"Anh có món nợ ân tình đối với tất cả những người đã làm việc cùng chúng tôi để biến Afghanistan trở thành nơi tốt đẹp hơn trong 20 năm qua. Nhiều người trong số họ, đặc biệt là phụ nữ, đang cần sự giúp đỡ khẩn cấp của chúng tôi. Tôi tự hào rằng Anh đã có thể thực hiện lộ trình này để giúp họ và gia đình sống an toàn tại Anh", Thủ tướng Anh Boris Johnson phát biểu hôm 17/8 khi thông báo Kế hoạch Tái định cư Công dân Afghanistan.
Trong năm đầu tiên, 5.000 người tị nạn đủ điều kiện, gồm phụ nữ, trẻ em gái và các nhóm thiểu số tôn giáo, sẽ được ưu tiên.
"Kế hoạch tái định cư này sẽ được tiếp tục xem xét trong những năm tới, với tổng số 20.000 người sẽ được tiếp nhận về dài hạn", Bộ Nội vụ Anh cho biết trong một tuyên bố.
Trẻ em Afghanistan cùng gia đình chạy trốn chiến sự ngồi trong sân của nhà thờ Hồi giáo Wazir Akbar Khan ở Kabul hôm 13/8. Ảnh: AFP.
Bộ trưởng Nội vụ Priti Patel cũng kêu gọi các quốc gia khác giúp đỡ. "Chúng tôi không thể làm điều này một mình", bà cho hay.
Chương trình này dựa trên kế hoạch tị nạn từng được áp dụng ở Syria, đã đưa 20.000 người đến Anh từ năm 2014 đến năm 2021. Tuy nhiên, các bộ trưởng thừa nhận thực tế đưa người dân ra khỏi Afghanistan sẽ phức tạp hơn đáng kể do mức độ kiểm soát của Taliban. Hiện chưa rõ Taliban sẽ cho phép người dân ra nước ngoài ở mức độ nào.
Con số 20.000 này cũng đặt ra câu hỏi bởi dân số Afghanistan cao gấp đôi Syria và Anh là bên tham chiến tích cực ở Afghanistan.
Chính phủ Anh dự kiến tài trợ cho chương trình tái định cư và sẽ làm việc với các chính quyền địa phương về nơi tiếp nhận người Afghanistan đến Anh. Quốc hội Anh sẽ họp hôm nay để bàn về kế hoạch này và Thủ tướng Johnson cũng sẽ mở một cuộc thảo luận tại Hạ viện về tình hình Afghanistan.
Thủ tướng Johnson đã trao đổi với Tổng thống Mỹ Joe Biden ngay sau khi hoàn tất kế hoạch tái định cư. Hai lãnh đạo thống nhất tiếp tục hợp tác trong kế hoạch sơ tán.
Anh là một trong những đồng minh thân cận nhất của Mỹ trong cuộc chiến chống khủng bố toàn cầu được tổng thống George W. Bush phát động sau các cuộc tấn công khủng bố ngày 11/9/2001. Chỉ riêng tại tỉnh Helmand, miền nam Afghanistan, Anh đã triển khai 9.500 binh sĩ. Hơn 450 lính Anh đã thiệt mạng trong cuộc chiến tại Afghanistan.
Huyền Lê (Theo Guardian, AFP, BBC)