Chiesa đi bóng trước sự truy cản của ba hậu vệ Thuỵ Sỹ trong trận hoà 0-0 tại Rome hôm 12/11. Ảnh: FIGC
Người tiền nhiệm của Mancini - Gian Piero Ventura - gần như "mất tích" sau thất bại ở vòng play-off World Cup 2018. Đấy là lần đầu tiên Italy không qua vòng loại kể từ 1958. Nhưng bất thần sau khi Italy hoà hai trận cuối và bị đẩy xuống thế tranh vé vớt dự World Cup 2022, Ventura xuất hiện. Ông lên tiếng trấn an người đàn em: "Tôi chúc Roberto Mancini những điều tốt đẹp nhất. Ông ấy có thể vượt qua khó khăn này và đưa đội bóng đến chức vô địch World Cup".
Thật tử tế, đúng không? Nhưng, với những người Italy mê tín, đây là một "gufata" hay còn gọi là "điềm gở" khi Ventura "dám" khẳng định điều mà dư luận lo rằng "nói trước bước không qua". Tin tưởng vào sự chân thành của Ventura là một chuyện, điều quan trọng hơn cả là Italy phải tự đứng dậy.
"Tôi thất vọng", Mancini phát biểu sau trận hòa Bắc Ireland tại Belfast. "Chúng tôi đã tự làm khó khi có những lúc chơi không tốt. Italy đáng lẽ phải vượt qua vòng loại sớm hai lượt đấu. Đã có những cơ hội. Nhưng chúng tôi không nắm bắt được".
Mancini không sai. Italy như tự bắn vào chân họ. Không chỉ hai trận hòa gần nhất, Italy có vô số cơ hội giành chiến thắng trong các trận trước đó ở vòng loại. Trước Bulgaria ở lượt đấu thứ tư hôm 3/9, Italy chỉ cho đối thủ chưa đến 30% thời lượng kiểm soát bóng, nhưng vẫn để mất hai điểm. Họ vượt lên dẫn trước cho đến khi Alessandro Florenzi để Kiril Despodov vượt qua trước khi hạ gục Gianluigi Donnarumma.
Đấy là trận sân nhà đầu tiên của Italy - sau chức vô địch 2021, sự tự tin đang ở mức cao. Đám đông cuồng nhiệt cổ vũ hết mình ở Artemio Franchi. Italy dứt điểm tới 27 cú, và cơ hội tốt nhất thuộc về Federico Chiesa trong pha đối mặt Georgi Georgive, nhưng không vào. Ciro Immobile cũng không chiến thắng được thủ môn đối phương trong pha bóng sau đó.
Liên tiếp Chiesa...
... rồi Immobile không thắng được thủ môn Bulgaria.
Tiền đạo của Lazio gây thất vọng đặc biệt. Anh không ghi bàn kể từ sau vòng bảng Euro. Trong trận chung kết Euro với tuyển Anh, Mancini phải thay Immobile sau chưa đầy một giờ, đá chấp tiền đạo cho đến hiệp phụ. Áp lực lớn lên Immobile khiến Mancini điên tiết: "Anh biết tôi đang nhớ đến ai không? Đó là Mario Balotelli". Mancini ngụ ý rằng mỗi khi Italy không thắng, Immobile bị đổ tội. Hệt như Balotelli trong quá khứ. "Vì sao luôn là tôi?".
"Chúng tôi đã vô địch Euro với 26 cầu thủ và Ciro luôn có tên trong đội hình xuất phát", Mancini tiếp tục. "Cậu ấy ghi bàn trong hai trận, tịt ngòi các trận còn lại. Đôi khi do vận rủi. Rất nhiều lần tôi phải nói chuyện riêng để Ciro cải thiện các vấn đề của bản thân. Nhưng tôi không cho rằng Ciro đang gặp vấn đề gì nghiêm trọng. Cậu ấy luôn biết cách ghi bàn. Ai mà biết được, có thể ở World Cup, Ciro nã một lúc tám bàn rồi chúng tôi vô địch thì sao?".
Tranh luận kiểu đó khiến Immobile tổn thương ghê gớm, vì dù là tiền đạo hàng đầu tại Serie A, người luôn ghi tối thiểu 19 bàn kể từ mùa 2016-2017 đến nay, và đã vượt Silvio Piola để là chân sút Lazio hay nhất lịch sử, Immobile chưa thể đổ bê tông vào vị trí trên tuyển. "Thật tệ khi tôi không được đối xử công bằng như những người khác", anh từng than thở. "Lắm lúc, tôi thấy lạc lõng ở tuyển Italy".
Nhưng người bị chỉ trích nặng nề nhất cho việc mất vé trực tiếp đi World Cup phải là Jorginho. Người hùng Euro trở thành tội đồ World Cup, đá hỏng liên tiếp hai quả phạt đền trước Thuỵ Sỹ. Khi Italy hòa Thuỵ Sỹ 0-0 hồi tháng 9/2021, Giorgio Chiellini khẳng định đội tuyển đá còn tốt hơn khi chiến thắng Thuỵ Sỹ 3-0 ở vòng bảng Euro.
"Bảng tỷ số là sự dối trá", anh nói sau trận đấu tại Euro. "Cho đến phút 55, khi Manuel Locatelli ghi bàn thứ hai, chúng tôi thậm chí đá kém. Họ đã gây nhiều vấn đề trước khi tỷ số là 2-0. Nếu so với trận ra quân gặp Thổ Nhĩ Kỳ - trận Italy thắng 3-0, thì trận này hoàn toàn khác biệt".
