From: Ky Anh Hoang
Sent: Tuesday, September 23, 2008 11:58 AM
Subject: Re: Cac co gai muon chong deu co van de.
Tôi đã đọc bài của anh Tran Nam cũng như một số bài phản hồi về vấn đề anh nêu ra và thấy bài viết của anh tuy “có vấn đề”, nhưng cũng nêu ra được tính có vấn đề của những cô gái muộn chồng, ít nhất là theo cách diễn giải sự việc phổ biến hiện nay.
Theo tâm sự của nhiều bạn trên diễn đàn này thì việc muộn kết hôn có thể có những nguyên nhân sau:
1. Không được may mắn lắm về mặt hình thức.
Nói một cách không khách sáo như anh Tran Nam là “xấu xí”. Theo tôi, xấu đẹp chỉ là tương đối, tuỳ cảm nhận chủ quan của từng người. Có những người luôn khẳng định mình xinh đẹp, giỏi giang và cố làm cho người khác tin như vậy, nhưng rốt cục đó chỉ là ảo tưởng trong thế giới riêng của họ. Trong khi có những người tự cho mình là xấu xí, kém cỏi thì người khác lại nghĩ về họ ngược lại.
Các cụ có câu: Gái ham tài, trai ham sắc. Đàn ông con trai thường để ý đến những cô gái có hình thức ưa nhìn. (Và ưa hình thức không chỉ là bệnh của cánh đàn ông con trai mà chị em phụ nữ cũng mắc phải. Nói chung đó là bệnh của con người). Điều này đặc biệt đúng ở lứa tuổi mới lớn, thanh niên mới bước vào đời, va vấp chưa nhiều, tuổi trẻ phơi phới, tương lai còn dài phía trước. Các chàng trai ít nhiều sống một cách mơ mộng, lý tưởng, khao khát lập nên những chuyện hiển hách ở đời, bất luận họ ở ngóc ngách nào trong xã hội. Và để phù hợp với thế giới lý tưởng lãng mạn của họ, ý trung nhân của họ phải là những cô gái xinh đẹp, kiêu sa, quý phái. Ở độ tuổi này, xấu hay đẹp trở thành những khái niệm tuyệt đối, ít co giãn, như bất cứ khái niệm nào được gieo vào đầu họ.
Những cô gái không được may mắn về hình thức không nằm trong tầm ngắm của các chàng trai, ít nhất là không nằm ở hàng chọn đầu tiên. Và do đó họ trở nên ít có cơ hội gặp được người bạn cùng lứa quan tâm thực sự đến họ, muốn kết hôn với họ. Tuy nhiên, đây chỉ là nguyên nhân dẫn đến kết hôn muộn và nó sẽ mất tính nguyên nhân hoặc trở nên mơ hồ khi con người ta ở vào độ tuổi kết hôn muộn. Khi đàn ông con trai bước vào độ tuổi trưởng thành, chín chắn hơn, va vấp nhiều hơn, từng trải trong cuộc sống, cách hiểu về hình thức của họ cũng thay đổi.
Nếu trước kia các cô gái có nhan sắc được đánh giá cao, tính đỏng đảnh, hờn dỗi, làm duyên làm dáng của các cô được xem là đáng yêu, cá tính, độc đáo, thú vị thì đối với người ở độ tuổi trưởng thành chúng lại bị xem là có vấn đề, phù phiếm, vớ vẩn. Ở tuổi trưởng thành, hiểu biết hoặc tự cho mình là hiểu biết, đàn ông bắt đầu nhìn các cô gái có nhan sắc như những người “có vấn đề”, đáng sợ hơn đáng yêu, những người không dễ yên ổn, an phận, những người làm người tình thích hợp hơn là làm vợ. (Có lẽ vì thế mà các cô gái có nhan sắc lại giữ vai trò của những người không may mắn về hình thức, gặp dang dở, lận đận trên đường tình duyên). Những cô gái ít ưa nhìn hơn lại trở nên có lợi thế, được đánh giá cao hơn. Nói cách khác, người ta bắt đầu nhìn cái đẹp không chỉ là vấn đề hình thức.
