Văn phòng Điều tra Tham nhũng đối với Quan chức Cấp cao Hàn Quốc (CIO) thông báo Tổng thống Yoon Suk-yeol đã bị bắt vào khoảng 10h30 ngày 15/1 tại dinh thự ở Hannam-dong, quận Yongsan, Seoul, kết thúc chiến dịch thực thi lệnh bắt kéo dài nhiều giờ.
Hãng thông tấn Yonhap cho biết Cơ quan An ninh Tổng thống Hàn Quốc (PSS) đã "phối hợp" với các điều tra viên của CIO và cảnh sát trong quá trình thực thi lệnh bắt ông Yoon.
Điều này trái ngược với những gì xảy ra khi giới chức lần đầu thực hiện lệnh bắt hôm 3/1. Khoảng 200 đặc vụ PSS và binh sĩ thuộc Lữ đoàn An ninh số 55 khi đó đã dựng "bức tường người" nhằm ngăn các điều tra viên tiếp cận ông Yoon, khiến CIO phải hoãn thực thi lệnh bắt để giảm căng thẳng.
Trong những ngày sau đó, PSS đã rải dây thép gai, gia cố dinh thự của ông Yoon, biến nơi đây thành một "pháo đài" để ngăn cản CIO tiếp tục thực thi lệnh bắt lần hai. Trong khi đó, CIO quyết tâm "bắt bằng được" ông Yoon và đã nhiều lần họp bàn với cảnh sát về phương án đột kích vào dinh thự cũng như vô hiệu hóa lực lượng cận vệ, làm dấy lên lo ngại về nguy cơ nổ ra đụng độ giữa hai lực lượng an ninh được trang bị vũ khí.
Nhưng trái ngược với dự đoán ban đầu, khi tiến vào dinh thự Tổng thống Hàn Quốc sáng nay, cảnh sát và các điều tra viên của CIO không vấp phải kháng cự đáng kể từ PSS. Họ lần lượt vượt qua ba lớp rào chắn bằng xe buýt xung quanh dinh thự của ông Yoon mà không gặp nhiều trở ngại.
Các điều tra viên và cảnh sát đã dựng thang để trèo qua xe buýt trong lớp rào chắn đầu tiên, trước khi đi vòng qua lớp thứ hai. Họ tiếp tục vượt qua lớp thứ ba bằng cách đi qua trạm gác cạnh cánh cổng sắt.
Cảnh sát trèo qua rào chắn ở cổng chính dinh thự Tổng thống Yoon gồm 6 chiếc xe buýt hôm 15/1. Ảnh: Reuters
Trong quá trình này, các đặc vụ PSS không xuất hiện để dựng "bức tường người" như khi cảnh sát thực thi lệnh bắt lần đầu tiên. Họ cũng không tìm cách ngăn cản các điều tra viên khi lực lượng chấp pháp cắt hàng rào dây thép gai ở lớp phòng thủ thứ nhất.
Theo Yonhap, chỉ vài đặc vụ PSS có mặt tại hiện trường để phụ trách đàm phán với các điều tra viên. Phần lớn nhân viên cận vệ ở lại phòng chờ tại dinh thự hoặc được cho về nghỉ, không có hành động ngăn chặn lệnh bắt.
Có thông tin cho rằng ban lãnh đạo PSS, trong đó có Phó giám đốc Kim Seong-hoon và chỉ huy đội cận vệ Lee Kwang-woo, muốn ngăn cản lệnh bắt ông Yoon bằng mọi cách, kể cả vũ lực.
Hai quan chức theo trường phái cứng rắn này được cho là đã nhiều lần yêu cầu cấp dưới phải chống đối mạnh mẽ "lệnh bắt bất hợp pháp", song không nhận được phản hồi tích cực từ các đơn vị dưới quyền. Chỉ có số ít cận vệ PSS ủng hộ quan điểm của ông Kim và ông Lee.