Màn tái đấu đáng lẽ có kết cục tốt hơn khi Italy một lần nữa tạo nhiều cơ hội. Nhưng từ Domenico Berardi cho đến Lorenzo Insigne đều chịu thua Yann Sommer. Đây là những tình huống tiêu biểu trước kịch tính ở phút 52: Sommer đoán được ý đồ của Jorginho, tóm bóng khi thậm chí không cần bay người hết cỡ.
Berardi ...
rồi Insigne hỏng ăn trong trận hoà Thuỵ Sĩ.
"Thật bực mình", Jorginho tâm sự trên RAI ngay sau đó. "Thật đau khi tôi đã không tận dụng được thời điểm quan trọng nhất của trận đấu. Đội bóng xứng đáng thắng và quả phạt đền là thời khắc để giải toả bế tắc. Đen đủi thay, tôi đã mắc sai lầm. Thủ môn đối phương đã tìm hiểu tôi rất kỹ và tôi sẽ làm điều tương tự với anh ấy. Tôi sẽ cẩn trọng hơn trong lần tiếp theo".
Định mệnh tạo điều kiện cho Jorginho làm điều đó một lần nữa tại Rome hôm 12/11. Tiền vệ của Chelsea có cơ hội giật vé đi Qatar cho Italy với cú đá từ chấm 11m đúng phút 90. Nhưng anh đá hỏng. Kể từ khi đánh bại Unai Simon trong loạt luân lưu ở bán kết Euro - một cú sút lạnh lùng như Francesco Totti hạ Hà Lan ở Euro 2000, hay Andrea Pirlo trước tuyển Anh ở Euro 2012, Jorginho liên tiếp đá hỏng phạt đền trên tuyển.
Trước chung kết Euro, tỷ lệ thành công của anh là 88%. Đó là lý do anh tiếp tục được đá phạt đền vào phút cuối trước Thuỵ Sỹ. Nhưng anh đã không chỉ làm tiêu tan sắc "Thiên Thanh" mà còn đá bay hy vọng đoạt Quả Bóng Vàng của bản thân.
Berardi là người tạo ra cả hai quả phạt đền trước Thuỵ Sỹ và có thể anh xứng đáng tự thực hiện những quả đó. Tiền đạo của Sassuolo có tỷ lệ đá phạt đền thành công là 83%, và chính là người đá quả quyết định chiến thắng Anh ở chung kết Euro. Nhưng sự thay đổi này, nếu xảy ra, có thể làm ảnh hưởng đến thứ bậc trong đội, trong khi các đồng đội vẫn rất ủng hộ Jorginho. Đội phó Leonardo Bonucci tuyên bố: "Tôi sẽ không tranh đá penalty vào tối mai".
Cũng nên để ý rằng Jorginho đã lập tức nhìn xuống mặt sân sau khi sút hỏng, khiến người ta nhớ lại nhận xét của Jose Mourinho và Maurizio Sarri, các HLV của Roma và Lazio, về mặt sân Olimpico. "Người chăm cỏ đang đi nghỉ à", Mourinho chất vấn hồi tháng 8.Khi vận may không còn nữa, trước trận làm khách ở Belfast, Corriere della Serra nói về "sự run sợ" của đội tuyển, điều mà họ cảm nhận được khi đi cùng đội đến Canyon Place Hilton, nơi đội bóng đóng quân ở Bắc Ireland - trái hẳn những anh chàng nghêu ngao hát trong phòng khách sạn tại Euro.
Nếu việc Serie A khởi đầu muộn và 20 ngày nghỉ thoải mái sau Euro là những thuận lợi thì việc Leonardo Spinazzola tiếp tục vắng mặt, cũng như chấn thương của Giorgio Chiellini, Marco Verratti và Immobile là những tổn thất. Barella cũng không có thể lực tốt khi tập luyện trước trận derby với Milan. Dù bằng điểm với Thuỵ Sĩ, Azzurri vẫn hơn hai bàn hiệu số bàn thắng bại. Tất cả những gì họ phải làm là đạt kết quả tốt hơn Thuỵ Sĩ có được trước Bulgaria ở Lucerne.
Bắc Ireland phòng ngự quá tốt, khiến Italy phải chấp nhận hoà 0-0 - kết quả đẩy họ xuống nhóm đá play-off tranh vé vớt đi World Cup 2022. Ảnh: EPA
Nhưng sự lo lắng đã tăng gấp đôi. Ghi bàn là một ám ảnh với Italy trong khi phòng ngự là đặc sản của Bắc Ireland, đội đã sạch lưới sáu trận trong năm 2021. Italy thậm chí suýt thua khi Donnarumma để mất bóng trước vòng cấm địa khiến Bonucci phải vất vả cản cú đá của Conor Washington. Trận hoà khiến Italy chính thức phải bước vào vòng play-off để hy vọng có vé đi World Cup, điều tưởng chừng vô lý với đội vô địch Euro 2021, bất bại 41 trận liên tiếp và lọt đến bán kết Nations League gần nhất. Hệ thống play-off kiểu mới thật sự quá khó lường, khi chỉ ba trong 12 đội là có vé vượt qua vòng loại.
Ám ảnh Ventura đè nặng lên Mancini. Ông vẫn nói cứng: "Tôi tự tin" sau tất cả mọi chuyện. Và tifosi hy vọng điều ông nói là đúng: "Vượt qua vòng loại là điều quan trọng nhất. Cách qua vòng loại chẳng nói lên bất cứ điều gì".
Đỗ Hiếu (theo The Athletic)