Phát biểu tại buổi lễ, Bộ trưởng Văn hóa Pháp Rachida Dati cho biết huân chương là sự công nhận cho bà Ngô Phương Lan vì có nhiều công trình nghiên cứu, nỗ lực lan tỏa văn hóa và nghệ thuật đến bạn bè quốc tế.
"Bà là người truyền lửa, một phụ nữ của sự kết nối, văn hóa và đối thoại. Những đóng góp của bà tại các liên hoan phim, làm giám khảo quốc tế, hoạt động giảng dạy và sự hiện diện tích cực trong các tổ chức chuyên ngành là minh chứng cho quá trình cống hiến bền bỉ, đầy đam mê, niềm tin vào sức mạnh của nghệ thuật thứ bảy", bà Rachida Dati nói.
Bà Ngô Phương Lan phát biểu khi nhận Huân chương, ngày 26/5. Ảnh: Ban tổ chức cung cấp
Đáp lại lời Bộ trưởng Văn hóa Pháp, bà Ngô Phương Lan nói xúc động và tự hào khi được trao tặng huân chương. Bà yêu thích văn học Pháp, xem nhiều phim của các đạo diễn Alain Resnais, Francois Truffaut. Tác phẩm điện ảnh bà từng phân tích trong nhiều bài nghiên cứu, phê bình là Mùi đu đủ xanh của đạo diễn Trần Anh Hùng, cảm nhận được sự giao thoa của văn hóa Việt - Pháp mà nhà làm phim truyền tải.
Khi còn đương nhiệm Cục trưởng Điện ảnh, bà có nhiều cơ hội hợp tác nhà làm phim Pháp. Năm 2013, nhân Năm Việt Nam - Pháp, Cục Điện ảnh tổ chức Liên hoan phim Việt Nam tại Pháp ở Saint Malo nhằm giới thiệu, vinh danh các tác phẩm của hai nước. Năm 2017, tại Liên hoan phim Cannes lần thứ 70, Cục tổ chức Đêm Việt Nam, công bố thỏa thuận hợp tác với Trung tâm Điện ảnh và Hình ảnh Chuyển động Quốc gia của Pháp (CNC).
Gần hai thập niên qua, điện ảnh Việt Nam đang trên đà phát triển, thể hiện qua việc thị trường tăng trưởng doanh thu và cải thiện chất lượng phim. Tuy nhiên, vấn đề cốt yếu là xây dựng nền phim ảnh chuyên nghiệp, đồng thời phát hiện, đào tạo, nuôi dưỡng tài năng. "Tôi hy vọng điện ảnh Việt nhận được sự hỗ trợ thường xuyên và hiệu quả hơn của Bộ Văn hóa, Bộ Ngoại giao Pháp, Viện Pháp cho sự nuôi dưỡng và phát triển thế hệ làm phim trẻ", bà Lan phát biểu.
Chương trình tổ chức hôm 26/5, thuộc khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tới Việt Nam. Sự kiện có Bộ trưởng Văn hóa Pháp - bà Rachida Dati, Thứ trưởng Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch Lê Hải Bình, các khách mời trong lĩnh vực điện ảnh.
Bộ trưởng Văn hóa Pháp - bà Rachida Dati (phải) - và bà Ngô Phương Lan trong buổi lễ. Ảnh: Ban tổ chức cung cấp
Bà Ngô Phương Lan, 62 tuổi, là nhà phê bình lý luận điện ảnh, tốt nghiệp khoa Biên kịch - Lý luận phê bình ở trường Đại học Điện ảnh quốc gia Nga ở Moskva. Bà nguyên là Cục trưởng Điện ảnh từ năm 2012 đến 2018, giám đốc Liên hoan phim quốc tế Hà Nội (2012-2018), phó chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương khóa V. Hiện bà đảm nhận vị trí chủ tịch Hiệp hội Xúc tiến phát triển điện ảnh Việt Nam, giám đốc Liên hoan phim châu Á - Đà Nẵng (DANAFF) và là ủy viên Ban chấp hành Mạng lưới Xúc tiến điện ảnh châu Á (NETPAC).
Năm 2017, bà được trao Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật. Tại Triển lãm Điện ảnh châu Á - CineAsia năm 2022, bà nhận giải "Người có nhiều đóng góp về tác quyền của khu vực châu Á - Thái Bình Dương". Năm ngoái, bà ra mắt tập sách tiểu luận phê bình điện ảnh Phác thảo điện ảnh Việt Nam thời đổi mới và hội nhập.
Giữa tháng 5, bà dự hội thảo Việt Nam - Thị trường năng động ở châu Á và Điểm đến mới cho Sản xuất phim toàn cầu tại Liên hoan phim Cannes (Pháp). Sự kiện tổ chức trong chương trình Chợ phim Cannes (Marche du Film), có các chuyên gia, nhà làm phim Việt Nam tham gia, nhằm quảng bá điện ảnh Việt đến thế giới.
Huân chương Văn học và Nghệ thuật là một trong bốn huân chương cấp Bộ của Pháp, bắt đầu được trao tặng từ năm 1957 cho các cá nhân có thành tích nổi bật hoặc có nhiều đóng góp trong lĩnh vực liên quan. Tước hiệu sĩ quan là cấp trung trong ba bậc huân chương do Bộ trưởng Văn hóa Pháp trao tặng: Hiệp sĩ, Sĩ quan và Chỉ huy.
Trước bà Ngô Phương Lan, một số nghệ sĩ, nhà nghiên cứu từng nhận Huân chương Văn học và Nghệ thuật bậc sĩ quan của Pháp gồm Giáo sư Trần Văn Khê, nhạc sư Nguyễn Vĩnh Bảo, dịch giả Dương Tường. Đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp, Cục trưởng Văn thư và Lưu trữ Đặng Thanh Tùng và đạo diễn Trần Phương Thảo từng được phía Pháp trao tặng huân chương tước hiệu Hiệp sĩ.