Vì vậy, khi Kim Jong-un không tham gia hoạt động kỷ niệm năm nay, một loạt đồn đoán nổi lên về sức khỏe của ông. Trang Daily NK, chuyên đưa tin về Triều Tiên, nói rằng ông vừa trải qua phẫu thuật tim. Một quan chức Mỹ giấu tên cho biết Washington đang tìm hiểu thông tin tình báo nói rằng lãnh đạo Triều Tiên trong tình trạng "rất nguy hiểm" sau ca phẫu thuật.
Kim Jong-un tại cuộc họp đảng ở Bình Nhưỡng ngày 11/4. Ảnh: Reuters.
Tuy nhiên, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Robert O'Brien sau đó cho biết Mỹ không biết tình trạng của Kim Jong-un. Hàn Quốc nói rằng họ không thể xác nhận tin đồn về sức khỏe và "không phát hiện hoạt động đặc biệt nào bên trong Triều Tiên". Một quan chức tại bộ phận liên lạc quốc tế của đảng Cộng sản Trung Quốc nói không có lý do gì để tin ông Kim ốm nặng.
Triều Tiên cũng cố gắng xua tan những đồn đoán. Ngày 21/4, hãng thông tấn nhà nước đưa tin ông Kim gửi quà sinh nhật cho những lao động ưu tú và gửi thư chúc mừng sinh nhật Chủ tịch Cuba ngày 20/4. Nhưng những bản tin như vậy không thể khiến tin đồn bị dập tắt.
Anna Fifield, tác giả một cuốn tiểu sử về Kim Jong-un, cho biết sức khỏe của ông đã là mối quan tâm trong thời gian dài. "Không cần đến bác sĩ cũng có thể thấy ông ấy không khỏe. Ông ấy mới 36 tuổi nhưng cách đi lại và thở giống như người già", bà nói.
Fifield cho biết các chuyên gia suy đoán ông nặng khoảng 136 kg. Kết hợp với chiều cao 1,7m, ông được coi là "bị béo phì". Vipin Narang, giáo sư khoa học chính trị tại MIT, nói rằng nghi vấn về sức khỏe khá có lý "vì ông ấy béo phì, hút thuốc nhiều, bị bệnh gout và có thể cả tiểu đường".
Triều Tiên là quốc gia khép kín nhất thế giới, tập trung rất nhiều quyền lực vào một lãnh đạo. Điều đó khiến tin đồn về nổi loạn quân sự hay thanh trừng chính trị có thể mất nhiều tháng hay thậm chí nhiều năm để xác nhận và một số tin tức giật gân cuối cùng còn được chứng minh là sai. Báo chí Hàn Quốc đôi khi đưa tin các tướng Triều Tiên bị xử tử nhưng họ sau đó tái xuất với những chức vụ mới.
"Tôi sẽ không ngạc nhiên nếu tình báo Mỹ hoặc tình báo Hàn Quốc đơn giản là không biết về nơi ở hoặc tình trạng của ông Kim", Sue Mi Terry, cựu nhà phân tích của CIA, nói.
Khi cha của Kim Jong-un, Kim Jong-il, qua đời năm 2011, các quan chức tình báo nước ngoài không hay biết cho đến khi tin tức được công bố hai ngày sau đó trên truyền hình Triều Tiên. Bruce Klingner, cựu phó giám đốc CIA phụ trách bán đảo Triều Tiên, cho biết Triều Tiên kiểm soát thông tin rất chặt chẽ. Thậm chí Bộ Ngoại giao còn không được biết các chi tiết về chương trình hạt nhân của quân đội.
"Trong cộng đồng tình báo, chúng tôi gọi Triều Tiên là mục tiêu khó nhất trong số các mục tiêu khó", Klingner nói. Trước khi tiếp quản bộ phận Triều Tiên, tôi đã làm việc ở Liên Xô. Nhưng so với Triều Tiên, Liên Xô chỉ giống như một cuốn sách mở".
