Lãnh đạo tiếp theo của đảng Bảo thủ, người cũng sẽ trở thành thủ tướng, dự kiến được công bố lúc 11h30 hôm nay (17h30 giờ Hà Nội). Một ngày sau, Nữ hoàng Elizabeth II sẽ chính thức bổ nhiệm người kế nhiệm ông Johnson.
"Nếu được bầu làm thủ tướng, tôi sẽ hành động ngay lập tức về các dự luật và nguồn cung năng lượng", Ngoại trưởng Anh Liz Truss trả lời hôm 4/9. "Trong vòng một tuần, tôi đảm bảo có thông báo về cách chúng tôi giải quyết vấn đề.
Thủ tướng Anh Boris Johnson hôm 7/7 tuyên bố từ chức sau nhiều bê bối, nhưng tiếp tục giữ vị trí cho đến khi lãnh đạo mới được bầu. Cuộc đua giành vị trí lãnh đạo đảng Bảo thủ đã kéo dài hơn 8 tuần với sự cạnh tranh giữa bà Truss và cựu bộ trưởng tài chính Rishi Sunak.
Bà Truss, 47 tuổi, dẫn đầu trong các cuộc thăm dò, vượt trội so với ông Sunak, 42 tuổi.
Hai ứng viên thủ tướng Anh Rishi Sunak (trái) và Liz Truss tại sự kiện của đảng Bảo thủ ở London ngày 31/8. Ảnh: AFP.
Các hộ gia đình ở Anh đang phải đối mặt mức tăng trung bình 80% hóa đơn điện và khí đốt, trong bối cảnh khủng hoảng chi phí sinh hoạt ngày càng tồi tệ trước mùa đông. Chiến dịch của bà Truss cam kết cắt giảm thuế, nhưng các nhà phê bình lưu ý điều đó không mang lại lợi ích cho những người nghèo nhất.
Ông Sunak cam kết hỗ trợ chính phủ hơn nữa để giúp mọi người thanh toán hóa đơn năng lượng và nói rằng kiềm chế lạm phát sẽ là ưu tiên của ông, công kích kế hoạch giảm thuế của bà Truss là liều lĩnh.
Tuy nhiên, ông Sunak dường như chấp nhận khả năng thất bại và đề nghị ủng hộ bà Truss. "Nếu thua, tôi mong được hỗ trợ chính phủ Bảo thủ trong bất kỳ khả năng nào", ông nói, đồng thời xác nhận sẽ tiếp tục tư cách nghị sĩ.
Nếu được bổ nhiệm, bà Truss sẽ trở thành thủ tướng thứ tư của đảng Bảo thủ kể từ cuộc bầu cử năm 2015. Trong khoảng thời gian đó, Anh liên tục rơi vào khủng hoảng và hiện phải đối mặt nguy cơ suy thoái kéo dài vào cuối năm nay do lạm phát tăng vọt lên 10,1% vào tháng 7.
Bà Truss phải đối mặt một danh sách vấn đề cần giải quyết dài, tốn kém và khó thực hiện, mà các nhà lập pháp đối lập cho rằng là kết quả "12 năm cầm quyền kém cỏi" của chính phủ Bảo thủ. Một số người đã kêu gọi bầu cử sớm, song bà Truss nói sẽ không cho phép nếu trở thành thủ tướng.
Nghị sĩ kỳ cựu của đảng Bảo thủ David Davis mô tả những thách thức bà sẽ đảm nhận trên cương vị thủ tướng "có lẽ khó khăn thứ hai trong các thủ tướng thời hậu chiến", sau Margaret Thatcher của đảng Bảo thủ vào năm 1979.
Huyền Lê (Theo AFP, Reuters)