Ấn Độ tập hợp sức mạnh khắc chế tàu ngầm Trung Quốc

Ấn Độ và Australia giữa tháng này tiến hành cuộc tập trận hải quân chung đầu tiên trên Vịnh Bengal, Ấn Độ Dương, với nội dung tập trung vào hoạt động chống ngầm. Australia sẽ triển khai một máy bay trinh sát săn ngầm P-3, một tàu ngầm lớp Collins cùng các tàu khu trục. Ấn Độ dự kiến điều động một máy bay trinh sát săn ngầm P-8 cùng nhiều tàu mặt nước khác.

Học giả Abhijit Singh từ Viện Phân tích và Nghiên cứu Quốc phòng của Ấn Độ nhận định mối hợp tác trên là minh chứng cho thấy các quốc gia trong khu vực đang thể hiện sự đồng thuận ngày càng cao nhằm đối phó với mối đe dọa từ những động thái dưới đáy biển của Trung Quốc tại châu Á.

Tham vọng của Trung Quốc

Bắc Kinh hai năm qua liên tiếp điều tàu ngầm tới Ấn Độ Dương khiến New Delhi không khỏi lo ngại về khả năng họ muốn tăng cường hiện diện rồi từ đó chiếm lĩnh vùng biển sát nách Ấn Độ.

Bằng hoạt động chống cướp biển, tàu ngầm Trung Quốc đang thực hiện nhiều sứ mệnh độc lập nhằm từng bước tạo dựng nền tảng cho kế hoạch triển khai tàu ngầm thường xuyên ở Ấn Độ Dương, theo Diplomat. Cách thức mà Trung Quốc điều động tàu ngầm cũng cho thấy Bắc Kinh có ý đồ lập nên những không gian do chính họ kiểm soát ở vùng biển này.

Tháng 9/2014, tàu ngầm tấn công Type 039 lớp Tống chạy bằng động cơ điện-diesel của Trung Quốc cập cảng Colombo, Sri Lanka. Tháng 5/2015, Bắc Kinh lại đưa tàu ngầm 335 lớp Nguyên ghé cảng Karachi, Pakistan, trong 7 ngày nhưng thông tin về vụ việc chỉ được tiết lộ vài tuần sau đó trên báo chí.

Giới phân tích quốc phòng Ấn Độ tin rằng sự gia tăng đột ngột những chuyến viếng thăm của các đội tàu ngầm là một phần trong kế hoạch lớn hơn mà Trung Quốc đang ấp ủ nhằm "phủ sóng" trên toàn Ấn Độ Dương.

Việc tàu ngầm 335 lớp Nguyên có thể cập cảng Karachi là bằng chứng cho thấy Trung Quốc đã đạt bước tiến rõ rệt trong việc cải thiện khả năng tác chiến tầm xa của tàu ngầm. Hồi năm ngoái, để đến được cảng Colombo, tàu Type 39 lớp Tống phải cần thêm một tàu hộ tống hỗ trợ. Điều này báo hiệu Bắc Kinh thực sự sẵn sàng để mở rộng hoạt động tàu ngầm trên Ấn Độ Dương.

Tàu ngầm Trung Quốc tích cực xuất hiện dưới đáy Ấn Độ Dương gây ngạc nhiên cho giới quan sát bởi Bắc Kinh từ trước đến nay không có tranh chấp lãnh thổ nào tại vùng biển này. Song theo ông Abhijit Singh, Trung Quốc có lẽ đang muốn thay đổi khuôn mẫu hoạt động ở Ấn Độ Dương theo học thuyết của hải quân Mỹ, trong đó khẳng định các sứ mệnh hàng hải phải dựa vào năng lực "tự do di chuyển và hành động" ở các vùng đại dương xa đất liền. Sự điều chỉnh lập trường này cũng được vạch ra trong sách trắng quốc phòng mới của Bắc Kinh về chiến lược hàng hải.

