"Khi qua 40 tuổi, bạn có thể bị sa thải bất kỳ lúc nào, nhiều khi chỉ một lý do duy nhất là công ty cảm thấy không còn thích nữa, dù bạn cống hiến, trung thành và không có lỗi. Nhất là trong công ty nước ngoài, khi xu hướng sếp trẻ theo nhiệm kỳ khó thích nghi khi làm cùng nhân viên Việt hơn tuổi.
Tôi 14 năm làm sếp công ty khá lớn của Nhật, cống hiến cho họ từ khi mới mở văn phòng ở Việt Nam. Suốt ngày dạy nhân viên trung thành với công ty, đã trải qua tất cả vị trí từ chuyên viên đến trưởng các bộ phận của hầu hết các phòng ban chuyên môn trong công ty.
Nhưng khi tôi 48 tuổi, họ tìm cách đẩy sang các vị trí khác, có tính chất đuổi khéo hoặc làm mất mặt nhau. Có thể tiếp tục làm, nhưng tôi chủ động xin thôi việc vì cảm thấy công ty không có sự tôn trọng nữa.
Sau một năm nghỉ việc, ngày cuối cùng khi hết lương thất nghiệp khi tròn 49 tuổi, sau ba ngày gửi CV tôi xin được việc ở một công ty lớn hơn công ty cũ, vẫn với vị trí cũ, thậm chí hoành tráng hơn, lương cao gấp ba lần.
Sau 5 năm, tôi đã xin thôi việc để tự kinh doanh với chuyên môn khác hoàn toàn.
Công ty nào cũng vậy, họ chạy theo lợi nhuận nên khi nhân viên có tuổi, đương nhiên họ sẽ không thích. Vì thế nên có sự chuẩn bị ngay trong quá trình làm việc, để có thêm cơ hội để khi cần".
Bạn đọc có nickname inforhat chia sẻ từng làm sếp tại chi nhánh công ty Nhật, từ ngày đầu mới mở văn phòng, nhưng sau 14 năm, lại bị "sa thải ngầm". Sau đó độc giả này tìm được việc mới tốt hơn, nhưng đã nghỉ việc ở tự kinh doanh.
Chia sẻ này được viết sau bài Mất việc ở tuổi 40. Năm 2023, cả nước có hơn một triệu người trong độ tuổi lao động thất nghiệp, theo Tổng cục Thống kê.
Nhóm lao động trung niên bị sa thải có chiều hướng tăng mạnh, gấp 1,6 lần năm 2021. Riêng TP HCM, số người trên 40 tuổi mất việc, chiếm gần 30%. Các chuyên gia đánh giá 2024 là năm khó khăn với những lao động trung niên và tỷ lệ thất nghiệp sẽ tăng nhanh hơn.
Làm việc nhiều năm ở vị trí giám đốc, quản lý, khi mất việc ở tuổi trung niên là điều không dễ dàng chấp nhận ngay, nhiều người gặp phải vấn đề tâm lý.
Độc giả Minh Phương bình luận sau chia sẻ của anh Hùng, một kỹ sư xây dựng trong bài viết: "Cảm giác thiếu tiền, thiếu chỗ đứng, thiếu sự ngưỡng mộ dày vò tôi":
"Nếu anh Hùng đã nói 'cảm giác không được ngưỡng mộ' dày vò anh thì ý định đi làm bảo vệ của anh có vẻ không khả thi. Hiện nay ngành xây dựng, bất động sản đang đi xuống, rất khó trở mình.
Cuộc sống không nên quá đặt nặng vấn đề 'mặt mũi', miễn là công việc lương thiện, kiếm được tí tiền mua gạo thì ta cứ làm thôi. Ánh mắt người đời chả làm ta béo lên hay gầy đi được, nên ta cứ... kệ họ.
Cuối tuần vừa rồi, tôi đi xem công trình hơi xa nên gọi xe công nghệ. Tài xế thấy tôi lấm lem từ trong công trình mò ra thì hỏi han ngay vì nghi là 'đồng môn'. Khi biết tôi là kiến trúc sư, anh vui vẻ nói luôn anh là kỹ sư xây dựng. Thế là chúng tôi trao đổi số điện thoại để sau này có việc thì nhờ vả qua lại.
Tôi thấy mến tinh thần làm việc của anh kỹ sư này. Anh rất vui vẻ với công việc tài xế của mình, chu đáo với khách hàng, rất trách nhiệm. Tôi sợ nhất kiểu làm việc phổ thông mà không cam tâm, vẫn cứ nghĩ mình là 'ông này bà nọ'".
CEO một công ty tuyển dụng nhân sự ở Hà Nội cho biết trong năm 2024 nhiều ngành tiếp tục cắt giảm nhân sự, tập trung ở các vị trí cấp cao và cấp trung dư thừa. Lao động có thâm niên, mức lương cao sẽ bị thay thế bằng cấp dưới hoặc người mới, trả lương ít hơn và có thể kiêm nhiệm nhiều chức năng.
Độc giả Hien Anh cho rằng 'nền kinh tế tóc bạc' là một giải pháp:
"Tôi cũng đang ở độ tuổi trung niên nhưng đã thấy khó khăn trong việc tìm việc làm từ cách đây 8 năm. Đặt mình vào địa vị công ty, nếu tôi làm nhân sự tôi cũng sẽ muốn loại ngay người làm lớn tuổi vì nhiều lý do.
Tuy nhiên nếu là các doanh nghiệp start-up, tôi thấy đây là một cơ hội. Cơ hội của nền kinh tế 'tóc bạc' vì xã hội ngày càng 'già hóa' dân số. Ở các nước như Anh, Mỹ đã có nhiều trường hợp rất thành công. Họ tuyển dụng nhân viên có độ tuổi từ trung niên để xây dựng các sản phẩm dành cho lớp người lớn tuổi (elders companies). Hoặc ở nhiều quốc gia cũng dành riêng chính sách, chế độ ưu đãi tuyển dụng người lớn tuổi vì lý do nhân văn.
Mong rằng chúng ta cũng sẽ dần theo xu hướng của thế giới".
Để không bị hụt hẫng vì mất việc, độc giả anhvu917 cho rằng người lao động phải luôn trong trạng thái sẵn sàng chuẩn bị:
"Tôi có một ý kiến này gửi đến mọi người:
Các số liệu thống kê tình hình kinh doanh của các ngành nghề đã là số liệu công khai trên các trang web của Nhà nước (Ví dụ: Tổng cục thống kê, Bộ Công thương).
Vì vậy, chúng ta có thể xác định được xu hướng chuyển dịch của thị trường, trừ trường hợp đột biến xảy ra. Khi đó, chúng ta có thể chuẩn bị những phương án chống đỡ, thích nghi hoặc thay đổi phù hợp với thị trường đối với ngành nghề của mình.
Còn đối với việc đánh giá trực quan của mỗi cá nhân về cách xử lý của công ty. Tôi chỉ tin vào một điều như sau: Hãy đặt vị trí của mình vào lãnh đạo một công ty, một người quản lý sẽ lấy hiệu quả làm cơ sở cho các quyết định của mình chứ không dựa trên tình cảm. Vì vậy, câu hỏi chúng ta cần trả lời là:
Thứ nhất, chúng ta có còn đang tạo ra giá trị cho công ty không?
Thứ hai, có thể thay thế chúng ta được không (về năng lực, chuyên môn, kinh nghiệm)?".
Hữu Nghị tổng hợp
>>Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net. Gửi bài tại đây.