 |
|
Những biện pháp phòng thủ như khu nhà cho người nước ngoài này đang được áp dụng ở cả các toà nhà chính phủ Ảrập Xêút. |
Thông điệp này được phát đi ngày 29/5, khi một nhóm khủng bố bắt con tin và giết 22 người trong khu người nước ngoài ở Khobar. Sau đó, tổ chức tự xưng thuộc Al-Qaeda đưa ra một loạt tuyên bố trên Internet, mô tả hoàng gia là "những kẻ bạo ngược", cáo buộc hoàng gia cướp đoạt sự giàu có dầu mỏ ở vương quốc và cảnh báo quyền lực của vương triều đang đứng trước thách thức lớn. Hôm 7/6, nhóm này cảnh báo sắp nhằm vào các hãng hàng không và mục tiêu khác của phương tây. Các quan chức Ảrập Xêút cho biết, chính những du kích đó chịu trách nhiệm vụ tấn công nhóm phóng viên BBC tại Riyadh, làm một phóng viên ảnh thiệt mạng và một nhà báo bị thương.
Cuộc xung đột giữa chính phủ và chiến binh buộc nhiều người Ảrập Xêút đánh giá lại quan điểm của mình. "Nhiều người trước đây cho rằng đó chỉ là nói suông, những lời cực đoan suông", Abdul Muhsen Akkas, thành viên Hội đồng Tham vấn Ảrập Xêút (nhóm cố vấn cho Hoàng gia), nhận xét.
Khalil Khalil, giáo sư ĐH Imam ở Riyadh, kể ông vẫn thường nói với các bạn bè, cộng sự và sinh viên rằng mong muốn trước tiên của bin Laden là lật đổ hoàng gia - những người trục xuất ông ta cách đây một thập kỷ, nhưng hầu như không ai tin. Một phụ nữ còn khẳng định Thánh Allah sẽ trừng phạt ông vì nói ra những chuyện đó. Bà ngưỡng mộ và yêu mến bin Laden vì ông ta dám chống Mỹ đến mức sẵn sàng xa chồng và 4 con để đi theo trùm khủng bố. Tuy nhiên, Khalil cho biết, gần đây, người phụ nữ đó và nhiều người khác đã suy nghĩ lại. Kể từ tháng 5/2003, những phần tử trung thành với Al-Qaeda đã làm 85 người thiệt mạng và hơn 300 người bị thương, trong đó có nhiều người Ảrập Xêút và Hồi giáo. "Tôi thường nói chúng ta nên cùng nhau chống bin Laden và quét sạch thế giới những kẻ cực đoan nguy hiểm đó", Khalil nói. "Nhưng cách đây mới một năm, không ai nghĩ như vậy cả. Nhiều người thích những gì bin Laden nói, mà hành động của ông ta không phải lúc nào cũng như họ nghĩ. Đó là trở ngại ở Ảrập Xêút: Làm sao chúng ta có thể thuyết phục những người thích tư tưởng, khẩu hiệu của bin Laden? Thật là khó".
Hoàng gia đã chậm chạp trong việc thừa nhận tính nghiêm trọng những kẻ đi theo bin Laden. Tháng 11/2002, hoàng thân Nayef, Bộ trưởng Nội vụ, thẳng thừng tuyên bố các chi nhánh Al-Qaeda không hề tồn tại ở vương quốc. Tuy nhiên, 6 tháng sau, ngày 12/5/2003, những kẻ đánh bom tự sát đã nhằm vào khu nhà của người nước ngoài ở Riyadh, làm 35 người thiệt mạng, kể cả thủ phạm, và khoảng 200 người bị thương. 6 tháng sau, một nhóm Al-Qaeda đánh bom khu nhà khác ở Riyadh gần với hoàng cung. 17 người chết và 122 bị thương.
Chính phủ cho biết đã phát hiện hàng chục âm mưu tấn công khủng bố khác, bắt giữ hàng trăm nghi phạm và thu giữ các kho đạn dược, thuốc nổ lớn. Tuần trước, hoàng thân Turki al-Faisal, Đại sứ Ảrập Xêút tại Anh và trước đây là giám đốc cơ quan tình báo, thông báo 75% số du kích được cho là hoạt động ở vương quốc vùng Vịnh đã bị giết hoặc bị bắt. Các nhà lãnh đạo chính phủ khác tự tin nhận định rằng cuộc nổi loạn đang "loạng choạng" và sẽ sụp đổ, sau khi số ít thủ lĩnh còn lại bị còng tay.
