Trả lời:
Hắc lào (còn gọi là lác) là từ dân gian dùng để chỉ một bệnh ngoài da do vi nấm cạn gây nên. Tác nhân gây bệnh thuộc nhóm Dermatophytes và thường gặp nhất là hai loại: Trichophyton và Epidermophyton. Đây là một bệnh da phổ biến, có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nam bị nhiều hơn nữ, hay gặp nhất là ở những người làm việc trong môi trường ẩm ướt, ra mồ hồi nhiều, vệ sinh kém. Đường lây truyền chính là người, ngoài ra bệnh còn có thể lây từ gia súc (chó, mèo...) và đất.
Hai dấu hiệu nổi bật của hắc lào là ngứa và nổi mẩn đỏ, mụn nước. Ngứa ở vùng có tổn thương da cả ngày lẫn đêm. Nổi mẩn đỏ một vùng có giới hạn rõ, trên bề mặt thường nổi những mụn nước như bỏng, tập trung ở rìa của sang thương (diễn tiến ly tâm tương tự như đồng tiền nên còn được gọi là lác đồng tiền). Bệnh thường khởi đầu ở một bên bẹn, sau đó có thể lan sang bên tai và ra sau mông. Ngoài ra, bệnh có thể gặp ở bụng, chân tay và mặt.
Nếu không được chữa trị kịp thời, bệnh sẽ lan thêm ra những vị trí khác, tăng kích thước, chàm hóa hoặc lây sang người khác do tiếp xúc trực tiếp hay lây qua quần áo. Nếu bôi thuốc không đúng (thuốc quá mạnh, bôi lan sang da lành hay da non, thuốc không đúng bệnh...) có thể gây ra tình trạng bỏng, chảy nước nhiều, ngứa dữ dội... Trong một số ít trường hợp có thể gây nhiễm trùng, đi lại khó khăn.
Điều trị
Có rất nhiều loại thuốc điều trị hắc lào. Dân gian thường dùng lá muồng, ô môi, xương rồng bôi. Cách này cũng có tác dụng nhưng có thể gây biến chứng nhiễm trùng, viêm tấy... nếu bôi vào vùng da non, bìu. Nhiều loại thuốc bôi cổ điển được pha chế sẵn như Antimycose, SA, ASA, BSI... có tác dụng tốt nhưng gây lột da nhiều, đau rát, để lại màu trên da như sạm da hoặc gây biến chứng tương tự thuốc dân gian.
Gần đây có nhiều loại thuốc kháng nấm mới có thể bôi tại chỗ hoặc uống như thuốc bôi có dẫn xuất của Imidazol (Ecoconazol, Miconazol, Clortrimazo...) bôi 2 lần trong ngày, đặc biệt là ketoconazol (Nizoral) chỉ cần bôi một lần trong ngày. Những thuốc này có ưu điểm là không có màu, mùi thơm, không gây lột da, viêm tấy nhưng có thể gây dị ứng nhẹ. Tuy nhiên, dị ứng này sẽ giảm và hết khi ngừng bôi hay khi dùng thuốc chống dị ứng.
Trong trường hợp nấm tái phát nhiều lần hay ở nhiều vị trí, người ta thường sử dụng thuốc uống như Griséofulvin, Ketoconazol (Nioral), Itraconazol (Sporal), Fluconazol... Tuy nhiên cần thận trọng khi dùng thuốc chống nấm toàn thân do thuốc có các tác dụng phụ. Thuốc được sử dụng hạn chế ở những người có bệnh lý nội khoa mạn tính như gan, thận... Khi dùng phối hợp với thuốc khác cần phải thận trọng và có sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa để phòng những biến chứng nặng nề có thể xảy ra.
Bệnh thường hay tái phát do dùng thuốc không đúng hay do không diệt nguồn lây. Để hạn chế tái phát, bên cạnh việc dùng thuốc đúng chỉ định, cần phải diệt nấm ở những vật dụng cá nhân như áo quần, chăn màn, chiếu gối... bằng cách luộc nước sôi 100 độ C trong 15 phút, rắc bột chống nấm hay bôi iod 2% hai ngày một lần. Đối với người lành chưa bệnh, không nên mặc chung quần áo người khác, không giao hợp với người lạ, tránh làm việc ở những nơi ẩm ướt, ra mồ hôi nhiều. Khi đã mắc bệnh, nếu nhẹ chỉ cần bôi thuốc đúng chỉ định, lựa chọn thuốc thích hợp tùy theo điều kiện địa phương và bệnh nhân. Nếu tái phát hay có biến chứng thì nên đến bác sĩ chuyên khoa.
BS Hoàng Văn Minh, SK&ĐS