Khi nhìn vào băng ghế huấn luyện trận Everton gặp Tottenham tháng 4/2021 rồi thấy ở đó là Carlo Ancelotti và Jose Mourinho, nhiều người dễ liên tưởng về một trận bán kết hoặc chung kết Champions League cách đây chừng vài năm. Hai chiến lược gia đầy ắp danh hiệu giai đoạn đầu thế kỷ 21 tái ngộ tại Premier League ở vị thế của những kẻ hết thời, không còn được những đại gia châu Âu săn đón. Trận hòa trước Everton hôm đó cũng là trận cuối cùng Mourinho dẫn dắt Tottenham, trước khi bị sa thải và chuyển sang AS Roma hè 2021.
Sau hơn một năm, vị thế hai con người đã thay đổi chóng mặt. Trong khi Mourinho vật vã nhưng chưa thể đưa Roma vào top 4 Serie A và đang thi đấu tại bán kết giải hạng Ba châu Âu Conference League, Ancelotti lại vừa đi vào lịch sử khi trở thành HLV đầu tiên vô địch đủ năm giải đấu hàng đầu châu Âu.
HLV Ancelotti nâng Cup vô địch La Liga mùa 2021-2022 trên sân Bernabeu. Ảnh: RM
Khi Zinedine Zidane từ chức HLV Real, Chủ tịch Florentino Perez không có nhiều lựa chọn khi hầu hết các nhà cầm quân hàng đầu châu Âu đã yên vị. Một trong những lựa chọn ưa thích của ông là Max Allegri ban đầu đã đồng ý đến Madrid, nhưng rốt cuộc chọn trở lại Juventus. Cuối cùng, Perez mời lại cố nhân Ancelotti - người từng đưa họ tới chức vô địch nổi tiếng "La Decima".
Đấy là một sự trở lại bất ngờ, khi Ancelotti đã không dẫn dắt một đội bóng lớn trong bốn năm liền. Với một người từng cầm quân tại những đội bóng giàu truyền thống như Juventus, AC Milan, Real, Bayern hay các thế lực mới của bóng đá châu Âu hai thập niên trở lại đây như Chelsea và PSG, việc đến những đội bóng như Napoli và Everton từ năm 2018 rõ ràng là một bước lùi.
Nhưng theo The Atheltic, nếu Ancelotti có thể vực dậy sự nghiệp tại một đội bóng lớn nào, đó chỉ có thể là Real. Sân Bernabeu không nhất thiết cần những chiến thuật gia sừng sỏ, với minh chứng là sự thất bại của Mourinho và Rafael Benitez. Một trong những điều cần thiết nhất khi làm dẫn dắt Real là quản được phòng thay đồ và giúp các cá nhân toả sáng nhất có thể. Đó lại là điều mà Ancelotti thấm nhuần, như cách ông đặt tên cuốn tự chuyện: Quiet Leadership (Lãnh đạo thầm lặng). Trong phần giới thiệu cuốn sách, Ancelotti viết rằng đây là bí kíp giúp ông "thu phục lòng người và chiến thắng các trận đấu". Lấy lòng các cầu thủ và khiến họ chiến đấu hết mình luôn là kim chỉ nam cho thành công của Carletto. Khi ông không làm được điều này, kết quả đội bóng cũng trở thành thảm hoạ. Ví dụ điển hình là thời gian cuối dẫn dắt Bayern, khi một nhóm năm trụ cột không còn muốn thấy Ancelotti trên băng ghế huấn luyện. Kết cục dẫn đến là trận thua tủi hổ 0-3 trước PSG và trát sa thải khi mùa giải 2017-2018 mới diễn ra được một tháng.