Một cách tương tự xảy ra đối với nửa kia nhân loại. Ở độ tuổi mới lớn, các cô gái để ý nhiều đến những chàng trai học giỏi, lắm tài, nhanh nhẹn, mạnh mẽ, hào hoa phong cách. Tính ngông cuồng, bốc đồng, liều lĩnh, khoe khoang, tự phụ, thói tật của các chàng lại được các cô hiểu như là cá tính, nam tính hay những thứ đáng yêu đại loại thế. Ở độ tuổi trưởng thành, sự khôn ngoan từng trải khiến các cô gái bắt đầu nhìn những anh chàng đẹp trai, tài giỏi như những người “có vấn đề”. Họ trở nên thực tế hơn, không đòi hỏi một người chồng quá tài giỏi để họ hãnh diện, tự hào mà chỉ cần một người hiểu biết, quan tâm đến gia đình, vợ con...
Nói tóm lại, cách nhìn nhận, cách đánh giá, tâm lý của con người có sự điều chỉnh theo những quãng thời gian nhất định, phù hợp với những giai đoạn phát triển của đời người. Nó diễn ra một cách tự nhiên nằm ngoài ý muốn và sự kiểm soát của con người. Tuy nhiên không phải ai cũng dễ dàng chấp nhận tiến trình này và điều chỉnh bản thân theo nó, nhất là với những người tự cho mình là có cá tính, có cái tôi thường tại, bất biến.
2. Hoàn cảnh bản thân có những éo le nhất định.
Nhiều bạn phải sớm bươn chải, mang trên vai gánh nặng gia đình nên không tiện kết hôn sớm. Khi cuộc sống khá hơn thì đã ở vào độ tuổi muộn kết hôn. Khi bạn có ý định kết hôn với ai đó, bạn không chỉ lấy người đó mà còn “lấy” cả gia đình họ. Có thể bạn không để ý nhiều đến khía cạnh hoàn cảnh gia đình của người bạn đời tương lai, bằng cách tin tưởng tình yêu trong hôn nhân giúp bạn có sức mạnh vượt qua mọi khó khăn, rào cản, phân biệt. Đó là một cách rất thông minh mà con người ta đánh lừa được chính mình để nhanh chóng đi tới một quyết định nào đó.
Đối với “người lớn”, họ không nhìn như vậy. Các ông bố bà mẹ nhìn người mà con họ định kết hôn hoàn toàn thực dụng và họ có lý do để làm như vậy. Nếu bạn ở vào địa vị như bố mẹ bạn, tôi tin chắc bạn cũng sẽ nhìn sự việc như họ. Họ xem đó là trách nhiệm của họ, như bao ông bố bà mẹ Việt Nam coi trọng gia đình, nề nếp, thứ bậc, coi trọng thể diện và không thể vứt ra khỏi tâm trí kinh nghiệm sống bao năm trong xã hội, thứ dạy họ cách nhìn đời, nhìn người tưởng như không còn gì sâu sắc hơn. Cách nhìn này rất gần với quan điểm của những người điều hành kinh tế.
Với họ, hạnh phúc không được đảm bảo bằng tình yêu mà bằng những điều kiện có tính vật chất, cũng như một xã hội thịnh vượng nhờ sức mạnh kinh tế hơn là sức mạnh của các ánh văn chương. Nếu được lựa chọn, các ông bố bà mẹ hẳn sẽ không lựa chọn những người có hoàn cảnh gia đình éo le, những người ốm yếu, vụng về, những người ăn diện hoặc tỏ ra bản thân quan trọng quá mức cần thiết, những người có nhan sắc... như một trong những nỗ lực nhằm giảm gánh nặng cho con họ sau này. Đấy là chưa kể đến cách nhìn vấn đề qua bói toán, tướng số, tử vi. Và dù thế nào thì ý kiến của các ông bố bà mẹ cũng đều có ảnh hưởng nhất định đến các quyết định của con cái.
3. Suy nghĩ phức tạp.
Suy nghĩ phức tạp là một biểu hiện tâm lý của người trưởng thành, do đó ứng vào những người muộn kết hôn. Ở các lứa tuổi trước, suy nghĩ của con người tương đối đơn giản, trắng là trắng, đen là đen. Ở̉ tuổi trưởng thành, trắng đen có thể tráo đổi cho nhau. Một đứa bé hoàn toàn hồn nhiên khi đứng trước một con rắn, xem nó như bạn hoặc hồn nhiên hơn nữa là đồ chơi. Nhưng người lớn thì xem rắn hoặc là loài vật độc hại đáng sợ hoặc là thứ có thể khai thác cho một mục đích kinh tế nào đó. Và ở người trưởng thành có một khả năng tâm lý mà một đứa trẻ không hề có: Nhìn sợi dây tưởng con rắn.
