Đầu tháng 4, không gian văn hóa Heritage Space (tổ chức về văn hóa nghệ thuật phi lợi nhuận) thực hiện buổi trò chuyện với đề tài: "Bảo tàng mỹ thuật trong đời sống đương đại". Hai diễn giả của chương trình - nhà phê bình nghệ thuật Trang Thanh Hiền và họa sĩ Bùi Hoài Mai - đều đồng tình cho rằng, các bảo tàng, cụ thể là Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, chưa đáp ứng được kỳ vọng của giới chuyên môn.
Một góc không gian trưng bày của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.
Các hiện vật trưng bày ở bảo tàng không phong phú là một trong yếu tố chính khiến các nhà nghiên cứu thấy họ không được thỏa mãn khi đặt chân đến. Nhà phê bình Trang Thanh Hiền cho biết, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam chỉ trưng bày một ít hiện vật về mỹ thuật Đông Sơn, một ít thời Lý, một ít thời Trần, một ít mỹ thuật cổ, một tí hiện đại. "Tôi tới bảo tàng và không tìm được nhiều dư lượng hiện vật. Kể cả nghệ thuật dân gian Việt Nam cũng ít ỏi. Không gian rộng lớn nhất ở bảo tàng dành cho mỹ thuật hiện đại, nhưng lại không phong phú. Lượng thông tin trong các chú thích rất ít, gây khó cho người xem", nhà phê bình nói.
Một thể hiện khác của việc thiếu hiện vật, theo Trang Thanh Hiền, là Bảo tàng không tổ chức được những trưng bày chuyên đề chất lượng. Chị nói, Bảo tàng hiện chỉ cho thuê phòng triển lãm để các nghệ sĩ tự tổ chức trưng bày. "Tôi kỳ vọng một triển lãm ở bảo tàng nghệ thuật quốc gia phải có những giám tuyển đứng ra thực hiện. Triển lãm đó phải ăn nhập với đời sống nghệ thuật đương đại, là nơi các họa sĩ có thể học hỏi được điều gì đó", chị nói.
Họa sĩ Bùi Hoài Mai cho rằng, để cấu thành nên một bảo tàng cần nhiều yếu tố, việc trưng bày hiện vật chỉ là một bên cạnh các chức năng khác như sưu tầm, nghiên cứu, giáo dục mang lại nguồn tư liệu lịch sử mỹ thuật. Ở khia cạnh này, theo họa sĩ, Bảo tàng Mỹ thuật cũng chưa hoạt động tốt. "Bảo tàng ở Việt Nam mới chỉ là phòng truyền thống, chứ chưa thực hiện được chức năng của một bảo tàng", Bùi Hoài Mai nói.
Những vấn đề mà các họa sĩ, nhà phê bình đưa ra trong hội thảo được ông Phan Văn Tiến - Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam - ghi nhận. Nhưng ông cũng đề cập những khó khăn trong công tác quản lý, tổ chức bảo tàng.
Giải thích về việc ít hiện vật trưng bày, ông Tiến cho biết, hiện Bảo tàng có diện tích nhỏ nên chỉ trưng bày khoảng 1/7 hiện vật mà cơ quan này sở hữu. Bảo tàng đang lưu giữ gần 20.000 hiện vật từ cổ đại đến đương đại, trong khi diện tích trưng bày chỉ khoảng 3.000m2. "Đây là một thách thức lớn đối với việc trưng bày sao cho đầy đủ và phong phú để thể hiện các giai đoạn phát triển của lịch sử mỹ thuật. Trong những năm qua, chúng tôi đã trình Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về nhu cầu có một bảo tàng mỹ thuật đương đại để giải quyết các đòi hỏi này. Đề nghị đó đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trong Quy hoạch phát triển mỹ thuật đến năm 2020, tầm nhìn 2030", giám đốc nói.
Các em nhỏ câu lạc bộ FPT Small tham gia chương trình tìm hiểu tranh Đông Hồ tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.
Đối với hoạt động giáo dục, ông Phan Văn Tiến nói đây là chức năng mới mẻ ở Việt Nam, nên không thể đem ra so sánh với những bảo tàng giàu truyền thống trên thế giới. "Chúng tôi là đơn vị đi đầu trong hoạt động giáo dục bảo tàng ở Việt Nam. Công tác này được triển khai từ năm 2011, với sự hợp tác hỗ trợ của Bảo tàng Hoàng gia Mariemont (Vương quốc Bỉ) để đào tạo cán bộ. Các hoạt động giáo dục dù đang trong thử nghiệm cũng đạt được một số kết quả khả quan".
Ông Tiến cho biết thêm trong những năm qua, lượng khách tới Bảo tàng đều có xu hướng tăng. Cụ thể, lượng khách năm 2014 đạt 70 nghìn người, tăng gấp rưỡi so với năm 2013. Lượng khách trong nước tới tham quan cũng tăng là một dấu hiệu đáng mừng cho hoạt động thu hút công chúng.
"Trên cương vị người đứng đầu, khi nghe được những nhận xét ấy, tôi rất buồn. Nhưng qua đó, tôi hiểu được mối quan tâm và kỳ vọng của một bộ phận công chúng quan trọng. Mặc dù đây là ý kiến chủ quan của một số người nhưng cũng khiến chúng tôi phải suy nghĩ. Chúng tôi sẽ cố gắng làm tốt hơn nữa công tác truyền thông để thông tin về các hoạt động của mình đến được với công chúng", ông Tiến nói.
Lam Thu