Hơn 20 triệu học sinh, sinh viên dự lễ khai giảng 'chưa từng có'

Phát biểu tại lễ khai giảng, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh đây là dịp để ôn lại truyền thống vẻ vang, tri ân công lao của các thế hệ thầy cô giáo, cán bộ quản lý giáo dục. Đây cũng là cơ hội để khẳng định quyết tâm đổi mới mạnh mẽ để giáo dục thực sự là quốc sách hàng đầu, là động lực then chốt của phát triển đất nước, của tương lai dân tộc.

 

 

Tổng bí thư Tô Lâm phát biểu

Tổng Bí thư đánh giá trong suốt 80 năm qua, giáo dục cách mạng Việt Nam luôn ở tuyến đầu: tạo nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần quyết định vào thắng lợi của sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước và phát triển.

Tuy nhiên, cần nghiêm túc nhìn nhận rằng chất lượng giáo dục còn chưa đồng đều, chênh lệch vùng miền còn lớn. Đổi mới căn bản, toàn diện có khâu chưa đồng bộ, còn lúng túng. Giáo dục đại học đổi mới chậm, liên kết đào tạo – nghiên cứu – thị trường lao động chưa chặt chẽ. Phương pháp dạy học ở nhiều nơi chưa khuyến khích sáng tạo và năng lực tự học. Cơ sở vật chất, chuyển đổi số và hội nhập quốc tế còn hạn chế, bất cập. Có giai đoạn giáo dục chưa phát huy đầy đủ vai trò động lực cho phát triển.

Đất nước ta đang bước vào giai đoạn phát triển mới, với mục tiêu đến năm 2030 trở thành nước công nghiệp hiện đại, và đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao. Vừa qua, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 71 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Để nhanh chóng đưa Nghị quyết vào cuộc sống, Tổng Bí thư đề nghị:

Toàn Đảng phải đổi mới mạnh mẽ tư duy lãnh đạo đối với giáo dục, không áp đặt những chuẩn mực cũ cho một nền giáo dục hiện đại, mà cần chỉ đạo sát sao, thực chất, tổ chức thực hiện quyết liệt, hiệu quả, nhất quán coi giáo dục là quốc sách hàng đầu.

Quốc hội cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật, tạo hành lang pháp lý thông suốt, ổn định và tiên tiến cho sự nghiệp đổi mới giáo dục và đào tạo.

Chính phủ tăng cường đầu tư, bảo đảm nguồn lực tài chính, cơ sở vật chất, đội ngũ; đồng thời kiên quyết tháo gỡ điểm nghẽn về cơ chế, chính sách để khơi thông và huy động tối đa mọi nguồn lực xã hội cho giáo dục.

Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể, các tổ chức xã hội cần phát huy sức mạnh đại đoàn kết, khuyến khích và lan tỏa phong trào toàn dân chăm lo cho sự nghiệp trồng người.

Ngành giáo dục cần tiên phong trong đổi mới tư duy, phương pháp, quản trị; xây dựng đội ngũ nhà giáo vừa có tri thức, vừa có đạo đức và khát vọng cống hiến. Các thầy cô giáo phải là tấm gương sáng, là nguồn cảm hứng cho học trò. Học sinh, sinh viên phải nuôi dưỡng chí lớn, khát vọng lớn, học tập và rèn luyện để trở thành công dân toàn cầu, từng bước hội nhập chuẩn mực quốc tế nhưng luôn giữ vững bản sắc và tâm hồn Việt Nam.

Tổng Bí thư nhấn mạnh một số định hướng lớn. Trong đó, đổi mới mạnh mẽ tư duy và hành động. Chuyển từ cải cách "chỉnh sửa" sang tư duy kiến tạo – dẫn dắt phát triển quốc gia bằng giáo dục; lấy chất lượng – công bằng – hội nhập – hiệu quả làm thước đo; siết chặt kỷ luật thực thi.

Ngoài ra, các cấp bảo đảm tiếp cận bình đẳng trong giáo dục, nâng cao mặt bằng dân trí; đổi mới giáo dục phổ thông theo hướng toàn diện; tạo đột phá trong giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp; đẩy mạnh hội nhập quốc tế; chăm lo xây dựng đội ngũ; thúc đẩy chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo (AI); ưu tiên đầu tư cho giáo dục và xây dựng xã hội học tập, học tập suốt đời.

Với học sinh, sinh viên, Tổng Bí thư căn dặn: Thế hệ cha ông đã làm nên chiến thắng bằng máu xương, hôm nay, trong hòa bình, hội nhập và khát vọng vươn lên, trách nhiệm của thế hệ trẻ là phải làm nên chiến thắng mới bằng tri thức – bản lĩnh – sáng tạo. Ông mong thế hệ trẻ đặt mục tiêu rõ ràng; rèn luyện kỷ luật tự học; nuôi dưỡng đam mê khám phá; Nâng cao năng lực, làm chủ công nghệ số và trí tuệ nhân tạo một cách thông minh, an toàn và nhân văn; Biết yêu thương, sẻ chia, sống có trách nhiệm với bản thân, gia đình và cộng đồng.

