnh hưởng của dịch bệnh, nhiều bệnh nhân lao không được phát hiện và điều trị, trở thành nguồn lây trong cộng đồng", ông Bình nói. Ngoài ra, chuỗi cung ứng trang thiết bị vật tư bị đình trệ khiến công tác phòng chống lao gián đoạn.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đánh giá hoạt động chẩn đoán và điều trị bệnh lao đã phục hồi trên toàn cầu năm 2022, sau hai năm gián đoạn liên quan đến Covid, song đây vẫn là vấn đề y tế nghiêm trọng. Số bệnh nhân lao mới được phát hiện và báo cáo năm ngoái trên thế giới là 7,5 triệu người. Đây là con số cao nhất kể từ khi WHO bắt đầu theo dõi bệnh lao toàn cầu vào năm 1995.
Bệnh nhân điều trị tại Bệnh viện Phổi Trung ương. Ảnh: Lê Nga
Các chuyên gia nhìn nhận công tác phòng chống lao vẫn còn nhiều khó khăn. Năm nay, Chương trình Chống lao Quốc gia đã chuyển nguồn thanh toán chi phí thuốc điều trị lao từ nguồn ngân sách nhà nước sang Quỹ Bảo hiểm y tế. Việt Nam cũng áp dụng trí tuệ nhân tạo trong chẩn đoán bệnh lao, có ý nghĩa lớn trong phát hiện bệnh, đặc biệt là các trường hợp dễ bị bỏ sót hoặc khó tiếp cận.
Việt Nam là một trong 7 quốc gia được WHO chỉ định thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 vaccine lao M72 - loại vaccine hứa hẹn "triệt tiêu" bệnh lao toàn cầu. Thời gian thử nghiệm dự kiến vào đầu năm 2024, tại Hà Nội, TP HCM và Đà Nẵng, song chưa rõ số lượng người tham gia.
Việt Nam đặt mục tiêu kết thúc bệnh lao vào năm 2035.
Lê Nga