Theo Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án, các quy hoạch của TP Hà Nội và quy hoạch ngành đường sắt đã xác định Ngọc Hồi là ga đầu mối phía Nam của hệ thống đường sắt khu vực Hà Nội. Ga hàng hóa trước đây dự kiến đặt trong tổ hợp Ngọc Hồi tại huyện Thanh Trì.
Tuy nhiên, theo Báo cáo cuối kỳ quy hoạch chi tiết mạng lưới đường sắt đầu mối khu vực TP Hà Nội và quy hoạch Thủ đô đang được thẩm định, định hướng quy hoạch ga hàng hóa Thường Tín nằm ngoài đường vành đai 4. Do đó, trong giai đoạn nghiên cứu tiền khả thi, tư vấn dự kiến bố trí ga hàng hóa tại huyện Thường Tín. Nhà ga hàng hóa sẽ kết nối với các tuyến đường sắt quốc gia và kết nối cảng biển Hải Phòng, kết nối với đường sắt liên vận quốc tế Trung Quốc thông qua tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, Hà Nội - Lạng Sơn.
Ga Vũng Áng dự kiến đặt tại xã Kỳ Hoa, thị xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh. Theo tư vấn, Quy hoạch tỉnh Hà Tĩnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 xác định khu kinh tế Vũng Áng là trung tâm động lực tăng trưởng, tạo đột phá phát triển của tỉnh.
Ga hành khách Vũng Áng kết hợp ga hàng hóa để kết nối khu kinh tế Vũng Áng với hàng hóa chủ yếu hướng đến là pin và thiết bị linh kiện điện tử. Đồng thời, nhà ga kết nối liên vận quốc tế với tuyến đường sắt đi Lào - tuyến Mụ Giạ - Vũng Áng - Viêng Chăn.
Tàu cao tốc tại Nhật Bản. Ảnh: Asahi
Ga Chu Lai dự kiến đặt tại xã Tam Hiệp và Tam Mỹ Tây, huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam, gần đường ĐT.617. Đồ án quy hoạch tỉnh Quảng Nam thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 xác định phát triển khu kinh tế Chu Lai trở thành động lực phát triển của tỉnh.
Theo đơn vị tư vấn, ga hàng hóa Chu Lai sẽ kết nối cảng biển và các khu công nghiệp trong khu kinh tế. Nhà ga này sẽ kết nối với cảng hàng không Chu Lai (đã được định hướng quy hoạch hình thành trung tâm logistics trung chuyển hàng hóa quốc tế), các cảng biển Kỳ Hà, Dung Quất...
Ga Vân Phong dự kiến đặt tại xã Ninh An, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa. Theo đơn vị tư vấn, đồ án quy hoạch tỉnh Khánh Hòa thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 định hướng phát triển khu vực vịnh Vân Phong trở thành trung tâm kinh tế biển hiện đại, động lực phát triển mới của tỉnh Khánh Hòa nói riêng và Nam Trung Bộ nói chung. Nam Vân Phong trở thành trung tâm công nghiệp, phát triển các cảng hàng hóa gắn với trung tâm logistic để phục vụ cho cả Tây Nguyên và duyên hải Nam Trung Bộ.
Bên cạnh đó, theo đồ án điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng khu kinh tế Vân Phong, tỉnh Khánh Hòa đến năm 2040 và tầm nhìn đến 2050, tại xã Vạn Phước, huyện Vạn Ninh có đề xuất định hướng vị trí ga đường sắt tốc độ cao và khu vực lân cận có các tuyến đường sắt đô thị kết nối vào Đầm Môn (Bắc Vân Phong) và trung tâm Ninh Hòa (Nam Vân Phong). Vì thế ga hàng hóa Ninh Hòa sẽ kết nối cảng biển, các trung tâm logistics và tuyến đường sắt Bắc Nam hiện tại.
Ga Trảng Bom dự kiến đặt tại xã Quảng Tiến, huyện Trảng Bom, tỉnh Đồng Nai. Nhà ga đặt tại vị trí này để kết nối tàu hàng của tuyến đường sắt tốc độ cao với mạng lưới đường sắt khu đầu mối TP HCM. Từ đây có thể kết nối cảng biển theo tuyến đường sắt Biên Hòa - Vũng Tàu, liên vận quốc tế kết nối Campuchia theo tuyến TP HCM - Lộc Ninh, TP HCM - Mộc Bài; kết nối với miền Tây theo tuyến TP HCM - Cần Thơ.
Theo Bộ Giao thông Vận tải, dự báo nhu cầu vận tải đến năm 2050 cho thấy nhu cầu vận tải hàng hóa bằng đường sắt trên hành lang Bắc Nam khoảng 18,2 triệu tấn mỗi năm. Tuyến đường sắt Bắc Nam hiện hữu sẽ được nâng cấp để đảm nhận nhu cầu vận tải hàng hóa nêu trên. Tuyến này có ưu thế về vận chuyển hàng hóa nặng, hàng rời, hàng lỏng.
Tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc Nam sẽ chủ yếu vận tải hành khách, chở hàng nhẹ, hàng thương mại điện tử có giá trị cao. Khi có nhu cầu sẽ điều chỉnh biểu đồ chạy tàu để vận chuyển hàng hóa nặng phục vụ hoạt động bảo đảm an ninh, quốc phòng và các mục đích cần thiết khác.
Đoàn Loan