"Kết quả phòng chống sốt rét ở Việt Nam đã đạt được là vô cùng to lớn và là điểm sáng của khu vực và thế giới", Thứ trưởng Y tế Nguyễn Thị Liên Hương, nói tại Chương trình tổng kết, trao giải Cuộc thi "Tìm hiểu về cuộc đời và sự nghiệp khoa học của Giáo sư, Bác sĩ, Anh hùng, Liệt sĩ Đặng Văn Ngữ" tại Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương, ngày 22/2.
Trong đó, công tác phòng chống sốt rét của Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương đã góp phần làm giảm sâu cả 3 tiêu chí: số mắc, số tử vong, số vụ dịch. Trong năm 2022, cả nước ghi nhận 456 trường hợp mắc sốt rét, giảm 2,4% so với năm 2021; không có trường hợp tử vong. Đến năm 2023 đã có 46 tỉnh, được công nhận loại trừ sốt rét, tăng thêm 4 tỉnh so với năm trước đó, gồm Đồng Nai, Quảng Ngãi, Tây Ninh, Kiên Giang. Việt Nam đang dần tiến tới mục tiêu loại trừ bệnh sốt rét vào năm 2030.
Sốt rét là bệnh truyền nhiễm do ký sinh trùng Plasmodium, lây truyền chủ yếu qua muỗi Anopheles. Biểu hiện ban đầu của bệnh là rét run - sốt nóng - sau đó vã mồ hôi. Nhiều trường hợp sốt rét không có cơn sốt điển hình, người bệnh chỉ cảm thấy ớn lạnh hoặc gai rét. Sốt rét nếu chẩn đoán chậm trễ, biến chứng nguy hiểm, bệnh nhân có thể tử vong trong vòng 12 giờ, còn gọi là sốt rét ác tính. Các biến chứng có thể là hạ huyết áp, hạ thân nhiệt, tiêu chảy, vàng da...
Bệnh sốt rét nếu được điều trị kịp thời, đúng thuốc và thuốc tốt thì các chức năng sẽ dần hồi phục. Bệnh sốt rét nếu được điều trị kịp thời, đúng thuốc và thuốc tốt thì các chức năng sẽ dần hồi phục. Các thuốc chữa sốt rét hiện nay có sẵn (Artesunate, Arterakin) được Bộ Y tế cung cấp theo chương trình. Tháng 10/2021, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phê duyệt vaccine đầu tiên ngăn ngừa bệnh sốt rét, có thể cứu mạng hàng nghìn trẻ em mỗi năm.
TS. Hoàng Đình Cảnh, Viện trưởng Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương. Ảnh: Lê Nga
TS. Hoàng Đình Cảnh, Viện trưởng Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương, nói thành công trên có đóng góp lớn của Giáo sư, Bác sĩ, Anh hùng, Liệt sĩ Đặng Văn Ngữ. Năm 1957, ông sáng lập Viện sốt rét Ký sinh trùng và Côn trùng; Chủ nhiệm Chương trình tiêu diệt bệnh sốt rét ở miền Bắc. Năm 1964, ông đã tìm ra loại muỗi gây bệnh sốt rét và triển khai các phương pháp phòng, diệt tại nhiều địa phương.
Tết Nguyên đán năm 1967, GS Đặng Văn Ngữ cùng một số học trò - đồng sự ''đi B'' với mục đích hạn chế sự hoành hành của dịch sốt rét đang phổ biến trên các chiến trường Trung, Nam bộ, giảm thiểu tổn thất về sức khỏe và sinh mạng vì sốt rét cho bộ đội và thanh niên xung phong. Nhóm đã nghiên cứu biện pháp phòng chống sốt rét tại chỗ, tìm hiểu khả năng sản xuất vaccine chống căn bệnh quái ác. Ba tháng sau, ông hy sinh sau loạt bom B52 rải thảm của máy bay Mỹ xuống chiến trường Thừa Thiên - Huế.
Lê Nga