Tàu ngầm USS Nautilus được hãng General Dynamics khởi đóng tháng 6/1952, hạ thủy tháng 1/1954 và biên chế cho hải quân Mỹ tháng 9 cùng năm, trở thành tàu ngầm hạt nhân đầu tiên trên thế giới.
Tàu dài 97 mét, có lượng giãn nước 3.500 tấn khi nổi và 4.000 tấn khi lặn, được trang bị lò phản ứng hạt nhân S2W công suất 13.400 mã lực, tốc độ tối đa gần 43 km/h, thủy thủ đoàn 105 người.
Sau 26 năm phục vụ, con tàu bị loại biên vào năm 1980 và được công nhận là Di tích Lịch sử Quốc gia sau đó hai năm. Từ năm 1986, nó được trưng bày tại Bảo tàng Lực lượng Tàu ngầm Mỹ ở Groton, Connecticut để công chúng tham quan.
Tàu USS Nautilus năm 2021 trải qua đợt trùng tu với chi phí 36 triệu USD và mở cửa trở lại sau đó một năm.
Khoang chứa ngư lôi ở mũi tàu ngầm USS Nautilus.
Sau khi ngư lôi được nạp, ống phóng sẽ được bơm đầy nước. Khi có lệnh khai hỏa của chỉ huy, khí nén áp suất cao từ máy bơm phun của tàu ngầm sẽ đẩy cả nước và ngư lôi ra khỏi ống.
Được coi là trạm chiến đấu của tàu ngầm, trung tâm tác chiến là nơi đặt kính tiềm vọng để quan sát tàu địch, cùng hệ thống điều khiển để ngắm bắn và khai hỏa ngư lôi.
Trong ảnh là mơ na canh được đặt trong tư thế sử dụng kính tiềm vọng.
Thủy thủ đoàn sử dụng bảng tầm hướng đặt trong trung tâm tác chiến để tính toán khoảng cách và hướng phóng ngư lôi.
Ngay bên cạnh bảng tầm hướng là bảng điều khiển phóng. Nút phóng ngư lôi được đánh dấu tấm biển nhỏ màu xanh trên bảng điều khiển.
Tủ báo động tại trung tâm tác chiến có nhiều loại cảnh báo cho các tình huống khác nhau và được mã hóa bằng màu sắc.
Màu vàng là khi xuất hiện hỏa hoạn hoặc có thương vong, màu đỏ là khi tàu bị ngập nước hoặc xảy ra va chạm, màu xanh là khi tàu phải lặn hoặc nổi lên khẩn cấp, màu hồng là khi lò phản ứng hạt nhân gặp sự cố.
Khoang chứa hệ thống định vị thủy âm (sonar).
Sonar chủ động phát ra chùm sóng âm và dựa vào tín hiệu phản xạ lại để phát hiện mục tiêu và tính toán khoảng cách. Sonar thụ động không phát ra tín hiệu mà chỉ thu sóng âm từ môi trường xung quanh.
Các ma nơ canh đặt bên trong phòng điều khiển, nơi thủy thủ đoàn điều chỉnh độ sâu, độ nghiêng và vận tốc của tàu USS Nautilus.
Trong ca trực, một thủy thủ sẽ được trao nhiệm vụ "sĩ quan lặn" để ra lệnh bên trong phòng điều khiển. Bản thân người này sẽ nhận lệnh từ trung tâm tác chiến.
Cần gạt dùng để điều khiển các bể dằn chính của tàu USS Nautilus.
Tàu ngầm sẽ lặn xuống khi van trên các bể dằn được mở ra để nước biển tràn vào. Tàu sẽ nổi lên khi nước biển bên trong bể dằn được đẩy ra bằng khí nén.
Cầu thang đi xuống phòng điều khiển.
USS Nautilus là tàu ngầm đầu tiên có cầu thang bộ. Thủy thủ đoàn trong các tàu ngầm thế hệ trước phải trèo thang để di chuyển giữa các tầng.
Giường tầng trong phòng ngủ của thủy thủ.
Tàu USS Nautilus có hai khu sinh hoạt dành cho thủy thủ đoàn, một ở phía mũi tàu và một ở đuôi tàu.
Phòng ăn là không gian chung có diện tích lớn nhất bên trong tàu USS Nautilus. Ngoài ăn uống, thủy thủ đoàn còn làm việc và vui chơi giải trí tại đây.
Người dân và du khách có thể tới tham quan USS Nautilus miễn phí tại Bảo tàng Lực lượng Tàu ngầm ở Groton, bang Connecticut.
Phạm Giang (Ảnh: Business Insider)