Góp ý dự thảo Thông tư sửa đổi quy định giá tối đa dịch vụ sử dụng đường bộ để kinh doanh, trong đó chủ yếu là phí BOT, của Bộ Giao thông vận tải, Phòng Thương mại & Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đề xuất giá tối đa phí đường bộ cần được tính dựa trên tỷ lệ phần trăm chi phí vận tải tiết kiệm được của chủ phương tiện, thay cho cách theo toàn tuyến và chiều dài đường hiện nay.
Chỉ ra điểm bất hợp lý của cách tính phí đường bộ hiện hành, theo cơ quan này, không giải quyết được tình trạng thu phí quá cao của một số dự án cải tạo, tăng cường mặt đường. Trường hợp chất lượng đường cũ vẫn tốt và đang miễn phí cho người dân, chủ đầu tư chỉ thực hiện việc cải tạo, tăng cường mặt đường và được thu phí. Nguyên nhân xuất phát từ việc căn cứ tính mức giá thu đã bỏ qua hoàn toàn các yếu tố về chất lượng giao thông trước khi có dự án.
Ngoài ra, khi áp dụng thu phí đường bộ toàn tuyến phải đảm bảo khoảng cách giữa các trạm thu phí tối thiểu 70 km, nhưng nếu các cơ quan thẩm quyền đồng ý thì chủ đầu tư vẫn được thu phí dù khoảng cách giữa cách trạm không đạt yêu cầu." Quy định như vậy dẫn tới tình trạng một đoạn đường dài 30 km người dân phải trả phí bằng đường dài 100 km...", đại diện VCCI dẫn chứng.
Theo VCCI, cách tính phí đường bộ dựa trên chi phí tiết kiệm được phù hợp với mọi loại dự án như nâng cấp cải tạo đường bộ, xây dựng đường mới... Ngoài ra, nguyên lý cơ bản của cách tính này là chủ đầu tư được hưởng 50% giá trị mà anh ta mang lại cho khách hàng của mình - chủ phương tiện.
Cách tính phí đường bộ chưa hợp lý khiến nhiều chủ phương tiện bức xúc tại một số trạm BOT thời gian qua. Ảnh: Nguyễn Thành
Đại diện VCCI dẫn ví dụ, giả sử chi phí trung bình để một xe tải cỡ 4 tấn - 10 tấn đi từ điểm A đến B đường cũ là 500.000 đồng. Sau khi xây dựng dự án đường bộ mới thì chi phí này giảm xuống chỉ còn 300.000 đồng, phương tiện được hưởng lợi 200.000 đồng. Nhà nước đặt ra quy định mức giá thu tối đa không vượt quá 50% chi phí tiết kiệm được, chủ đầu tư chỉ được phép thu ở mức giá tối đa là 100.000 đồng.
Lấy dẫn chứng dự án cáo tốc Bắc Nam phía Đông đang đứng trước bài toán khó về thu hút vốn đầu tư theo hình thức BOT, cơ quan này cũng cho rằng, nếu cách tính phí đường bộ như đề xuất được áp dụng sẽ tạo động lực để các chủ đầu tư lựa chọn bỏ tiền vào những dự án mang lại lợi ích nhiều nhất cho xã hội.
Việc quyết định mức độ ưu đãi, thu hút đầu tư có thể được điều chỉnh dựa vào tỷ lệ mà nhà đầu tư được phép thu trên “chi phí tiết kiệm được”. Đối với những dự án thông thường, mức giá tối đa chủ đầu tư được phép thu là 50% chi phí tiết kiệm được.
Còn đối với một số dự án khó thu hút đầu tư, Nhà nước có thể nâng mức này lên 60% hoặc 70% giúp chủ đầu tư nhanh chóng thu hồi vốn.
Anh Minh