Chiều 16/1, đại điện VKSND tỉnh Đăk Lăk tiếp tục công bố cáo trạng truy tố 100 bị cáo (từ 18 đến 56 tuổi) trong vụ tấn công trụ sở xã Ea Ktur và Ea Tiêu khiến 9 cán bộ và người dân thiệt mạng, nhiều người khác bị thương.
Theo cáo trạng, từ năm 2015, Y Mut Mlô (đang trốn truy nã) cầm đầu tổ chức Nhóm hỗ trợ người Thượng tại Mỹ thường xuyên liên lạc, móc nối, lôi kéo H Wuêñ Êban (Amí Sân) tham gia các hoạt động vũ trang, giết người, phá hủy tài sản của cơ quan, tổ chức, cá nhân nhằm gây ra tình trạng hoảng sợ trong nhân dân; gây mất an ninh trật tự tại địa bàn tỉnh Đăk Lăk, nếu thành công sẽ tiếp tục mở rộng sang các tỉnh khác.
Đồng thời, người này giới thiệu H Wuêñ Êban với các thành viên khác của MSGI gồm: Y Čhik Niê - Phó chỉ huy; Y Niên Êya - Thủ quỹ; Y Bút Êban (Y Bé Êban) - Phụ trách tập hợp, thông báo khi họp; Y Chanh Byă (Y Čăñ Buôn Yă) và Y Sôl Niê là thành viên cốt cán. Y Mut Mlô cũng lôi kéo Y Quynh Bdap, Y Krông Phôk tham gia tổ chức và giới thiệu cho H Wuêñ Êban đến gặp Y Quynh Bdap, Y Krông Phôk để biết thêm về hoạt động của nhóm chức.
Tháng 8/2018, sau khi Y Quynh Bdap vượt biên trái phép sang Thái Lan đã thành lập tổ chức Người thượng vì công lý (MSFJ) nhằm tuyên truyền, kích động, lôi kéo người đồng bào dân tộc thiểu số ở khu vực Tây Nguyên tiến hành các hoạt động bạo động vũ trang, khủng bố.
Các bị cáo tại tòa. Ảnh: Báo Công lý
Cáo trạng thể hiện, năm 2018, Y Quynh Bdăp cùng với H’Wuêñ Êban và người khác tụ tập tại nhà Y Krông Phôk để lôi kéo thành viên, chuẩn bị vũ khí, luyện tập võ thuật và rèn luyện sức khỏe để chuẩn bị cho các hoạt động bạo động, chống chính quyền. Y Quynh Bdăp phân công H’Wuêñ Êban đứng đầu lực lượng Đêga trong nước, Y Krông Phôk là người cầm đầu nhóm người ở huyện Lăk và Krông Ana.
Đến năm 2019, H Wuêñ Êban đồng ý tham gia tổ chức MSGI với mục đích tìm kiếm sự hỗ trợ về vật chất từ nước ngoài để hoạt động chống chính quyền nhân dân, tiến tới thành lập Nhà nước Đêga tại Tây Nguyên.
Đến năm 2022, H’Wuêñ cùng với Y Krông Phôk, Y Jŭ Niê, Y Khing Liêng đã nhiều lần gặp nhau tại nhiều địa điểm để bàn bạc, nắm tình hình và được Y Quynh Bdap chỉ đạo tiếp tục lôi kéo người tham gia, chuẩn bị vũ khí, tập luyện võ thuật để chuẩn bị cho các hoạt động tấn công, bạo động nhằm chống chính quyền.
Từ năm 2019 đến tháng 6/2023, H Wuêñ Êban trực tiếp tuyển mộ, lôi kéo, tập hợp người dân tộc thiểu số nhẹ dạ, cả tin trong các buôn ở Đăk Lăk để thành lập nhóm vũ trang lấy tên Lính Đêga (Khan Đêga); vận động đóng góp tiền mua sắm vũ khí, tổ chức tập luyện võ thuật để chuẩn bị khủng bố, phá hoại. Bên cạnh đó, H Wuêñ Êban cùng các tên cốt cán (Y Thô Ayŭn, Y Tim Niê...) dụ dỗ, đe dọa, cưỡng ép nhiều người khác tham gia nhóm Lính Đêga. MSGI thông qua Y Sôl Niê đã nhiều lần gửi tiền về cho H Wuêñ Êban để chi phí sinh hoạt và phục vụ cho các hoạt động của Lính Đêga.
