Ngày 12/9, thẩm phán Yvonne Gonzalez Rogers ra phán quyết buộc Apple gỡ bỏ hạn chế trong phương thức thanh toán của các ứng dụng trên App Store, cho phép nhà phát triển dùng các công cụ khác thay thế.
Apple có thể mất hàng tỷ USD doanh thu mỗi năm
Từ tháng 8/2020, Epic Games khởi kiện Apple sau khi nhà sản xuất iPhone loại bỏ game Fornite khỏi kho ứng dụng. Nguyên đơn cho rằng Apple vi phạm luật chống độc quyền khi cấm nhà phát triển triển sử dụng phương thức thanh toán riêng. Phán quyết mới của tòa án đồng nghĩa Apple sẽ phải thực hiện những thay đổi lớn đối với mô hình kinh doanh của App Store kể từ khi nền tảng này ra đời năm 2008.
Cả Epic Games lẫn Apple đều chịu thiệt trong cuộc chiến pháp lý đang diễn ra. Ảnh: Paratic
Cụ thể, việc tính phí "hoa hồng" 30% như hiện nay đối với các nhà phát triển sẽ được xem xét lại hợp lý hơn. Đồng thời, Apple phải cho phép các ứng dụng iOS sử dụng "các nút, liên kết bên ngoài, hoặc quảng cáo hướng khách hàng đến phương thức mua hàng ngoài hệ thống thanh toán của Apple".
Theo Bloomberg, phán quyết của tòa án là đòn giáng mạnh vào Apple. Doanh thu từ App Store hiện đạt 6,3 tỷ USD năm ngoái, phần lớn số tiền này là từ mua hàng trong ứng dụng và đăng ký dịch vụ. Nhà phân tích Gene Munster của Loup Venture nhận định, Apple có thể thiệt hại từ 1 tỷ đến 4 tỷ USD mỗi năm, tùy vào số lượng nhà phát triển tận dụng chính sách mới.
Số liệu Apple công bố tại tòa cho thấy, 70% tổng doanh thu App Store là từ trò chơi và từ khoảng 10% người dùng nền tảng. Theo Sensor Tower, riêng 2020, Apple kiếm được 3,8 tỷ USD từ game, phần lớn nhờ hoạt động mua hàng trong ứng dụng. Trong khi đó, có tới 80% ứng dụng trên App Store gần như không tạo ra doanh thu.
Dù vậy, vài tỷ USD chỉ là một phần trong tổng doanh thu của Apple. Theo ước tính, trong năm tài chính 2021, Apple có thể thu về 360 tỷ USD. Thực tế, dù bị xử thua, Apple vẫn gọi quyết định của tòa là một "chiến thắng vang dội". Họ không chịu nhiều thiệt hại trong quyết định này, kể cả việc bị yêu cầu thay đổi mức phí 30% trên App Store đối với nhà phát triển.
Tuy nhiên, về lâu dài, giới chuyên gia cho rằng Apple có thể phải nhượng bộ các công ty như Epic Games, tức không chỉ mất đi hàng tỷ USD doanh thu, mà còn mất một số quyền kiểm soát ngay trên nền tảng App Store của mình.
Trước sức ép cộng đồng và quy định pháp lý ở nhiều quốc gia, Apple đã đồng ý cho phép các ứng dụng như Netflix và Spotify được thanh toán bằng kênh thứ ba từ 1/9. Quyết định được đưa ra sau cuộc điều tra quy mô lớn của Nhật Bản nhắm vào App Store. Mới đây, Hàn Quốc cũng yêu cầu Apple mở đường cho hệ thống thanh toán bên ngoài, thay vì phụ thuộc vào công ty sở hữu cửa hàng ứng dụng.
Epic Games cũng mất nhiều hơn được
Theo giới phân tích, phán quyết của tòa cũng không mang lại nhiều lợi ích cho Epic Games. The Verge cho rằng, chiến thắng chỉ dành cho các nhà phát triển trên App Store, chứ không phải cho Epic Games vì hai lý do. Thứ nhất, tòa án khẳng định Epic Games vi phạm hợp đồng với Apple khi triển khai hệ thống thanh toán thay thế cho game Fortnite. Epic Games phải trả cho Apple 30% tổng doanh thu thu từ hệ thống thay thế với số tiền ước tính trên 3,5 triệu USD.
Thứ hai, Apple hoàn toàn có thể dùng phạm vi quyền hạn của mình để gạt sản phẩm của Epic Games, như Fortnite, khỏi App Store. "Apple có quyền làm theo hợp đồng đã thỏa thuận, trong đó có thể chấm dứt điều khoản với Epic Games bất cứ lúc nào, theo quyết định riêng của Apple", Rogers nói.
Bên cạnh đó, Epic Games chưa đưa ra đủ bằng chứng về hành vi độc quyền của bị đơn. Theo tòa, Apple chiếm thị phần trên 55% và đạt lợi nhuận cao, nhưng những yếu tố này chưa đủ để cáo buộc hành vi chống độc quyền. Kinh doanh thành công không phải bất hợp pháp.
Sau vụ kiện, Epic Games được dự đoán mất một lượng lớn người chơi Fortnite trên iOS, với thiệt hại ước tính hàng trăm triệu USD nếu game vẫn bị xóa trên App Store thời gian tới. Theo hồ sơ Epic Games công bố, trong gần hai năm đầu xuất hiện trên iOS (từ 2019), Fortnite thu về 614 triệu USD. Tháng 8/2020, trò chơi không còn trên App Store do liên quan đến vụ kiện.
CEO Tim Sweeney của Epic Games bày tỏ sự thất vọng trên Twitter: "Phán quyết này không phải là chiến thắng cho nhà phát triển hay cho người tiêu dùng. Epic Games đấu tranh để cạnh tranh công bằng giữa các phương thức thanh toán trong ứng dụng và cửa hàng ứng dụng cho một tỷ người dùng".
Epic Games đang lên kế hoạch kháng cáo.
Các nhà phân tích cho rằng còn quá sớm để khẳng định nhà phát triển và Apple sẽ thay đổi thế nào sau phán quyết. Tuy nhiên, theo chuyên gia Jason Schreier của Bloomberg, với thiệt hại hàng tỷ USD trước mắt, cả Epic Games lẫn Apple đều là kẻ thua cuộc trong cuộc chiến pháp lý đang diễn ra.
Như Phúc tổng hợp