Theo mô hình mới, vai trò của các đội tàu ngầm Trung Quốc ngày càng được đề cao. Không chỉ giúp bảo vệ không gian hàng hải chiến thuật và thu thập thông tin tình báo quan trọng, tàu ngầm Bắc Kinh còn có khả năng ẩn mình trước radar dò tìm và tấn công các tàu khác trên Ấn Độ Dương. Chúng còn tiềm ẩn nguy cơ khiến các biện pháp ngăn chặn của New Delhi trở nên vô hiệu khi có thể lách qua các hệ thống giám sát và tấn công trực tiếp vào bờ biển Ấn Độ.

Như để chứng tỏ cho điều này, Bắc Kinh triển khai hàng loạt tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân đến Ấn Độ Dương với mục tiêu thể hiện rõ sự tự tin trong việc duy trì hiện diện tại đây, cũng như làm bật lên sự bất lực của New Delhi trong việc bảo vệ các vùng duyên hải chiến lược, giới chuyên gia đánh giá.

Ngoài ra, mối quan hệ ngày càng sâu rộng giữa Trung Quốc và Pakistan cũng gây ra nhiều mối lo ngại với Ấn Độ. Trung Quốc gần đây tích cực hỗ trợ Pakistan trong chương trình hiện đại hóa hải quân bằng việc đề xuất bán cho nước này 8 tàu ngầm lớp Nguyên, 4 chiến hạm F-22P cải tiến cùng 6 tàu hộ vệ tên lửa tàng hình Type 22 lớp Hậu Bắc. Những thương vụ trên được dự đoán sẽ phá vỡ thế cân bằng hàng hải ở tiểu lục địa Ấn Độ.

Hợp tác với Pakistan mặt khác còn giúp phạm vi hoạt động của hải quân Trung Quốc vươn ra khỏi Đông Á. Ngoài việc hỗ trợ các sứ mệnh thông thường, ví dụ như bảo vệ tuyến thông thương đường biển, ứng phó thảm họa và viện trợ nhân đạo, hải quân Pakistan còn là nhân tố giúp Trung Quốc mở rộng sức mạnh quân sự và kinh tế đến các vùng duyên hải Nam Á.

Ứng phó của Ấn Độ

Ông Abhijit Singh cho rằng những mối quan hệ hợp tác hải quân của Ấn Độ trong thời gian tới sẽ tập trung vào hướng ứng phó với các tình huống khẩn cấp nảy sinh từ sự có mặt của hải quân Trung Quốc ở vùng duyên hải châu Á.

Theo ông, khi Ấn Độ và Australia định hướng lại lập trường hàng hải để thích nghi với hiện thực mới, cả hai nước đều thống nhất một nhận thức chung rằng tình trạng ổn định chiến lược ở vùng biển châu Á không còn là điều mặc nhiên sẵn có nữa. Công tác bảo vệ trật tự hàng hải đòi hỏi sự phối hợp của tất cả các lực lượng hải quân trong khu vực.

Cuộc tập trận sắp tới giữa Ấn Độ và Australia cần được nhìn nhận như một phần của nỗ lực lớn hơn nhằm duy trì thế cân bằng sức mạnh hàng hải trên vùng biển Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Theo tờ  Yomiuri  Shimbun của Nhật Bản, cuộc tập trận hải quân Malabar giữa Ấn Độ và Mỹ diễn ra vào tháng 10 tới ở Vịnh Bengal sẽ vượt ra khỏi trọng tâm truyền thống là cứu trợ thảm họa và hỗ trợ nhân đạo để lồng vào nội dung chống tàu ngầm kết hợp phòng không.

Ấn Độ cũng từ bỏ khuôn mẫu tập trận song phương ở Ấn Độ Dương như thông lệ và mời hải quân Nhật cùng tham gia cuộc tập trận Malabar. Tokyo đồng ý gửi tàu khu trục và máy bay trinh sát biển tới tham dự.

Trong chuyến thăm Ấn Độ hồi đầu tháng, Bộ trưởng Quốc phòng Australia Kevin Andrews cũng bày tỏ Australia sẵn sàng tham gia các cuộc tập trận hải quân chung với Ấn Độ, Mỹ và Nhật ở Ấn Độ Dương.

Hồng Vân

• Mỹ - Nhật bắt tay giám sát tàu ngầm Trung Quốc
• Tàu ngầm Trung Quốc bị chê kém nguy hiểm vì quá ồn