Từ trái qua, Terrence Perkins, John Collins, Daniel Jones và Brian Reader. Ảnh: NYTimes
Theo NYTimes, cứ tối thứ 6 hàng tuần trong suốt ba năm liền, 4 người đàn ông lại gặp nhau bên những cốc bia tại quán rượu Castle, khu Islington, bắc London. Dù vậy, họ đến đây không chỉ để nói chuyện phiếm về kế hoạch nghỉ hưu hay những căn bệnh của tuổi già.
Tất cả đều là những tay trộm lão luyện, với nhiều "thành tích" bất hảo. Họ bàn tính một chuyện táo tợn hơn nhiều: một vụ đột nhập đỉnh cao sự nghiệp sẽ khiến thế giới không bao giờ quên. Chiến dịch được lên kế hoạch kỹ lưỡng, mà sau này cảnh sát phát hiện nó lấy cảm hứng dựa trên cuốn sách về khám nghiệm hiện trường "Forensics for Dummies" của Anh.
Vài ngày trước lễ Phục sinh, vào ngày 2/4/2015, vụ cướp được thực hiện. Brian Reader, 76 tuổi, kẻ cầm đầu băng nhóm và được những kẻ khác gọi là "sếp", lên chiếc xe buýt tuyến số 96 gần nhà tại Dartford, hạt Kent. Sau hành trình 80 phút, Reader tới khu vực Hatton Garden, nơi hàng thế kỷ qua là trung tâm kim hoàn của London. Đến đầu giờ tối, Reader tới một ngôi nhà kín đáo, cao 7 tầng có bảng đề Hatton Garden Safe Deposit Ltd, chuyên cung cấp dịch vụ cất giữ tài sản giá trị.
Các thành viên còn lại trong nhóm đều đã có mặt trong trang phục công nhân xây dựng, gồm John Collins, còn gọi là Kenny, 75 tuổi, Daniel Jones, 60 tuổi và Terrence Perkins, 67 tuổi. Reader đội một chiếc mũ cứng màu vàng và một áo khoác phản quang có chữ "Gas" ở sau lưng.
Trong vụ trộm được cơ quan công tố mô tả là lớn nhất tại nước Anh, 4 người đã bị tuyên phạm tội âm mưu đánh cắp lượng vàng, trang sức, đá quý trị giá 30 triệu USD. Ước tính mức án tù cao nhất dành cho họ có thể lên tới 10 năm.
Kế hoạch
Khi chi tiết về vụ trộm được tiết lộ, nhiều người không khỏi ngỡ ngàng tự hỏi làm sao 4 ông lão có thể đột nhập vào hầm chứa đồ quý giá được bảo vệ cẩn mật tại trung tâm London. Căn hầm được bao quanh bởi bê tông, hai lớp cổng sắt cùng hệ thống phát hiện chuyển động. Tang vật vụ trộm được nhét đầy những thùng rác có bánh xe và đưa đi. Nếu không vì khoe khoang về chiến công, có lẽ họ đã không bị bắt.
"Đây là là vụ trộm lớn nhất trong lịch sử pháp lý nước Anh", công tố viên Philip Evans tuyên bố trước tòa án Woolwich Crown. "4 kẻ chủ mưu và tổ chức âm mưu này, dù đã lớn tuổi nhưng có rất nhiều kinh nghiệm".
Reader có bề dày "thành tích" bất hảo. Năm 1983, sau khi một nhóm 6 tay súng đánh cắp vàng, tiền mặt và trang sức từ một nhà kho sân bay Heathrow, cơ quan công tố khẳng định Reader đã lập hội cùng một trùm tội phạm hạt Kent, để giúp tẩu tán lượng vàng trị giá 40 triệu USD. Năm 1986, Reader lĩnh án 9 năm tù giam vì tiêu thụ vàng bị đánh cắp. Tay trộm này đã ở trong một cơ ngơi đồ sộ có giá ước tính 1,5 triệu USD.
Trong khi đó, Perkins từng bị tuyên phạt 22 năm tù giam vì tham gia vụ cướp khét tiếng khác cũng trong năm 1983. Khi đó, một nhóm cướp bịt mặt mang súng ngắn đã đánh cắp 7,5 triệu USD tiền mặt từ két tại trụ sở công ty Security Express ở London.
