Nguyễn Khuyến quan niệm con người sinh ra ở đời sau khi học hành, đỗ đạt phải ra làm quan để "thờ vua giúp nước".
Theo Kể chuyện danh nhân Việt Nam, sau khi thi đỗ, Nguyễn Khuyến được bổ làm quan. Song thời gian này, thực dân Pháp đánh chiếm, triều đình nhà Nguyễn lần lượt quy hàng. Trước tình thế ấy, ông rất đau lòng, lấy cớ cáo quan về ở ẩn.
Thực dân Pháp chiếm được Nam Kỳ, lần lượt đánh ra Trung Kỳ, Bắc Kỳ. Để mua chuộc sĩ phu Bắc Kỳ, chúng cho người mời Nguyễn Khuyến ra làm quan trở lại nhưng ông dứt khoát không ra.
Nguyễn Khuyến nổi tiếng thanh liêm, chính trực. Việc ông cáo quan cho thấy sự bất lực vì không thể làm gì để thay đổi thời cuộc và cũng không cam tâm làm tay sai cho Pháp. Sau khi cáo quan, ông thường xuyên thể hiện tinh thần yêu nước và thái độ phản kháng với thực dân Pháp qua các sáng tác thơ ca.
Câu 4: Nguyễn Khuyến có nhiều bài thơ nổi tiếng, trong đó có chùm ba bài thơ về mùa thu. Đó là những bài nào?