Tôi đi học là truyện trích trong tập Quê mẹ của nhà văn Thanh Tịnh, xuất bản năm 1941. Trích đoạn trong tác phẩm này từng được đưa vào chương trình Tiếng Việt bậc tiểu học, truyện được dạy ở chương trình Ngữ văn lớp 8.
Theo Từ điển tác giả, tác phẩm văn học Việt Nam dùng cho nhà trường (NXB Đại học Sư phạm), nhà văn Thanh Tịnh sinh năm 1911, quê ở ngoại ô thành phố Huế. Ông tên thật là Trần Văn Ninh với các bút danh Thinh Không, Pathé (trước năm 1945), Thanh Thanh, Trịnh Thuần (sau năm 1945).
Nhà văn Thanh Tịnh. Ảnh: Báo Quân đội nhân dân.
Trong sách giáo khoa Ngữ văn 8, tập 1, Tôi đi học được giới thiệu: "Trong cuộc đời mỗi con người, kỷ niệm trong sáng của tuổi học trò, nhất là buổi tựu trường đầu tiên, thường được ghi nhớ mãi. Thanh Tịnh đã diễn tả dòng cảm nghĩ này bằng nghệ thuật tự sự miêu tả và biểu cảm, với những rung động tinh tế qua truyện ngắn Tôi đi học".
Trong truyện, cậu bé (nhân vật xưng "tôi") tựu trường và bước vào lớp 5. Sách Ngữ văn 8 chú giải, theo hệ thống giáo dục trước Cách mạng tháng Tám, lớp 5 là lớp thấp nhất bậc tiểu học. Dưới đây là đoạn mở đầu của truyện ngắn:
"Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm hoang mang của buổi tựu trường. Tôi không thể nào quên được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã.
Buổi sáng mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh. Mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên tôi thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: Hôm nay tôi đi học".
Câu 2: Bài tập viết mà cậu bé trong truyện được học trong ngày đầu đến trường tên là gì?