Công ty bị các tên trộm đột nhập. Ảnh: NYTimes
Thế nhưng, trong vụ trộm ở Hatton Garden, không phải mọi việc đều đi đúng theo kế hoạch.
Tối ngày 2/4, Reader cùng đồng bọn được một người đàn ông tóc đỏ có biệt danh "Basil" đón tại công ty Hatton Garden Safe Deposit. Cơ quan điều tra khẳng định chính người này đã mở cửa thoát hiểm để băng trộm đột nhập. Basil vẫn chưa bị nhận dạng và đang lẩn trốn.
Những tay trộm bước ra khỏi chiếc xe bán tải màu trắng, mang ra những chiếc túi, dụng cụ và hai thùng đựng rác, rồi đưa vào ngôi nhà thông qua lối thoát hiểm và đi xuống cầu thang. Cả nhóm liên lạc qua bộ đàm, công tố viên Evans thuật lại trước tòa.
Sau khi đã vào trong, họ vô hiệu hóa thang máy, đặt biển báo "thiết bị hỏng" cạnh đó, rồi đưa tháng máy lên tầng hai. Theo cơ quan công tố, cả nhóm leo theo lối hầm thang máy xuống tầng hầm, phá tung một rào chắn bằng kim loại. Trước khi vào nơi để két sắt, họ cắt một sợi dây cáp nhô ra từ một hộp báo động, cùng các dây trong hộp điện, khiến lớp cổng sắt bảo vệ kho chứa két sắt bị vô hiệu hóa.
Tiếp đó, cả nhóm bắt đầu nhiệm vụ khó khăn và tốn thời gian nhất là khoan xuyên qua tường của căn hầm, vốn được gia cố bằng bê tông. Kỹ năng này họ đã luyện thành thục sau khi xem các đoạn video trên Youtube.
Sau 12h21 sáng 3/4, Alok Bavishi, thành viên gia đình sở hữu công ty Hatton Garden Safe Deposit, nhận được cuộc gọi báo hệ thống chống trộm đã kích hoạt. Người này sau đó thừa nhận, ban đầu không mấy sốt sắng do hệ thống báo động từng bị kích hoạt bởi một con côn trùng.
Một lỗ lớn được các nghi phạm xuyên qua tường bê tông dày. Ảnh: NYTimes
Gần một giờ sau đó, Kelvin Stockwell, bảo vệ lâu năm tại tòa nhà, mới đến nơi. Sau khi kiểm tra cửa chính và nhìn qua hộp thư của cửa thoát hiểm, Stockwell nói với bồi thẩm đoàn rằng ông tin tòa nhà vẫn an toàn, nên bỏ đi mà không vào trong. Cảnh sát cũng được thông báo về vụ báo động, nhưng không có phản ứng nào. Suốt thời gian đó, những tên trộm vẫn ở trong tầng hầm để đột nhập vào kho tiền.
Cảnh sát sau đó đã phải xin lỗi, và thừa nhận "hệ thống xử lý tin báo và các quy trình làm việc với các công ty theo dõi báo động đã không được tuân thủ".
Tuy nhiên, vận may của nhóm trộm không kéo dài. Khi chúng cuối cùng cũng xuyên thủng được bức tường nơi bên trong có tủ sắt chứa các két sắt, nhóm trộm không thể tiếp tục công việc do chiếc tủ bị hàn chặt vào trần và sàn nhà. Cả nhóm thể không xê dịch chiếc tủ. Đến 8 giờ sáng 3/4, tất cả bỏ về tay trắng.
Nhưng nhóm này chưa chịu dừng lại. Hai ngày sau, họ quay trở lại. Vụ trộm có lẽ đã không bị ai phát hiện bởi khu nhà xung quanh công ty quản lý két sắt đều đóng cửa vào dịp lễ Phục sinh và nghỉ cuối tuần. Việc những tên trộm dễ dàng đến và đi rồi trở lại mà không bị phát hiện khiến một số người tin rằng vụ án có kẻ tay trong giúp sức.
Trong lần thứ hai xâm nhập, nhóm trộm mang theo nhiều thiết bị khác, và cuối cùng cũng "hạ gục" được chiếc tủ sắt trong đêm 4/4. Lúc đó Reader không có mặt để hưởng niềm vui, vì đã nhụt chí sau thất bại lần trước.