Với các thầy cô, Tổng Bí Thư đánh giá là đội ngũ lặng thầm mà bền bỉ, hy sinh, cống hiến vô cùng to lớn cho sự nghiệp "trồng người". Ông bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và tri ân chân thành tới các thế hệ thầy cô. Tổng Bí thư mong các thầy cô tiếp tục nêu gương, đổi mới phương pháp, dẫn dắt học trò trên con đường tri thức và nhân cách; Tiên phong chuyển đổi số, hướng dẫn học sinh, sinh viên sử dụng công nghệ (nhất là trí tuệ nhân tạo) một cách sáng tạo, hiệu quả, an toàn và nhân văn; Tích cực tham gia đóng góp chính sách, nâng cao chất lượng và công bằng trong giáo dục.

Thay mặt ngành Giáo dục và Đào tạo, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn khẳng định sẽ tiếp thu, lĩnh hội đầy đủ các chỉ đạo, định hướng, yêu cầu của Tổng Bí thư.

Trong đó, đặc biệt là chỉ đạo về đổi mới tư duy, chuyển từ cải cách, chỉnh sửa sang kiến tạo, phát triển và chủ đích, phấn đấu để phổ cập bậc phổ thông và tương đương. Bộ và ngành sẽ triển khai ngay các chỉ đạo của Tổng Bí thư, đồng thời với việc triển khai Nghị quyết 71 ngay từ đầu năm học này.

Sau đó, Tổng Bí thư đánh trống khai giảng, chính thức bắt đầu năm học mới 2025-2026.

Kiều Tuấn Định, sinh viên khóa 67, Đại học Bách khoa Hà Nội, thay mặt cho toàn thể học sinh, sinh viên phát biểu tại Lễ khai giảng.

"Em thấu hiểu sâu sắc rằng, để có ngày hôm nay, chúng em có được điều kiện thuận lợi và cơ hội rộng mở thì những ngày tháng qua, biết bao thế hệ đã tận tụy lao động, chiến đấu và hy sinh", Định mở đầu.

Định nhìn nhận mình và các bạn hiểu rõ sứ mệnh lớn lao này, hiểu rằng tương lai của đất nước phụ thuộc rất nhiều vào trình độ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

"Phát triển đất nước gắn liền với công nghệ số, trong đó những vi mạch bán dẫn nhỏ bé hay những dòng lệnh AI chính là nền tảng của thế giới hiện tại và tương lai", Định nói. Em thấy rằng việc mình học tập rèn luyện thật tốt kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp, tư duy sáng tạo và khả năng giải quyết các bài toán về công nghệ không chỉ là yêu cầu đối với các sinh viên theo học ngành công nghệ kỹ thuật để ra trường làm việc, mà còn là yêu cầu và mệnh lệnh từ trái tim mỗi người trẻ tuổi Việt Nam.

"Em mong muốn khởi nghiệp, phát triển một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực khoa học và công nghệ", Định nói.

Nam sinh cho rằng bước ra biển lớn thế giới, thế hệ trẻ sẽ đối mặt với cuộc cạnh tranh trong lĩnh vực công nghệ, kỹ thuật và thương mại thế giới không khoan nhượng. Để chiến thắng, không chỉ có ý chí, có quyết tâm, mà cần có trí tuệ và những năng lực mới theo yêu cầu thời đại. Nhìn suốt chiều dài lịch sử và bài học kinh nghiệm của cha ông, Định nhìn nhận cần tựa chắc vào truyền thống văn hóa, vào bản sắc, vào tinh thần nhân văn của con người Việt Nam.

"Chúng em sẽ khiêm tốn, thật thà và dũng cảm học hỏi thế giới, để đương đầu và vượt qua thử thách mới với tinh thần 'tôi là người Việt Nam'", Định chia sẻ.

Nam sinh mong trở nên giàu có, để bản thân sống tốt, chăm sóc được bố mẹ lúc già, có nhiều tiền giúp đỡ những người khó khăn. Em cũng muốn đem lại nhiều việc làm và thu nhập cao cho người khác, khẳng định trí tuệ và bản lĩnh của người Việt Nam.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn điểm lại các dấu mốc trong hành trình 80 năm hình thành và phát triển của Bộ Quốc gia Giáo dục. Năm 1945, cả nước có gần 95% người không biết chữ, tầng lớp trí thức "thưa thớt như lá mùa thu", số trường học bậc cao đếm trên đầu ngón tay.