Khi trở lại Bernabeu, Ancelotti được chào đón bởi Chủ tịch Perez lẫn những thủ lĩnh phòng thay đồ Karim Benzema, Marcelo và Luka Modric - những cựu binh còn sót lại từ nhiệm kỳ đầu của Ancelotti tại Real. Tân binh David Alaba cũng là chỗ quen thuộc với Ancelotti từ giai đoạn còn huấn luyện Bayern. Với những con người trên, ông tạo nên một trục dọc không thể thay thế trên đường đăng quang La Liga của Real.
Trong khung thành, Thibaut Courtois luôn được ra sân khi khoẻ mạnh. Anh được hỗ trợ bởi bộ đôi Alaba cùng Eder Militao trước mặt, trong khi Modric ở tuổi 37 vẫn cầm trịch tuyến giữa của Real. Trên hàng công, bộ đôi lão tướng - sao mai Benzema và Vinicius Jr. trở thành cặp song sát đáng xem bậc nhất châu Âu. Trừ khi chấn thương, những cái tên kể trên hiếm khi vắng mặt trong đội hình Real.
Ancelotti cùng Benzema (trái) và Vinicius vẫy chào các CĐV trên đường diễu hành mừng chức vô địch. Ảnh: Reuters
Đó cũng là một trong những nhược điểm lớn xuyên suốt sự nghiệp vĩ đại của Ancelotti: hiếm khi xoay tua đội hình tới mức bảo thủ. Ông đã năm lần vô địch quốc gia cùng năm đội bóng lớn khác nhau, nhưng đó là năm danh hiệu quốc gia duy nhất trong 27 năm làm nghề. Trong giai đoạn đầu sự nghiệp, Ancelotti chẳng thể vô địch Serie A với Juventus dù nắm trong tay những hảo thủ như Zidane, Del Piero hay Pippo Inzaghi.
Kể cả trong tám năm dẫn dắt AC Milan với những huyền thoại sống như Paolo Maldini, Cafu cùng những siêu sao Andrea Pirlo, Kaka hay Andriy Shevchenko..., Ancelotti cũng chỉ duy nhất một lần lên ngôi vương Italy. Khi sang dẫn dắt PSG ở giữa mùa 2011-2012, Ancelotti thậm chí còn đánh mất lợi thế dẫn đầu bảng. Với tiềm lực tài chính vượt trội phần còn lại của Ligue 1, PSG vẫn về đích với ba điểm ít hơn Montpellier và chỉ vô địch ở mùa sau đó.
Nhiệm kỳ đầu tại Real, Ancelotti dù thành công tại Champions League và Copa del Rey song lại thất bại toàn tập tại La Liga. Nguyên nhân dẫn đến sự sụp đổ trong những cuộc đua đường trường của những tập thể do Ancelotti dẫn dắt thường nằm ở vấn đề thể lực và chấn thương. Do ít có thói quen xoay vòng cầu thủ, Ancelotti thường sử dụng một bộ khung cố định trong một thời gian dài, kể cả trong những trận đấu dạng vô thưởng vô phạt.
Hệ quả là khi bước vào giai đoạn nước rút của mùa giải, những ngôi sao bị vắt kiệt sức và buộc phải ngồi ngoài, dẫn tới sự hụt hơi của cả tập thể. Trong nhiệm kỳ thứ hai tại Bernabeu, Ancelotti vẫn duy trì thói quen cũ. Theo WhoScored, chỉ 16 cầu thủ Real ra sân tại La Liga trên 1.000 phút. Những tên tuổi như Eden Hazard, Gareth Bale, Luka Jovic hay Isco... đều không ai có thời gian ra sân quá 700 phút và đa phần chỉ góp mặt trên sân từ băng ghế dự bị.
Thói quen phụ thuộc vào một bộ khung cố định đã khiến Ancelotti trả giá đôi lần trong mùa này. Ví dụ điển hình nhất là trận El Clasico, khi Real được tiếp đón Barcelona trên sân nhà và vừa thắng như chẻ tre trước đó. Song, thiếu đi Benzema vì chấn thương, tuyến trên của Real hoàn toàn bất lực trong khâu ghi bàn và chứng kiến đội nhà thảm bại 0-4.
