Tháng 4, khi dịch bệnh tại Ấn Độ còn căng thẳng, Shila Singh, một phụ nữ 70 tuổi qua đời tại nhà riêng ở bang Bihar, miền đông nước này. Xét nghiệm kháng nguyên cho kết quả dương tính nCoV. Film chụp phổi cũng cho thấy tổn thương do Covid-19.
Cái chết của Shila Singh chưa được tính vào dữ liệu tử vong vì dịch bệnh. Ấn Độ chính thức ghi nhận 390.000 người chết do Covid-19. Song các chuyên gia y tế, dữ liệu và những gia đình mất người thân cho biết con số thực sự cao hơn rất nhiều. Gia đình bà Singh phải vật lộn để nhận khoản bồi thường liên bang dành cho bệnh nhân Covid-19.
Tình trạng thiếu dữ liệu của Ấn Độ cũng trở thành khoảng trống lớn khi thế giới bắt đầu tìm hiểu về biến chủng Delta. Virus đang lây lan mạnh hơn ở Anh và Mỹ.
"Đây là phần rất quan trọng để hiểu mối đe dọa từ biến thể mới lớn đến thế nào", Christopher Murray, giám đốc Viện Đo lường và Đánh giá Y tế của Đại học Washington, cho biết.
Mô hình của Viện cho thấy số người chết thực sự của Ấn Độ vượt 1,1 triệu, gần gấp ba lần báo cáo. Tiến sĩ Murray ước tính quy mô thiếu hụt tương tự Mỹ Latinh và châu Phi. Ấn Độ chỉ phát hiện được khoảng 3-5% tổng số ca nhiễm do không đủ xét nghiệm.
Murad Banaji, một nhà toán học tại Đại học Middlesex ở London, ước tính số người chết thực sự có thể gấp 5 lần so với báo cáo, một phần dựa trên xét nghiệm huyết thanh.
Đếm thiếu số ca nhiễm và tử vong là vấn đề toàn cầu, ngay cả ở những quốc gia có nhiều xét nghiệm. Tổ chức Y tế Thế giới tháng trước cho biết số ca tử vong có thể gấp hai hoặc ba lần dữ liệu chính thức. Tình hình đặc biệt nghiêm trọng ở các nước đang phát triển, nơi khả năng tiếp cận dịch vụ y tế và xét nghiệm nCoV hạn chế hơn.
Nhân viên y tế chuyển thi thể một bệnh nhân Covid-19 đến lò hoả táng tại New Delhi, tháng 5/2021. Ảnh: Reuters
Các chuyên gia chỉ ra nguồn cơn dẫn đến việc Ấn Độ thống kê thiếu số ca tử vong. Tháng 4 và tháng 5, bệnh viện nước này từ chối nhiều ca nhiễm nCoV do tình trạng quá tải. Nhiều bệnh nhân chết tại nhà mà không được xét nghiệm.
Theo con trai bà Singh, anh Neeraj Shekhar, vào thời điểm bà có kết quả dương tính, gia đình đã chịu rất nhiều áp lực. Anh, cha anh và hai con cũng nhiễm nCoV 5 ngày trước đó.
Ấn Độ cũng không ghi nhận các ca tử vong trong khu ổ chuột, ít được tiếp cận dịch vụ y tế hoặc xét nghiệm Covid-19. Tại làng Sirondhan ở bang Uttar Pradesh, Mithilesh Devi, 38 tuổi, có triệu chứng sốt và khó thở từ tháng 3. Cô được chồng là Vijay Pal Singh đưa đến bệnh viện, song không thể xét nghiệm vì thiếu kit thử.
"Cô ấy qua đời tại nhà do không thể thở nổi", Singh kể lại. Ca tử vong của vợ anh không được đưa vào thống kê chính thức.
Quan chức cấp cao của Uttar Pradesh cho biết sẽ không sửa đổi hoặc cập nhật hệ thống dữ liệu người chết. Theo nhà toán học Murad Banaji, chính quyền Ấn Độ thường có xu hướng khen ngợi các bang có số người chết thấp, chỉ trích nơi lượng bệnh nhân tử vong cao hơn.
"Đánh giá thành công và thất bại chống dịch dựa trên các con số là rất nguy hiểm", ông nói.
Văn phòng Thủ tướng Narendra Modi không trả lời yêu cầu bình luận. Bộ Y tế Ấn Độ cho biết chính phủ thường xuyên nhấn mạnh tầm quan trọng của hệ thống giám sát, báo cáo ca nhiễm và tử vong. Một số thành phố đã sửa đổi phương pháp thống kê sau khi bị chính trị gia và thẩm phán chỉ trích. Nhưng chuyên gia cho rằng điều này là chưa đủ.
Tại Maharashtra, trong một tuần, giới chức bổ sung 8.000 người chết vào danh sách chính thức. Thủ đô new Delhi cũng điều chỉnh số ca nhiễm và tử vong tăng lần lượt 44.000 và 700 ca. Cuộc điều tra gần đây ở bang Bihar cho thấy có 4.000 người chết chưa được ghi nhận.
Thục Linh (Theo WSJ)