Sau 80 năm, ngành giáo dục hoàn thành phổ cập từ trẻ 5 tuổi tới lớp 9. Nhiều năm liền, Việt Nam thuộc nhóm 10 quốc gia có thành tích tốt nhất trong các kỳ thi Olympic quốc tế. Hiện, cả nước có trên 52.000 trường học, 26 triệu học sinh, 1,6 triệu nhà giáo. Ông Sơn đánh giá nhiều thầy cô ưu tú không thua kém thế giới.

 

 

Bộ trưởng phát biểu trong Lễ khai giảng

Với khoảng 1.000 trường đại học, cao đẳng, trung cấp nghề, Bộ trưởng Sơn nhìn nhận dù không phải trường nào cũng đạt tầm vóc lớn, chất lượng cao, vẫn có những đại diện vào top 500 tốt nhất thế giới.

"80 năm như một phép màu", ông Sơn xúc động nói. "Ngành giáo dục còn rất nhiều điều phải phấn đấu làm tốt hơn, nhưng với xuất phát điểm như vậy, hoàn cảnh và chi phí như vậy, những gì cả nước và ngành đã làm trong 80 năm qua, đó thực sự là thành tựu hết sức to lớn và rất đỗi tự hào, nếu không muốn nói là một kỳ tích".

Với những thành tích đó, Tổng Bí thư Tô Lâm thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã trao tặng Bộ Giáo dục và Đào tạo huân chương Lao động hạng nhất.

Lễ khai giảng do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức diễn ra từ 8h tới 9h30, được truyền hình trực tiếp tới tất cả trường học trên cả nước.

Tham dự có Tổng Bí thư Tô Lâm, Chủ tịch nước Lương Cường, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn.

Hơn 3.700 đại biểu là học sinh, sinh viên, giáo viên... có mặt tại hội trường Trung tâm Hội nghị Quốc gia, Hà Nội. Lần đầu tiên, tất cả học sinh và sinh viên cùng thực hiện nghi thức chào cờ khai giảng tại cùng một thời điểm.

Tại điểm trường Ba Loóc, trường Phổ thông bán trú tiểu học và THCS số 1 Dân Hóa, xã Dân Hóa, tỉnh Quảng Trị, 44 học sinh dân tộc Chứt và 5 thầy giáo dự lễ khai giảng ở sân trường.

Đây là điểm trường khó khăn, thuộc vùng sâu, vùng xa giáp biên giới Lào. Gần 7h, học sinh đã tập trung đông đủ, giáo viên hướng dẫn các em ngồi vào hàng ghế, nghe chia sẻ của đại diện địa phương và giáo viên. Sau đó thầy và trò xem lễ khai giảng chung của cả nước qua tivi.

Thầy Đinh Văn Cường, giáo viên, cho biết ở đây có 4 lớp, trong đó một lớp ghép các em lớp 4 và 5. Tuy nhiên, điểm trường chỉ có 3 phòng học được xây dựng năm 2014, đã xuống cấp. Thời gian qua, nhà nước đầu tư xây 2 phòng học mới và 2 phòng ở giáo viên nhưng chưa hoàn thành. Trong lúc chờ, một lớp học chuyển sang nhà cộng đồng của bản.

"Là vùng khó khăn nhưng thầy và trò cố gắng dạy và học tốt", thầy Cường với 30 năm dạy học ở khu vực biên giới, nói.

Ở Hà Nội, trời nắng 34 độ từ sáng sớm. Từ 6h, trong căn hộ nhỏ ở phường Đông Ngạc (Bắc Từ Liêm), chị Thu Quỳnh, 35 tuổi, tất bật gọi chồng con dậy chuẩn bị cho lễ khai giảng. Con trai lớn học lớp 5 trường Tiểu học Cổ Nhuế 2, hào hứng đi bộ cùng bạn hàng xóm đến trường. Chị và ông xã đưa bé Bông, 3 tuổi, tới trường Mầm non Cổ Nhuế dự lễ khai giảng đầu tiên trong đời. Đường sáng nay kẹt cứng. Chị Quỳnh phải vòng vèo đường tắt, gửi xe từ xa rồi bế con đi bộ vào trường.

"Biết có văn nghệ, lại được mặc đồng phục mới, bé háo hức từ lúc sáng sớm", chị chia sẻ.

Các phụ huynh nói phấn khởi khi năm nay học sinh được miễn học phí và hỗ trợ tiền ăn bán trú. "Với chính sách mới này, gia đình tôi giảm được một khoản đáng kể mỗi tháng, có thể dành thêm để cho con học năng khiếu", chị Quỳnh cho biết.

Ngoài ra, theo chị, chương trình khai giảng năm nay gọn nhẹ, có quạt mát, nên các em nhỏ không mệt mỏi mà vẫn vui tươi.

