Mở đầu hội thảo chuyên đề trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế Việt Nam sáng 17/1, ông Nguyễn Văn Bình, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương nhắc tới biến đổi khí hậu, một thách thức vốn ít được đề cập tại các diễn đàn kinh tế lâu nay. "Nếu không ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu, thành quả phát triển kinh tế xã hội sẽ chịu tổn hại, quá trình phát triển bền vững sẽ gặp nhiều khó khăn", ông Bình đề cập.

Ông Nguyễn Văn Bình, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương.
Thực tế Việt Nam là một trong năm quốc gia được đánh giá chịu ảnh hưởng nặng nề nhất do có bờ biển dài và nhiều lưu vực sông lớn. Những tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu, theo ông Nguyễn Văn Bình, sẽ làm gia tăng mức độ cạn kiệt tài nguyên và suy thoái môi trường, làm chậm quá trình phát triển kinh tế - xã hội, làm mất đi nhiều thành quả đã đạt được.
Không chỉ vậy, sự thiếu ổn định của những nguồn cung năng lượng tái tạo, nhất là nguồn cung năng lượng sơ cấp sẽ tác động lớn đến việc đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Còn ở chiều ngược lại, việc phát triển các nguồn năng lượng truyền thống lại làm gia tăng hiệu ứng nhà kính, tác nhân trực tiếp gây biến đổi khí hậu.
Hội thảo chuyên đề về biến đổi khí hậu và năng lượng nằm trong chuỗi sự kiện Diễn đàn kinh tế Việt Nam lần thứ ba diễn ra ngày 16-17/1, do Chính phủ và Ban Kinh tế Trung ương chủ trì. Ngoài ba hội thảo chuyên đề về các lĩnh vực quản lý vốn, biến đổi khí hậu và cách mạng công nghiệp 4.0, Diễn đàn còn có các phiên Đối thoại chính sách cấp cao với sự chủ trì của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Văn Bình.
Chia sẻ tại hội thảo, ông John Kerry, cựu Ngoại trưởng Mỹ, Chủ tịch danh dự Quỹ Carnegie vì Hoà bình Quốc tế cho rằng, với tốc độ tăng trưởng năng lượng khá cao như hiện nay, Việt Nam cần quan tâm, thực thi những giải pháp để chủ động về năng lượng. Tuy nhiên, ông Kerry cho rằng việc sử dụng các nguồn năng lượng truyền thống, đặc biệt là điện than - loại hình gây ô nhiễm cao nhất - là nguyên nhân gây ra biến đổi khí hậu.
Nhấn mạnh việc sử dụng than tăng 75% trong 5 năm qua là điều cần thay đổi, ông Kerry cho rằng Việt Nam cần hướng vào các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng sạch hơn. "Kỷ nguyên than không kết thúc vì không còn than, mà sẽ kết thúc vì đã tìm ra giải pháp tốt hơn, sạch hơn", ông Kerry nói.
Tuy nhiên, không dễ loại bỏ hoàn toàn điện than hay sử dụng toàn bộ năng lượng tái tạo. Theo số liệu từ Bộ Công Thương, nhu cầu năng lượng của Việt Nam tăng 10,35% trong năm 2018, tạo sức ép rất lớn lên việc phát triển nguồn năng lượng bổ sung. Nhưng sự phát triển của năng lượng tái tạo vẫn chưa đáp ứng được độ thiếu hụt. Nhược điểm của loại hình năng lượng này là phải phụ thuộc vào các yếu tố bên ngoài như gió và mặt trời, điều này có thể ảnh hưởng đến an ninh năng lượng quốc gia.

Ông John Kerry, cựu Ngoại trưởng Mỹ, Chủ tịch danh dự Quỹ Carnegie vì Hoà bình Quốc tế.
Thực tế là các dự án điện mặt trời, điện gió lớn hiện nay cũng chỉ tập trung ở một số khu vực thuộc Nam Trung Bộ. Quy mô tăng nhanh là có, song việc phát triển mang tính tập trung lại gây áp lực lên hệ thống truyền tải, sự phát triển không tương xứng này khiến các dự án chưa đảm bảo được hiệu suất như mong muốn.
Bên cạnh đó, đại diện của Phái đoàn Liên minh Châu Âu, ông Bruno Angelet cũng cho rằng năng lượng tái tạo vẫn còn đắt nếu so sánh với tương quan nền kinh tế đang phát triển của Việt Nam, hầu hết quốc gia áp dụng thành công hệ thống năng lượng tái tạo là các nước phát triển.
Từ những yếu tố này, người đứng đầu Ban kinh tế Trung ương cho rằng cần nghiên cứu và xây dựng những chiến lược an ninh năng lượng phù hợp. "Chúng ta cần nhận diện và đánh giá đúng sự tác động hai mặt này để có cơ sở xây dựng những chính sách phù hợp về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu và củng cố An ninh năng lượng quốc gia", ông Bình nói.
Minh Sơn