Bác sĩ Nguyễn Đức Thành, Khoa Chấn Thương Chỉnh Hình, Phục Hồi Chức Năng Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM, cho biết bệnh gout còn gọi là bệnh thống phong hay bệnh viêm khớp do gút. Bệnh chủ yếu gặp ở nam giới tuổi trung niên trở lên. Bệnh cũng có yếu tố di truyền, nếu trong gia đình bạn có người mắc bệnh gút thì bạn sẽ có nguy cơ bị bệnh này cao hơn người khác.
Ở Việt Nam, với sự phát triển của kinh tế - xã hội, chế độ dinh dưỡng thiếu hợp lý, bệnh gout ngày càng phổ biến và tuổi mắc bệnh cũng trẻ hơn. Chế độ ăn quá thừa đạm cộng với sự lạm dụng rượu bia quá mức dẫn đến rối loạn chuyển hóa của một chất có trong cơ thể là acid uric, từ đó gây ra bệnh gout.
Triệu chứng của bệnh gout cấp là sưng đau, nóng đỏ thường ở bàn chân hoặc ngón chân cái. Ảnh: Awakening State
Bệnh thường diễn biến qua 4 giai đoạn:
Giai đoạn 1: Tăng acid uric máu không triệu chứng, diễn biến trong nhiều năm.
Giai đoạn 2: Cơn gout cấp với sưng đau ở khớp, thường là khỏi sau 3 đến 10 ngày điều trị, nếu không điều trị thì cơn đau sẽ xuất hiện ngày càng nhiều và nặng hơn.
Giai đoạn 3: Người bệnh không đau, khớp hoạt động bình thường.
Giai đoạn 4: Gout mạn tính với sự lắng đọng tinh thể urate ở khớp, thận... Khớp bị biến dạng với hư hại xương và sụn. Người bệnh có thể bị viêm thận, sỏi thận, suy thận, xuất hiện các cục tophi quanh khớp gây mất thẩm mỹ và có thể tàn phế.
Cơn gout cấp có đặc điểm khởi phát đột ngột, thường vào ban đêm với biểu hiện sưng, nóng, đỏ, đau dữ dội tại một hay nhiều khớp, thường gặp nhất ở khớp bàn hoặc ngón chân cái. Bệnh có thể ảnh hưởng đến các khớp khác như mu bàn chân, cổ chân, gót, đầu gối, gân gót, cổ tay, ngón tay, khuỷu.
Theo bác sĩ Thành, nguyên tắc cần biết trong điều trị bệnh gout là chống viêm khớp trong đợt cấp, dự phòng đợt cấp tái diễn và hạ acid uric máu sau khi đã qua đợt cấp. Tất cả đều dựa vào chế độ ăn uống, dùng thuốc để giảm tổng hợp hoặc tăng đào thải acid uric. Những người bị tăng acid uric máu nhưng không có biểu hiện viêm khớp thì chỉ cần điều chỉnh chế độ ăn uống mà chưa cần phải dùng thuốc.
"Điều quan trọng nhất trong điều trị bệnh để tránh diễn biến nặng là người bệnh cần phải luôn tuân thủ nghiêm ngặt các chỉ dẫn của thầy thuốc về chế độ điều trị, bao gồm thuốc men và chế độ ăn uống, nghỉ ngơi", bác sĩ Thành nói.
Người bị gout mạn tính cần được kiểm tra chức năng thận và sỏi thận định kỳ. Béo phì là một yếu tố làm tăng nặng. Do đó, các người bệnh kèm béo phì cần phải cố gắng giảm cân thông qua chế độ ăn uống và tập luyện thể dục thể thao.
Một số trường hợp được điều trị bằng phẫu thuật như cắt bỏ khối u tophi vì khối u quá lớn gây mất thẩm mỹ hoặc ảnh hưởng khả năng đi lại. Khi khớp đã bị bệnh gout phá hủy hoàn toàn, cần mổ nội soi cắt lọc hoạt mạc viêm, nạo bỏ các tinh thể urate trong khớp, thay khớp nhân tạo.
Các nguyên nhân làm gia tăng bệnh gout bao gồm ăn nhiều thực phẩm chứa purin như hải sản, các loại thịt có màu đỏ (thịt trâu, bò, ngựa, dê, thịt thú rừng...), phủ tạng động vật (lưỡi, lòng, tim, gan, thận, óc...), trứng gia cầm (nhất là các loại trứng đang phát triển thành phôi như trứng vịt lộn), thực phẩm giàu đạm khác (thịt heo, thịt chó, thịt gà, thịt vịt... cá và các loại thủy sản như lươn, ếch...).Uống nhiều bia, rượu, cà phê làm tăng acid uric trong máu và dễ lắng đọng urate tại khớp. Uống nhiều nước ngọt có ga làm tăng nguy cơ béo phì.
Bác sĩ Thành khuyên người bị bệnh gout mạn tính nên uống nhiều nước, tối thiểu 2,5 đến 3 lít nước mỗi ngày. Đặc biệt là nước khoáng không ga có độ kiềm cao sẽ giúp làm giảm nồng độ acid uric trong nước tiểu, hạn chế sự kết tinh urate tại ống thận, từ đó giảm nguy cơ bị sỏi thận.