Nhưng đó là lần vấp ngã hiếm hoi trên đường đua Liga của Real, khi họ đã thắng 11 trên 15 trận đã đấu kể từ đầu năm 2022. Ngoài thất bại trước Barcelona, Real chỉ một lần khác không có điểm trước Getafe trong trận đấu đầu năm mới. Đó là một sự ổn định đáng nể ở một đội bóng lớn, và càng phi thường hơn với một đội bóng của Ancelotti.
Công lớn góp phần giúp những trụ cột tuổi băm như Benzema, Modric hay Toni Kroos... vẫn chạy khoẻ trong lịch thi đấu cường độ cao là huấn luyện viên thể lực Antonio Pintus. Ông từng làm việc tại Real trong giai đoạn đội bóng Hoàng gia giành ba chức vô địch Champions League liên tiếp. Tuy nhiên khi Zidane từ chức lần đầu, Pintus vẫn ở lại và khiến quan hệ với HLV người Pháp rạn nứt.
Trong nhiệm kỳ thứ hai tại Bernabeu, Zidane chọn Gregory Dupont làm chuyên gia thể lực thay Pintus - người trở lại Italy làm việc cho Inter. Ông tiếp tục gặt hái thành công khi góp công giúp đội bóng thành Milan lần đầu giành Scudetto sau nhiều năm, trong khi Dupont có một quãng thời gian đáng quên tại Madrid. Theo thống kê, có tới 114 ca chấn thương tại Real dưới thời Dupont, nhiều hơn 25% so với các đối thủ Atletico và Barca.
Khi trở lại thành Madrid, Ancelotti nhất quyết đưa Pintus trở lại để khắc phục nhược điểm hụt hơi khi đua đường trường. Đây là một quyết định sáng suốt, khi cả châu Âu phải ngỡ ngàng với cách những lão tướng của Real chơi 120 phút trong trận tứ kết lượt về Champions League trước Chelsea. Ancelotti nắm rõ điểm yếu trong cách dùng người của bản thân và có sự điều chỉnh hợp lý để mang về kết quả tích cực.
Dù có những tranh cãi thế nào, Ancelotti vẫn là một trong những HLV thành công nhất lịch sử và được các học trò yêu mến. Ảnh: AFP
Nhưng kể cả khi đã vô địch Liga và đưa đội nhà vào tới bán kết Champions League, vẫn có những người như Antonio Cassano cho rằng Ancelotti chỉ là "kẻ may mắn". Cựu cầu thủ người Italy thậm chí còn cho rằng Ancelotti "chưa từng khiến cầu thủ nào tiến bộ trong suốt sự nghiệp".
Có lẽ khi chỉ trích Ancelotti, Cassano quên rằng Vinicius đã từ một viên ngọc thô thời Zidane vươn mình thành trụ cột không thể thiếu của Los Bloncos với 18 bàn và 15 pha kiến tạo. Anh cũng lờ đi sự thật rằng dù đã ở Real hơn một thập niên, đây mới là lần đầu Benzema cán mốc 40 bàn một mùa giải. Những sự tiến bộ vượt bậc ấy đều diễn ra dưới thời Ancelotti.
Nếu Ancelotti có thể một lần nữa đưa Real lên đỉnh châu Âu, có lẽ sẽ chẳng ai có thể gọi ông là kẻ ăn may nữa. Xuyên suốt sự nghiệp, Ancelotti đã ở cả hai phía của những cuộc lội ngược dòng. Ông từng có những thất bại không tưởng cùng Milan trước Deportivo và Liverpool, và cũng có những màn trở về từ cõi chết trước PSG và Chelsea mùa này. Sẽ là một cuộc lội ngược dòng kỳ vĩ bậc nhất sự nghiệp, nếu Ancelotti trở lại hào quang Champions League sau hai năm cùng Everton ngụp lặn giữa bảng điểm Premier League.
Thịnh Joey