Theo Chi cục Kiểm lâm tỉnh Thanh Hóa, năm 2007, gia đình ông Nguyễn Mậu Chiến, 52 tuổi, ở xã Xuân Tín, huyện Thọ Xuân, mua 10 con hổ, mỗi con nặng trung bình 7 kg, của một người không quen biết, đưa từ Lào về. Cơ quan chức năng phát hiện, xử phạt ông Chiến 30 triệu đồng và cho phép được tiếp tục chăm sóc, nuôi dưỡng đàn hổ. Năm 2008, ông Chiến mua thêm 5 con hổ khác và một lần nữa bị phạt 30 triệu đồng.
Quá trình nuôi nhốt, vào các năm 2007, 2010, 2012, 4 con hổ bị chết, đàn còn lại 11 con. Tổng trọng lượng đàn hổ hiện khoảng 1.750 kg, con lớn nhất 200 kg, con nhỏ chừng 100 kg.
Đàn hổ 11 con nuôi nhốt trong khu chuồng chật chội khiến chúng không thể sinh trưởng, sinh sản bình thường. Ảnh: Lê Hoàng
Ban đầu, trại hổ đặt trong khu chuồng nhỏ ở xóm 27 xã Xuân Tín, gây nguy hiểm cho khu dân cư xung quanh, mất vệ sinh và ô nhiễm tiếng ồn do hổ thường gầm rú mỗi khi đến kỳ động dục. Gia đình ông Chiến sau đó thuê đất ở cánh đồng Cồn Tàu Voi, cách vị trí cũ khoảng 2,5 km.
Trại nuôi rộng 4.000 m2, thiết kế nhiều hạng mục như nhà trú mưa nắng, nơi ăn uống, phòng thú y, phòng sinh sản, hành lang, sân chơi... Chuồng nuôi được xây tường bao quanh, bên trên lắp lưới thép B40, cao 4,5 m và có ba lớp cửa kiên cố. Chỉ khi cho hổ ăn hay vệ sinh chuồng trại hoặc có cơ quan chức năng đến kiểm tra, người quản lý trại hổ là ông Trịnh Đình Bạch, 62 tuổi, mới mở cổng cho vào.
Một mình ông Bạch trông coi trại hổ, hàng ngày làm vệ sinh chuồng trại, kiểm tra an toàn lưới rào. Buổi trưa ông bơm nước uống, cuối giờ chiều chia thức ăn cho vật nuôi. Khẩu phần ăn của đàn hổ khác nhau giữa mùa đông và mùa hè, song chủ yếu là đầu gà cấp đông. Mùa lạnh, đàn hổ ăn khoảng 95-100 kg thịt còn thời tiết nóng chỉ ăn hơn nửa số đó.
Ông Trịnh Đình Bạch bỏ khoản kinh phí lớn để chăm sóc đàn hổ. Ảnh: Lê Hoàng
Đàn hổ có cả đực và cái trưởng thành, song do nuôi nhốt trong khu chuồng chật hẹp lâu năm, thức ăn thiếu dinh dưỡng nên không thể sinh sản. Theo ông Bạch, hiện sức khỏe đàn hổ ổn định, tuy nhiên do chuồng hẹp, hổ đực thường tấn công nhau để giành bạn tình, nhất là vào kỳ động dục khiến một con bị thương.
Ông Hà Duy Thủy, Phó hạt trưởng Hạt kiểm lâm huyện Thọ Xuân, nói đàn hổ được cơ quan chức năng cấp giấy phép nuôi sinh trưởng, sinh sản, song đã hết hạn vào giữa năm 2017. Gia đình nhiều lần đề nghị cấp giấy phép mới, nhưng không được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chấp thuận do vướng quy định pháp luật. Cơ quan chức năng cũng chưa có căn cứ tịch thu số hổ.
Từ năm 2018 đến nay, gia đình ông Chiến được vận động và nhiều lần làm đơn tự nguyện chuyển giao đàn hổ cho các trung tâm cứu hộ động vật hoang dã hoặc tổ chức phù hợp, song chưa thực hiện được vì vướng mắc phần kinh phí bồi hoàn. Các trung tâm cứu hộ sẵn sàng tiếp nhận số hổ, song không chấp nhận chi tiền công chăm nuôi gần 15 năm qua theo đề xuất của chủ trại.
Hiện định kỳ 3 tháng một lần, lực lượng liên ngành kiểm tra trại hổ một lần, còn kiểm lâm viên phụ trách địa bàn thì hàng tuần phải đến nắm số lượng, kiểm tra mức độ an toàn chuồng trại hoặc môi trường sinh thái... Mỗi lần kiểm tra đều được lập biên bản có chữ ký xác nhận của các bên. Gia đình ông Chiến được chăm nuôi, song không được phép di chuyển hoặc thay đổi hiện trạng đàn hổ.
Bên trong trại hổ tư nhân ở Xuân Tín. Video: Lê Hoàng
Do hổ ăn nhiều, chi phí nuôi tốn kém nên đại diện gia đình ông Chiến cho biết "đến giờ thực sự mệt mỏi, kiệt quệ". Gia đình mong muốn được nhà nước hỗ trợ kinh phí để duy trì hoạt động hoặc có phương án chuyển đàn hổ đến nơi phù hợp.
Phó hạt trưởng Hạt kiểm lâm huyện Thọ Xuân cũng chia sẻ trại hổ gây nhiều khó khăn cho đơn vị. "Chúng tôi đề nghị nếu có cơ sở nào đủ điều kiện nên sớm chuyển giao, còn nếu để gia đình nuôi thì phải gia cố, xây dựng chuồng trại đảm bảo an toàn. Hiện lực lượng kiểm lâm rất vất vả để bảo vệ trại hổ", ông nói.