Cả nhóm đã lấy sạch đồ trang sức, tiền mặt và vàng trong 73 két an toàn, nhét đầy một số túi và hai thùng rác lớn. Cơ quan công tố cho biết, những tên trộm đã rất khó khăn trong việc vác số tài sản này lên trên qua cầu thang thoát hiểm. Ở phía trên, tên Collins làm nhiệm vụ cảnh giới, đã đợi sẵn trong chiếc xe bán tải.
Lúc 6h40 phút, sau khi đã kiệt sức, cả nhóm tăng tốc bỏ chạy. Phải hai ngày sau đó, vụ trộm mới bị phát giác. Hình ảnh về những lỗ lớn được khoan xuyên tường nhanh chóng xuất hiện khắp mặt báo tại Anh. Nhiều khách hàng của công ty dịch vụ két sắt, một vài người không mua bảo hiểm, đã giận dữ chỉ trích cảnh sát và công ty.
Sa lưới
Suốt nhiều ngày, băng trộm ăn mừng chiến tích, mà không hay biết cảnh sát đang siết chặt vòng vây. Sau nhiều giờ kiểm tra băng ghi hình từ camera an ninh, gắn thiết bị nghe lén lên hai chiếc xe các nghi phạm sử dụng, cảnh sát đã nghe được những lời chúc tụng nhau của nhóm trộm.
"Vụ trộm tiền mặt lớn nhất lịch sử", Jones ba hoa trong đoạn băng được phát trước tòa. Perkins thì nói rằng ước gì đã chụp ảnh selfie trong hầm tiền.
Sau vụ trộm, cả nhóm vẫn tiếp tục gặp nhau tại quán rượu Castle. Cảnh sát đã ghi hình tất cả thông qua camera bí mật, và dùng kỹ thuật đọc chuyển động của môi để nắm bắt nội dung câu chuyện.
Băng trộm đã tranh cãi về cách thức chia chác và rửa tiền. Cơ quan công tố cho biết, Perkins nói muốn nấu chảy một phần số vàng được chia. Một số vàng và trang sức được nhóm này giấu tại nhà.
Ngày 19/5, tức 45 ngày sau vụ trộm, 200 cảnh sát ập vào khi Jones và Collins đang chuyển một số trang sức đánh cắp tới nhà con gái của Perkin. Thêm 12 địa điểm khác bị đột kích với 7 nghi phạm bị bắt giữ.
Tại nhà Reader, cảnh sát tìm thấy một thiết bị kiểm tra kim cương cùng một cuốn sách về chợ đen kim cương. Tại nhà con gái của Perkin, cảnh sát phát hiện một lượng khổng lồ đá sapphire và kim cương. Một chiếc túi da màu nâu cũng được tìm thấy, bên trong chứa đầy đồng hồ hàng hiệu. Một số vật dụng để nấu vàng cũng được phát hiện giấu trong một máy giặt.
Công ty Hatton Safe Deposit sau đó bị buộc phải đóng cửa. Chủ tòa nhà nơi công ty này đặt trụ sở muốn biến căn hầm thành bảo tàng về vụ trộm gây chấn động. Cơ quan cảnh sát hiện vẫn gặp khó khăn trong việc xác định hàng nghìn dây chuyền và đá quý có vẻ ngoài y hệt nhau mà họ thu giữ được. Nhiều triệu bảng Anh tang vật vẫn chưa được tìm thấy, và có khả năng một phần đã bị nấu chảy hoặc cất giấu trước vụ bắt giữ.
Sau khi bị bắt, Jones đã chỉ cho công tố viên nơi mình giấu một trong những túi tang vật, bên dưới bia mộ một người họ hàng.
Jones nói rằng ông ta làm vậy để gửi lời xin lỗi đến người thân và thể hiện ông ta đang cố cải tà quy chính. "Tôi biết có vẻ đã hơi muộn, nhưng tôi đang cố gắng", ông nói. Nhưng thực tế, cảnh sát sau đó phát hiện ra thêm một lô của cải từ vụ trộm bị ông ta giấu ở cùng nghĩa trang đó, mà không hề khai báo cho lực lượng an ninh.
Một phần trong số của cải bị trộm được giấu ở một ngôi mộ ở London. Ảnh: NYTimes
Hoàng Nguyên