Nhưng giờ đây, những vụ đánh bom và ám sát đã gây tác hại nghiêm trọng. Người phương Tây đang rời khỏi Ảrập Xêút, có nghĩa nền kinh tế nước này bị tước đi đội ngũ chuyên gia cần có để điều hành các hoạt động ở giếng dầu. Giá dầu trên toàn thế giới gia tăng, một phần vì lo ngại khủng bố có thể cho phát nổ một đường ống dẫn dầu hoặc nhà máy sản xuất dầu lớn.
Tần số các vụ tấn công cũng đang tăng. Hồi tuần trước, các tay súng nhằm vào 2 lính Mỹ tại Riyadh, trong khi 2 du kích thiệt mạng trong cuộc đọ súng với lực lượng an ninh ở Taif, phía tây đất nước. Cách đây 2 tuần, một người Đức bị bắn hạ trong khi đang xem máy kể chuyện tự động ở thủ đô Ảrập Xêút.
Phản ứng của chính phủ có vẻ yếu ớt và không hiệu quả. Hồi tháng 12, các quan chức đưa ra danh sách 26 nhân vật khủng bố bị truy nã gắt gao nhất vương quốc. Đến nay, mới chỉ có 8 kẻ bị bắt. Trong vụ Khobar, bất kể lý do có là gì đi chăng nữa, thì thực tế 3 kẻ chạy thoát đã tạo cho Al-Qaeda một chiến thắng lớn về mặt tuyên truyền.
"Chúng thật phởn phơ. Chúng đã làm được điều mà gần như không ai làm được trong lịch sử bắt con tin: trốn thoát", Saad Fagih, người Ảrập Xêút lưu vong ở London, đứng đầu Phong trào Cải cách Hồi giáo ở Ảrập (chủ trương tự do nhiều hơn ở vương quốc và vương triều sụp đổ). "Hệ thống an ninh Ảrập Xêút hoàn toàn không đủ khả năng".
Hầu như không ai dự đoán cuộc nổi loạn sẽ làm hoàng gia sụp đổ, nhưng mối lo ngại về sự ổn định của vương quốc đang ngày một tăng.
Alex Standish, biên tập viên tập san Jane's Intelligence ở London, cho rằng tình hình ở Ảrập Xêút có rất nhiều điểm tương đồng với sự sụp đổ của quốc vương Iran, một đồng minh khác của Mỹ, bị lật đổ trong Cách mạng Hồi giáo 1979. "Tôi nghĩ hoàng gia Ảrập Xêút đã phủ nhận thực tế quá lâu", Standish nhận xét. "Trước đây, họ có xu hướng dùng tiền để tránh chỉ trích. Nhưng giờ thì họ không thể làm vậy nữa. Có rất nhiều bằng chứng cho thấy Al-Qaeda đang tập hợp được sức mạnh".
Hoàng gia còn gặp khó khăn vì có nhiều phe phái và các nhà lãnh đạo già cả. Quốc vương Fahd đã không thể điều hành công việc từ nhiều năm nay sau một cơn đột quỵ. Thái tử Abdullah, nhà cầm quyền trên thực tế, sinh năm 1924. Hoàng thân Sultan, người thừa kế ở hàng sau, năm nay 76 tuổi. Không rõ ai sẽ nổi lên trong thế hệ tiếp theo để thay thế các vị trí này. "Chế độ ở Ảrập Xêút toàn những người già", Ferhad Ibrahim, giáo sư khoa học chính trị và chuyên gia về Trung Đông tại ĐH Free (Berlin), nói. "Họ không có chiến lược chống khủng bố. Họ đang có khủng hoảng. Cả hệ thống chính trị đang trong thời kỳ hoạt động khó khăn".
Ngay cả như vậy, một số học giả Ảrập Xêút cho rằng, vụ tấn công đã làm sống lại sự ủng hộ dành cho chính phủ và châm ngòi cho phản ứng dữ dội chống du kích. Nhiều người sợ rằng Al-Qaeda đang cố gắng phá hủy nền kinh tế đất nước và cô lập vương quốc với phần còn lại của thế giới.
"Thật là một cú sốc mạnh với người dân. Họ không bao giờ nghĩ chuyện đó lại được tiến hành trên đất Ảrập Xêút, bởi người Ảrập Xêút", Abdul Aziz I. Fayez, thành viên Hội đồng Tham vấn, nói. "Ở đây, 3 năm nay, xã hội này đã bị cáo buộc là đã nuôi dưỡng cơ sở cho khủng bố. Giờ thì người ta thấy rằng chúng ta cũng chính là nạn nhân của khủng bố".
Nguyễn Hạnh (theo Washington Post)