Nhiều người hỏi tại sao các thế hệ trước làm giàu dễ dàng, trong khi các thế hệ sau ngày càng khó. Nhiều người lý giải là do phẩm chất cá nhân ưu tú, hoặc do động lực thoát nghèo hoặc do thế hệ trẻ sống trong sung túc của bố mẹ để lại sinh ra lười hơn... Vậy sự thật phía sau là gì?
Để hình thành bất kỳ tổ chức nào từ kinh tế tới chính trị xã hội đều dựa trên ba yếu tố vốn, con người và công nghệ.
Vốn ở đây không chỉ là tiền vốn mà là thị trường, quan hệ... để xây dựng một tổ chức. Cuộc cạnh tranh đầu tiên giữa các tổ chức luôn luôn là vốn. Những người tích lũy được càng nhiều vốn càng có cơ hội vươn lên mạnh mẽ và đánh bại các đối thủ.
Các bạn sẽ không lạ những cuộc chiến đốt tiền vốn để thống lĩnh thị trường của các sàn thương mại điện tử đời đầu nhằm trang giành thị trường, hay các cuộc chiến chiêu mộ nhân tài với núi tiền của các câu lạc bộ bóng đá...
Thế hệ trước thì có câu "hòm vàng đầu tiên kiếm được của doanh nhân thường có màu đen", tuy không trực tiếp nói ra mọi người hỏi họ làm sao tích lũy được số vốn đó sẽ rõ đa phần qua bất động sản. Các thế hệ sau vẫn có nhưng không dễ dàng như trước.
Con người, thực sự ở thời kỳ bùng nổ dân số bao giờ cũng dễ kiếm ăn hơn thời kỳ dân số già hóa hay một đất nước đông dân dễ làm ăn hơn một đất nước ít dân. Những nền kinh tế sản xuất đứng đầu thế giới đều có dân số đông hoặc đã từng đông trước khi già hoá.
Thế hệ trước được thừa hưởng xã hội đang ở giai đoạn bùng nổ dân số. Trong khi thế hệ sau lại gánh chịu hậu quả già hoá dân số. Những nước dân số trẻ cũng chi tiêu nhiều hơn dân số già hoá.
Về công nghệ, ban đầu thị trường còn sơ khai nên sản phẩm không cần nhiều về mặt công nghệ. Chỉ có sản phẩm nhân rộng, tỷ lệ chất xám không cao. Thậm chí do thị trường rộng lớn nên nhiều khu vực bị bỏ rơi chỉ cần mua, copy công nghệ về là có thể phát triển.
Ngày nay cạnh tranh công nghệ đã trở nên khốc liệt, thị phần đã đạt tới giới hạn của nó, các đối thủ đã, đang canh thị phần của họ, chỉ cần đối thủ tiềm năng xuất hiện sẽ mua lại, bao vây, cô lập, sử dụng yếu tố bản quyền để ngăn chặn khai thác...
Các nước già hóa dân số sử dụng chiêu bài bản quyền để giữ bí mật công nghệ. Do đó, càng ngày yêu cầu công nghệ trong các sản phẩm ngày càng cao, khả năng phải mất nhiều năm mới tích lũy đủ công nghệ để làm ra sản phẩm.
Do đó, cánh cửa sẽ càng ngày càng hẹp với các thế hệ sau, áp lực học hành để tích lũy công nghệ để khởi nghiệp ngày càng lớn.
Tuệ Minh Đài
>>Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net. Gửi bài tại đây.