Đông y gọi bọ cạp là toàn yết, dùng cả con để chế thuốc chữa bệnh. Bọ cạp có vị mặn, hơi cay, tính bình, hơi độc có tác dụng trừ phong, trấn kinh giật, chỉ định chữa động kinh, người co quắp, bán thân bất toại, cấm khẩu mồm miệng méo, hoa mắt chóng mặt, ung nhọt vỡ. Người không phải phong, chướng thực tà, phụ nữ có thai thì cấm dùng. Những người huyết kém, sinh phong thấp cũng không nên dùng.
Chế biến bọ cạp để làm thuốc cũng tương đối dễ. Bắt bọ cạp cho vào nồi nước trong hay nước có pha thêm muối ăn, đun khoảng 3-4 giờ. Lấy bọ cạp ra phơi trong râm mát cho đến khô. Khi dùng đem bọ cạp ngâm vào nước sạch, sau đó rửa muối. Bọ cạp đã chế biến cần bảo quản kín, nơi khô ráo.
Theo lương y Vũ Quốc Trung, kết quả nghiên cứu dược lý hiện đại cho thấy toàn yết còn có tác dụng an thần, giảm đau, chống co giật tăng lưu lượng máu, kích thích hệ miễn dịch và chống ung thư.
Dưới đây là một số phương thuốc thường dùng để trị bệnh từ con bọ cạp:
Bài 1: Chữa trẻ em kinh phong, người lớn sau khi ngất bị bán thân bất toại, thiên đầu thống.
Bài thuốc bao gồm: Bột toàn yết 4 g, địa long 3 g, cam thảo 2 g.
Bọ cạp bỏ đầu chân, địa long rửa sạch sao vàng, tất cả xử lý tán bột trộn đều. Chia 5-6 lần uống trong ngày.
Bài 2: Chữa thận hư, tai điếc
Bài thuốc bao gồm: Toàn yết 49 con, sinh khương 49 lát.
Cả hai vị thuốc đem sao, tán nhỏ trộn đều. Vào khoảng 10h tối, mỗi lần uống 4 g thuốc bột, uống với rượu. Sau khi uống nếu thấy say cũng đừng ngại, thấy tai vo vo là thuốc có dấu hiệu tốt.
Bài 3: Trị trúng phong, mắt miệng méo xệch
Bài thuốc bao gồm: Toàn yết 4 g, bạch phụ tử 12 g, tằm vôi 12 g.
Tất cả đem sao, tán bột trộn đều, ngày uống từ 2-3 lần, mỗi lần uống 4 g thuốc bột, uống với rượu.
Bài 4: Trị viêm khớp mãn tính
Bài thuốc bao gồm: Toàn yết 4 g, xuyên ô đầu chế 12 g, mã lan tử 8 g, vẩy tê tê 8 g, nhũ hương 6 g, thương truật 12 g.
Bào chế dưới dạng thuốc bột, ngày uống 2 lần, mỗi lần uống 8 g thuốc bột với nước đun sôi để nguội. Bài thuốc trên có thể sắc uống hay chế dạng cao dán ngoài da.
Bài 5: Giải độc, trị mụn nhọn độc sưng tấy
Bài thuốc bao gồm: Toàn yết 3 phần, quả dành dành 7 phần.
Dạng thuốc cao dán ngoài, dán hay đắp vào chỗ đau.
Bài 6: Chữa bệnh trĩ
Bài thuốc bao gồm: Toàn yết 10 g, bạch bằng 10 g, ngô công 10 g, hùng hoàng 10 g, nhũ hương 10 g, tượng bì 10 g, một dược 10 g.
Bào chế thuốc dưới dạng hoàn. Tán bột mịn, trộn đều, dùng 60 g hoàng lạp đem nấu chảy, trộn với bột tán mịn ở trên, làm hoàn. Ngày uống 12-16 g thuốc hoàn, uống với nước trà lúc đói.
Lương y nhấn mạnh, toàn yết có tính độc do vậy người bệnh không nên tự ý sử dụng mà không có hướng dẫn cụ thể của thầy thuốc. Bệnh nhân nên đi khám để được chẩn đoán bệnh chính xác và kê đơn thuốc phù hợp với bệnh và thể trạng.
Linh Nga