Trong họp báo tại Nhà Trắng ngày 16/4, Tổng thống Mỹ Donald Trump phác thảo những hướng dẫn liên bang mới về việc mở cửa nền kinh tế, theo đó sẽ trao cho các thống đốc quyền quyết định cách thức tái khởi động nền kinh tế tại bang mình trong bối cảnh Covid-19 vẫn diễn biến phức tạp.
Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại Nhà Trắng ngày 16/4. Ảnh: AFP.
Những hướng dẫn mới được đưa ra trong bối cảnh các nghị sĩ và lãnh đạo doanh nghiệp Mỹ đang thúc giục chính quyền tăng cường xét nghiệm nCoV và vài ngày sau khi Trump tuyên bố ông, chứ không phải các thống đốc, là người có "thẩm quyền tuyệt đối" trong việc quyết định mở cửa lại đất nước khi nào và theo cách nào.
"Nước Mỹ muốn được mở cửa, người dân Mỹ muốn được mở cửa", Trump nói tại cuộc họp báo ở Nhà Trắng ngày 16/4. "Nền kinh tế của chúng ta phải hoạt động và chúng ta muốn nó hoạt động trở lại thật nhanh chóng".
Các hướng dẫn mới vạch ra quá trình mở cửa lại nước Mỹ gồm ba giai đoạn dựa trên quy mô bùng phát dịch bệnh ở từng bang. "Chúng ta sẽ không mở cửa tất cả cùng lúc mà sẽ cẩn thận đi từng bước một", Trump nói.
Hướng dẫn không đề xuất ngày mở cửa cụ thể. Thay vào đó, kế hoạch này khuyến khích các bang tự dựa vào dữ liệu riêng để đưa ra quyết định. Kế hoạch của Nhà Trắng cho rằng các bang nên chuyển sang giai đoạn đầu mở cửa trở lại khi xuất hiện xu hướng giảm các trường hợp nhiễm nCoV mới trong hai tuần. Các bang cũng có thể chuyển sang những giai đoạn tiếp theo khi nhận thấy số ca nhiễm không tăng vọt.
Ở giai đoạn một, rạp chiếu phim, nhà hàng, các địa điểm thể thao, nơi thờ phụng, phòng tập thể hình cùng những địa điểm khác có thể mở cửa trong khi vẫn áp dụng cách biệt cộng đồng nghiêm ngặt, tuy nhiên, quán bar tiếp tục phải đóng cửa. Trường học và nhà trẻ vẫn ngừng hoạt động.
Trong giai đoạn này, những cá nhân có nguy cơ cao được khuyến nghị không ra khỏi nhà, hoạt động thăm thân tại trại dưỡng lão hay bệnh viện cũng bị cấm. Một số người có thể quay trở lại công sở nhưng làm việc từ xa vẫn được khuyến khích.
Ở giai đoạn hai, trường học, các hoạt động thanh thiếu niên và di chuyển không thiết yếu có thể được nối lại, quán bar cũng được phép mở cửa nhưng đi kèm một số giới hạn nhất định.
Những cá nhân có nguy cơ cao vẫn được khuyến khích ở nhà. Viếng thăm trại dưỡng lão và bệnh viện tiếp tục bị cấm. Làm việc từ xa vẫn được khuyến khích.
Ở giai đoạn ba, sẽ không còn hạn chế về nơi làm việc và những người nguy cơ cao có thể tương tác xã hội trở lại nhưng vẫn nên cố gắng thực hiện cách biệt cộng đồng. Các chuyến viếng thăm bệnh viện và trại dưỡng lão được nối lại và quán bar có thể tăng số lượng khách đón tiếp.
Tổng thống Trump cho biết các bang với ít ca nhiễm có thể tiến hành giai đoạn đầu tiên sớm nhất vào ngày 17/4 nếu họ đáp ứng đủ các tiêu chí. Ông từ chối nêu đích danh bang nào, nhưng thêm rằng 29 bang có thể sớm bắt đầu quá trình tái mở cửa.
