Bà Huyện Thanh Quan tên thật là Ngô Thị Hinh (các tài liệu trước đây ghi là Nguyễn Thị Hinh), quê làng Nghi Tàm, huyện Từ Liêm, nay thuộc phường Quảng An, quận Tây Hồ, Hà Nội. Chồng bà là ông Lưu Nguyên Ôn (Lưu Nghi), người làng Nguyệt Áng, huyện Thanh Trì, làm Tri huyện Thanh Quan (Đông Hưng, tỉnh Thái Bình) thời vua Nguyễn. Do đó, bà thường được gọi theo chức vụ của chồng là Bà Huyện Thanh Quan.
Năm 1847, sau khi chồng mất, bà đưa bốn con nhỏ từ Huế về sống tại quê nội ở làng Nghi Tàm, năm sau thì qua đời, hưởng dương 43 tuổi. Bà sáng tác khá nhiều thơ Nôm, nhưng đa số thất lạc, chỉ còn lại rất ít trong đó có mấy bài: Qua đèo Ngang, Chiều hôm nhớ nhà, Thăng Long hoài cổ, Chùa Trấn Bắc, Tức cảnh chiều thu...
Bà Huyện Thanh Quan là nữ sĩ bậc nhất của cả nước, nhưng trước hết bà là nhà thơ của cố đô Thăng Long. Thơ của bà là một tấm tình quê lưu luyến với Thăng Long, những ấn tượng đẹp về đất ngàn năm văn hiến. Theo đánh giá của các nhà nghiên cứu văn học, thâm thuý, tinh tế, giàu suy tư, mẫu mực, đĩnh đạc, óng mượt là những đặc điểm tạo nên tính đặc sắc và độc đáo của thơ Bà Huyện.