Bị cáo H’Wuêñ Êban (giữa) bị cáo buộc đứng đầu lực lượng Đêga trong nước. Ảnh: TTXVN
Đến đầu năm 2023, H Wuêñ Êban báo cáo, xin ý kiến các thành viên tổ chức Nhóm hỗ trợ người Thượng cho nhóm Lính Đêga thực hiện kế hoạch khủng bố trong nước, tấn công vũ trang, cướp vũ khí, phá hủy tài sản của cơ quan, tổ chức, cá nhân, giết cán bộ và người dân nhằm gây ra tình trạng hoảng sợ trong công chúng; Y Sôl Niê tự nguyện xin về Việt Nam để cùng H Wuêñ Êban trực tiếp chỉ đạo kế hoạch khủng bố.
Ngày 12/5/2023, Y Sôl Niê từ Mỹ đến Thái Lan liên lạc với H Wuêñ Êban bàn bạc cách thức về Việt Nam để tránh sự phát hiện của cơ quan chức năng và H Wuêñ Êban đã chỉ đạo Y Li Phôch Niê, Y Bluiêt Mlô đón Y Sôl Niê từ Thái Lan về Việt Nam (do Lê Văn Nghĩa tổ chức xuất, nhập cảnh trái phép).
Khi về Việt Nam, Y Sôl Niê cùng H Wuêñ Êban và các thành viên cốt cán của nhóm Lính Đêga như: Y Jǔ Niê, Y Tim Niê, Y Chun Niê, Y Wôl Arul... nhiều lần họp bàn kế hoạch, tìm kiếm địa điểm để tập trung lực lượng và khảo sát, chọn trụ sở cơ quan Nhà nước để tấn công vũ trang, lật đổ chính quyền, tiến tới thành lập Nhà nước Đêga tại Tây Nguyên; chọn chòi rẫy tại buôn Jung A, xã Ea Ktur, huyện Cư Kuin làm nơi tập kết; chọn Lữ đoàn Đặc công 198 ở xã Hòa Đông, huyện Krông Păc, tỉnh Đăk Lăk để đột nhập, cướp súng, đạn trang bị cho nhóm Lính Đêga.
Y Sôl Niê, H Wuêñ Êban và một số tên cốt cán sau đó họp bàn thống nhất sẽ chọn trụ sở xã Ea Ktur và trụ sở xã Ea Tiêu đều thuộc huyện Cư Kuin, tỉnh Đăk Lăk là mục tiêu tấn công vì gần với điểm tập kết, trên cùng một tuyến đường, dễ hỗ trợ cho nhau trong quá trình tấn công và dễ rút lui.
Sau khi nghe Y Thô Ayŭn báo cáo, Y Sôl Niê và H Wuêñ Êban đồng ý cho nhóm Lính Đêga tấn công hai trụ sở trên, và chỉ đạo: phải đốt sạch, phá sạch, giết sạch những người có mặt và cướp lấy vũ khí, tiếp tục mở rộng tấn công những trụ sở chính quyền khác, sau khi hoàn thành phải cắm cờ Nhà nước Đêga và quay phim, đăng lên mạng để tuyên truyền, tạo sự chú ý, gây tiếng vang cho tổ chức. Đồng thời H Wuêñ Êban tổ chức làm lễ trao cờ Nhà nước Đêga để bầu Y Jŭ Niê làm chỉ huy trưởng, Y Thô Ayǔn và Y Tim Niê làm phó chỉ huy.