4. Sự tự do chọn lựa trong hôn nhân.
Có một thực tế đáng lưu ý là số đông những người muộn kết hôn tập trung ở thành thị. Điều này có thể xuất phát từ sự tự do chọn lựa và đa dạng trong chọn lựa vốn là đặc trưng của cuộc sống thành thị.
Nông thôn Việt Nam hiện nay tuy có nhiều thay đổi nhưng nó vẫn mang một số đường nét cơ bản của các xã hội trước đây. Một trong những đường nét đó là sự hạn chế về chọn lựa và quyền quyết định cuối cùng thuộc về cha mẹ hay nói chung là người chủ gia đình. Trong các xã hội trước, đất rộng người thưa, nông nghiệp giữ vai trò chủ đạo, kỹ thuật canh tác lạc hậu, đòi hỏi nhiều nhân lực để gia tăng sản xuất. Thêm vào đó, mục đích chính của hôn nhân được xem là để duy trì nòi giống và đông con được hiểu là nhiều phúc nhiều lộc. Vì thế việc kết hôn sớm là cách giải quyết nhiều vấn đề xã hội thời bấy giờ.
Để chủ động trong việc sớm kết hôn, quyền quyết định hôn nhân của con cái được trao vào tay các bậc cha mẹ, như người ta vẫn hay nói “Cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy”. Trên bình diện xã hội, đây là cách tương đối khôn ngoan để cơ thể xã hội đạt được những mục đích kinh tế, chính trị của nó, mặc dù nó có thể gây ra những tác động tiêu cực về lâu dài.
Trong xã hội đô thị hoá, công nghiệp hoá hiện nay, đông dân là một vấn nạn của xã hội. Cơ thể xã hội điều chỉnh hiện tượng này bằng cách chủ trương kế hoạch hoá và ở cấp độ nào đó khuyến khích kết hôn muộn. Không giống như cuộc sống ở nông thôn bị gắn chặt với đồng ruộng, nhiều thế hệ canh tác trên một mảnh đất, ít di chuyển và thay đổi, cuộc sống ở thành thị đa ngành, đa nghề, con người di chuyển thường xuyên và tham gia rất nhiều loại hình quan hệ.
Sự tự do chọn lựa là kết quả đồng thời là điều kiện cơ bản để con người gia nhập vào cuộc sống thành thị. Đi cùng với nó, quyền quyết định của các ông bố bà mẹ ngày càng trở nên mờ nhạt và thụ động. Tuổi kết hôn nhờ đó được nới lỏng ra và có tính co giãn lớn hơn. Tuy nhiên phần lớn các bậc cha mẹ vẫn còn giữ nếp nghĩ cũ, gắn nó với ý niệm về truyền thống nên chưa quen với hiện tượng này, cũng như nhiều người sinh ra trong thời kỳ đất nước quá độ chưa quen với những phức tạp của cuộc sống thành thị ít nhiều được tự do chọn lựa.
Có thể nói nhìn từ góc độ xã hội, kết hôn muộn có tính tích cực nhất định. Cảm nhận tiêu cực về nó chủ yếu do cách nghĩ của nhiều người vẫn còn nằm trong một hệ thống suy nghĩ thích hợp cho việc giải thích và điều hoà các hiện tượng của các xã hội trước đây hơn là của xã hội hiện tại. Có lẽ xã hội hiện tại đang cần một lý thuyết mới, ít nhất là trong lĩnh vực hôn nhân gia đình; một hệ thống suy nghĩ giúp lọc bỏ và hạn chế những niềm tin giáo điều, những định kiến khôn ngoan một cách tai quái, sự mất định hướng hay tự do thái quá, giúp con người ta trở nên khoan dung hơn, cởi mở hơn và hài hoà nhất định với cơ thể xã hội như là một phần không tách rời của nó.
Vài lời nông cạn tâm sự với các bạn. Chúc các bạn may mắn và thành công.
Ky Anh