"Đúng là có nhiều ý kiến nội bộ cho rằng không nên ngăn chặn lệnh bắt lần này", một quan chức PSS giấu tên cho biết. "Chúng tôi có trách nhiệm đảm bảo an toàn cho các nhân viên".
Một quan chức Cơ quan Công tố Hàn Quốc xác nhận các điều tra viên và cảnh sát đã không vấp phải cản trở kịch liệt từ nhân viên an ninh như lần đầu tiên, thêm rằng "hầu như không có xô xát" giữa hai lực lượng.
Giới quan sát cho rằng việc lệnh bắt ông Yoon được thực hiện một cách suôn sẻ là nhờ chiến thuật "tung đòn tâm lý" mà cảnh sát và các điều tra viên đã thực hiện trước đó.
Họ áp dụng chiến thuật này sau khi phát hiện tình trạng chia rẽ nội bộ trong đội ngũ PSS từ tuần trước, nhờ tiến hành điều tra các nghi phạm như cựu giám đốc PSS Park Chong-jun và Lee Jin-ha, người đứng đầu bộ phận an ninh và an toàn của cơ quan. Hai quan chức trên được cho là những người theo trường phái ôn hòa trong PSS.
Để khai thác bất đồng nội bộ này, cơ quan điều tra thông báo sẽ nương tay với các nhân viên PSS đồng ý phối hợp khi giới chức thực thi lệnh bắt, đồng thời đe dọa sẽ bắt những người có hành vi cản trở. Khi các điều tra viên của CIO tiến vào dinh thự Tổng thống Hàn Quốc, họ thậm chí còn dựng trước cổng một tấm biển có dòng chữ: "Nếu ngăn cản giới chức thực thi nhiệm vụ, các bạn sẽ bị bắt như tội phạm".
Các điều tra viên và cảnh sát đến trước trạm gác tại dinh thự Tổng thống Hàn Quốc ở Hannam-dong, quận Yongsan hôm 15/1. Ảnh: Yonhap
Một lý do nữa khiến quá trình thực thi lệnh bắt Tổng thống Yoon diễn ra suôn sẻ là nhờ động thái từ Lữ đoàn An ninh số 55. Đây là một đơn vị quân đội, nhưng thuộc quyền chỉ huy của PSS theo Đạo luật An ninh Tổng thống, không chịu sự điều động từ Bộ Quốc phòng.
Dù vậy, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Lee Kyung-ho hôm 14/1 khẳng định Lữ đoàn 55 sẽ không được triển khai một lần nữa để cản trở thực thi lệnh bắt, thêm rằng cơ quan này đã thông báo rõ quan điểm với PSS. Dưới sức ép của Bộ Quốc phòng, đại diện PSS xác nhận sẽ không huy động Lữ đoàn 55 nếu các điều tra viên thực thi lệnh bắt lần hai.
Rào cản lớn nhất lần này của lực lượng chấp pháp là đám đông biểu tình ủng hộ ông Yoon ở trước dinh thự. Cảnh sát và nhóm người biểu tình đã giằng co, xô xát ở khu vực cổng, khiến ít nhất một người bị thương do ngã. Tuy nhiên, đám đông này đã bám trụ dài ngày trong thời tiết giá lạnh và không đủ số lượng để có thể áp đảo cảnh sát, khi lệnh bắt được thực thi từ sáng sớm.
Sau khi bị bắt, ông Yoon đã được đưa tới văn phòng CIO để thẩm vấn. Tổng thống Hàn Quốc đang đối mặt cuộc điều tra hình sự về cáo buộc âm mưu nổi loạn khi ban hành lệnh thiết quân luật hồi đầu tháng 12/2024.
Sau khi hoàn tất cuộc thẩm vấn, Tổng thống Yoon có thể bị chuyển tới Trung tâm Giam giữ Seoul và bị tạm giữ trong 48 giờ. Hết thời hạn tạm giữ, ông có thể tiếp tục bị giam nếu công tố viên xin tiếp lệnh bắt người vào sáng 17/1.
Phạm Giang (Theo Yonhap, Reuters, AFP)