Các bị cáo bị xét xử trong 10 ngày. Ảnh: TTXVN
Cơ quan điều tra xác định, từ ngày 9 đến ngày 10/6/2023, các kẻ khủng bố tham gia nhóm Lính Đêga tập trung tại chòi rẫy tập luyện võ thuật, chế tạo bom xăng, hướng dẫn cách sử dụng súng, đạn... Tối ngày 10/6/2023, họ tập trung tại chòi rẫy để phân phát vũ khí, điểm danh, quay phim, chụp ảnh và chia thành 2 nhóm: một do Y Jǔ Niê và Y Thô Ayǔn chỉ huy cùng 33 người đi bộ đến tấn công trụ sở xã Ea Ktur; hai là do Y Tim Niê chỉ huy cùng 34 người đi bằng môtô đến tấn công trụ sở xã Ea Tiêu.
Đêm ngày 10/6/2023, rạng sáng ngày 11/6/2023, tại trụ sở xã Ea Ktur, chúng đã thực hiện hành vi phá hủy tài sản của cơ quan, tổ chức, cá nhân; giết chết 2 cán bộ Công an xã (Nguyễn Đăng Nhân và Hoàng Trung); làm 2 cán bộ công an xã bị thương nặng (Đàm Đình Bốp và Lê Kiên Cường).
Tại trụ sở xã Ea Tiêu, nhóm khủng bố đã thực hiện hành vi phá hủy tài sản của cơ quan, tổ chức, cá nhân; giết 2 cán bộ Công an xã (Hà Tuấn Anh và Trần Quốc Thắng). Trên đường rút chạy, chúng tiếp tục thực hiện hành vi phá hủy tài sản của người dân; uy hiếp 3 người dân làm con tin; giết 2 cán bộ (Nguyễn Văn Kiên - Bí thư Đảng ủy xã Ea Ktur và Nguyễn Văn Dũng - Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Ea Tiêu) và 3 người dân (Hoàng Minh Khánh, Lê Xuân Hoàng, Lê Minh Vương).
Nhà chức trách xác định, đây là vụ án có tính chất đặc biệt nghiêm trọng, xâm hại đến tính mạng, sức khỏe của cán bộ, người dân, phá hủy tài sản của cơ quan, tổ chức, cá nhân trên địa bàn tỉnh Đăk Lăk, mục đích nhằm lật đổ chính quyền nhân dân để thành lập cái gọi là Nhà nước Đêga.
Phần lớn các bị cáo phạm tội do thiếu hiểu biết nên bị Y Mút Mlô và nhóm phản động lưu vong ở Mỹ khác như Y Čik Niê, Y Niên Êya, Y Bút Êban (Y Bé Êban), Y Chanh Byă, Y Sôl Niê... dùng nhiều thủ đoạn lôi kéo, dụ dỗ, đe dọa buộc tham gia hoạt động khủng bố, phá hoại.
Quá trình điều tra, các bị cáo thành khẩn khai báo, bày tỏ ăn năn, hối cải, thừa nhận phạm tội do thiếu hiểu biết và bị đe dọa. Họ xin được Đảng, Nhà nước xem xét khoan hồng, giảm nhẹ hình phạt.
Trong các bị cáo có 53 người bị xét xử về tội Khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân; 45 người bị truy tố về tội Khủng bố (6 người đang ở nước ngoài); một người bị cáo buộc tội Che giấu tội phạm và một người tội Tổ chức, môi giới cho người khác xuất cảnh, nhập cảnh hoặc ở lại Việt Nam trái phép.
Ngày 30/6, Đại sứ Mỹ đã gặp Bộ trưởng Công an, chia buồn sâu sắc, lên án bạo lực, không dung túng khủng bố. "Mỹ cũng sẵn sàng hợp tác với chính phủ Việt Nam bằng mọi cách cần thiết nhằm làm rõ sự việc và những kẻ đứng sau. Đây là thông điệp được chúng tôi phát đi rất rõ ràng, đặc biệt là khi có thông tin về tổ chức đặt trụ sở tại Mỹ", ông Knapper nói thời điểm đó.
Quốc Thắng - Hải Duyên - Trần Hóa