Tại một buổi họp trực tuyến sáng 16/4, Trump đã nói với các thống đốc rằng họ có quyền quyết định cuối cùng về việc mở cửa trở lại bang của mình. "Các bạn sẽ nêu mục tiêu của mình. Chúng tôi sẽ đứng ngay bên cạnh các bạn và chúng ta sẽ mở cửa đất nước", Trump tuyên bố.
Tổng thống Mỹ ca ngợi các hướng dẫn mới và nhấn mạnh ông muốn nhìn thấy đất nước tiếp tục hoạt động trơn tru. Trump cho rằng một số bang "đang có điều kiện tốt" để nhanh chóng mở cửa trở lại, thậm chí trước ngày 1/5 nếu họ muốn. Tuy nhiên, vài bang khác vẫn phải chờ đợi thêm.
Trump đồng thời khẳng định năng lực xét nghiệm của Mỹ hoàn toàn tuyệt vời, thêm rằng quá trình xét nghiệm đang được cải thiện từng ngày.
Theo Tổng thống Mỹ, những hướng dẫn mới đã được các cố vấn y tế công cộng của chính quyền thông qua, bao gồm Deborah Birx, điều phối viên chống nCoV, và Giám đốc Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia Anthony Fauci.
Với hướng dẫn từ chính quyền Trump, các thống đốc bang giờ đây hoàn toàn chịu trách nhiệm nên hay không dỡ bỏ lệnh cấm người dân ra khỏi nhà.
Một số bang đã gia hạn lệnh phong tỏa tới sau ngày 30/4. Thống đốc bang New York Andrew Cuomo cho biết các doanh nghiệp không thiết yếu tại bang của ông vẫn sẽ đóng cửa đến ít nhất ngày 15/5.
Tại buổi họp báo sau cuộc họp trực tuyến với Tổng thống Trump, Thống đốc Florida Ron DeSantis cho hay một nhóm chuyên trách do ông lập ra nhằm lên kế hoạch tái mở cửa bang sẽ họp lần đầu tiên vào ngày 17/4. Ông hy vọng có thể thông báo kế hoạch cụ thể trong một tuần nữa.
"Giai đoạn đầu tiên là mở cửa trở lại dần dần, sau đó nếu mọi thứ vẫn diễn ra tốt đẹp, chúng ta sẽ mở cửa rộng hơn", DeSantis nói.
Dỡ bỏ các giới hạn lâu nay vẫn là đề tài gây tranh cãi gay gắt cả ở trong và ngoài chính quyền Trump. Các nhà hoạch định chính sách muốn nhanh chóng tái mở cửa nhằm hạn chế tối đa thiệt hại kinh tế, nhưng giới chuyên gia y tế lo ngại mở cửa quá sớm sẽ thúc đẩy đợt bùng phát dịch thứ hai.
Fauci tuần qua cho biết Mỹ hiện chưa đáp ứng được năng lực xét nghiệm cũng như khả năng theo dõi virus cần thiết để mở cửa trở lại. Một số lãnh đạo doanh nghiệp cũng bày tỏ mối lo âu tương tự trong cuộc họp từ xa với Tổng thống Trump ngày 15/4.
Từ thời điểm dịch bùng phát đến nay, Mỹ đã thực hiện hơn 3 triệu xét nghiệm nCoV. Nhưng nhiều chuyên gia cho rằng giới chức cần tăng quy mô lên hàng triệu xét nghiệm mỗi tuần trước khi nối lại hoạt động bình thường trên diện rộng.
Theo các quan chức Nhà Trắng đang theo dõi chặt chẽ nền kinh tế Mỹ, Tổng thống Trump thực sự đang nóng lòng mở cửa trở lại đất nước càng sớm càng tốt. Tuần trước, thêm 5,2 triệu người nộp đơn xin trợ cấp thất nghiệp, nâng tổng số người xin trợ cấp lên 22 triệu sau một tháng đóng cửa vì nCoV.
Vũ Hoàng (Theo WSJ)