Truyền thông Triều Tiên thường miêu tả các lãnh đạo hàng đầu như những nhân vật thần thánh và hiếm khi đề cập đến sức khỏe. Nhưng những đồn đoán không phải không có cơ sở. Năm 2008, Kim Jong-il vắng bóng trong nhiều tháng. Cuối cùng, ông được xác nhận đã bị đột quỵ. Trong những năm cuối đời, Kim Nhật Thành có khối u lớn sau gáy nhưng truyền thông Triều Tiên không bao giờ để nó hiện hữu trong các bức ảnh.
Năm 2014, Kim Jong-un vắng bóng hơn một tháng. Nhiều tin đồn nổi lên như ông bị gout hay có đảo chính ở Bình Nhưỡng. Ông sau đó chống gậy khi tái xuất và truyền hình Triều Tiên xác nhận ông "thấy không ổn". Tình báo Hàn Quốc cho biết ông đã làm phẫu thuật cắt u ở mắt cá chân.
Lịch sử gia đình cũng là yếu tố thúc đẩy đồn đoán. Cả ông nội và cha ông Kim đều mắc nhiều bệnh như tiểu đường và qua đời vì đau tim.
Những tin đồn về sức khỏe khiến giới chuyên gia tập trung vào vấn đề: ai là người quyền lực số hai ở Triều Tiên, có thể thay ông lãnh đạo đất nước trong thời gian vắng bóng? Kim Jong-un còn quá trẻ nên không có con trưởng thành để kế nhiệm. Thay vào đó, các nhà phân tích tập trung vào Kim Yo-jong, em gái đã tháp tùng Kim Jong-un trong các cuộc gặp thượng đỉnh với Hàn Quốc, Trung Quốc và Mỹ.
Kim Yo-jong tại Hà Nội tháng 2/2019. Ảnh: Reuters.
Cô Kim là phụ tá quan trọng cho anh trai. Tháng trước, cô lần đầu tiên ra tuyên bố riêng, chỉ trích gay gắt Hàn Quốc. Trong một tuyên bố khác vào tháng trước, cô tiết lộ Tổng thống Trump đã gửi thư cho ông Kim, bày tỏ sẵn sàng giúp Triều Tiên chống Covid-19.
"Trong những tuần gần đây, cô ấy đã thể hiện mình là gương mặt đại diện của Triều Tiên, với tư cách giống như người phát ngôn, chánh văn phòng và cố vấn an ninh quốc gia cho Kim Jong-un", Lee Sung-yoon, chuyên gia về Triều Tiên tại Trường Luật và Ngoại giao Fletcher của Đại học Tufts, nói.
Tuy nhiên, Lee Byong-chol, chuyên gia về Triều Tiên tại Viện Nghiên cứu Viễn Đông của Đại học Kyungnam ở Seoul, cho biết giới tinh anh ở Bình Nhưỡng sẽ khó chấp nhận một nữ lãnh đạo trẻ thiếu kinh nghiệm. Thay vào đó, Choe Ryong-hae, quan chức được coi là quyền lực số hai ở Triều Tiên, có thể lấp đầy khoảng trống quyền lực.
Khi được hỏi về vấn đề này, cố vấn tổng thống Mỹ Robert O'Brien nói: "Theo suy đoán cơ bản thì đó có thể là một người nào đó trong gia đình họ Kim. Nhưng tôi phải nhấn mạnh rằng còn quá sớm để nói về vấn đề này vì chúng tôi không biết ông Kim đang ở trong tình trạng nào và chúng tôi sẽ phải xem xét mọi chuyện diễn ra như thế nào".
Giới chuyên gia cũng nhấn mạnh chưa thể kết luận điều gì vì thông tin chưa rõ ràng. "Không ai biết chính xác chuyện gì diễn ra bên trong Triều Tiên", Martyn Williams, chuyên gia làm việc với trang web nghiên cứu Triều Tiên 38 North, viết. "Kim Jong-un từng nhiều lần vắng bóng và luôn xuất hiện trở lại".
"Chúng ta luôn cần thận trọng trước những thông tin về Triều Tiên vì rất khó xác minh", Fifield viết.
Phương Vũ (Theo NYTimes/AP/Yahoo News)