Tại điểm trường Tắk Pổ, xã Trà Tập, TP Đà Nẵng, hơn 40 cô trò đón lễ khai giảng tại sân trường ở lưng chừng núi, mây giăng trắng xóa.

Cô Trà Thị Thu cho biết nơi đây có 22 trẻ mẫu giáo thuộc trường Mầm non Phong Lan và 16 em học sinh lớp 1, 2 của trường Phổ thông Dân tộc bán trú Tiểu học Chu Văn An, chủ yếu người dân tộc Ca Dong. Điểm trường chỉ có 3 cô giáo nên được người dân xung quanh phụ sửa tường rào, vệ sinh dụng cụ dạy học, trang trí thêm cờ, bóng bay cho ngày khai giảng.

Trước khai giảng, học sinh được các nhà hảo tâm tặng quần áo, sửa lại bếp, dẫn nước sạch về trường. Sáng nay, sau khi đón trẻ mẫu giáo, học sinh lớp 1 và nghe phát biểu của đại diện xã Trà Tập, cô trò Tắk Pổ được theo dõi lễ khai giảng chung của cả nước qua tivi.

"Năm học mới cô trò đều háo hức. Với nhiều chính sách mới, đặc biệt quan tâm đến học sinh vùng núi, biên giới, tôi hy vọng các em sẽ có môi trường giáo dục ngày càng tốt hơn, đời sống thầy cô cũng được nâng cao", cô Thu, người 11 năm gắn bó với học trò vùng cao, nói.

Tính trong toàn thành phố Đà Nẵng, khoảng 670.000 học sinh bước vào năm học mới. Trong thời tiết nắng nhẹ, các thầy cô trường THCS Nguyễn Huệ, đón 623 học sinh lớp 6, trao hoa và gửi gắm mong muốn các em sớm hòa nhập, nỗ lực học tập cùng hơn 2.500 học sinh toàn trường.

Cô giáo Phạm Thị Thùy Loan, Phó hiệu trưởng, chia sẻ sẽ luôn lắng nghe và hỗ trợ học trò, để mỗi ngày đến trường là mỗi ngày vui, khám phá tri thức.

Tại phường Đức Nhuận, TP HCM, nhà cách trường chỉ 3 km, nhưng Hoàng Phúc, học sinh lớp 6A2, được bố đưa đến trường THPT Trần Huy Liệu từ sớm. Thời tiết sáng nay mát mẻ, không nắng gắt.

"Được học ở trường mới, thầy cô, bạn bè đều mới nên em hồi hộp, muốn đến trường sớm", Phúc chia sẻ.

Hơn 1.200 học sinh trường này tập trung dự lễ khai giảng đặc biệt tại sân trường từ 7h. Thầy Nguyễn Trường Giang, Hiệu trưởng, cho biết các hoạt động văn nghệ, chào đón học khối 6 được thực hiện gọn nhẹ, rồi tiếp sóng lễ khai giảng của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Trong ngày đầu năm học mới, trường ra mắt không gian văn hóa Hồ Chí Minh, là nơi học sinh đọc sách, tìm hiểu về cuộc đời Chủ tịch Hồ Chí Minh, kết hợp vui chơi.

Cách đất liền khoảng 230 km, tại đặc khu Côn Đảo, hơn 800 học sinh trường THCS Lê Hồng Phong đón ngày đầu năm học mới khi trời mưa nhẹ. Vì thế, lễ khai giảng diễn ra trong hội trường. Thầy hiệu trưởng Lê Trúc Thanh Tùng nói phấn khởi vì đã nhận nhiều suất học bổng từ các nhà tài trợ, tổng hơn 23 triệu đồng. Đây là sự khích lệ với học sinh.

Trực thuộc TP HCM sau sáp nhập, thầy Tùng cho rằng đây là cơ hội mới để trường có thể nâng cao chất lượng dạy học tiếng Anh và ứng dụng công nghệ số. Cũng như các trường học của thành phố, lễ khai giảng năm nay ở đây gần như vắng bóng hoa tươi. Thay vào đó là các chậu cây nhỏ để trang trí.

Sau sáp nhập, TP HCM trở thành siêu đô thị giáo dục với quy mô 2,5 triệu học sinh, gần 3.500 trường học - lớn nhất nước. Năm học này, 1.072 phòng học mới được đưa vào sử dụng nhưng vẫn chưa đáp ứng nhu cầu. Với mục tiêu 300 phòng học trên 10.000 dân trong độ tuổi đến trường, hiện khu vực 1 (TP HCM cũ) đạt 297 phòng, khu vực 3 (Bà Rịa – Vũng Tàu) đạt 316, nhưng riêng khu vực 2 (Bình Dương) chỉ đạt 200 phòng. Nhiều trường ở khu vực Bình Dương cũ đối mặt với áp lực quá tải nặng nề khi sĩ số bậc tiểu học lên đến 48-52 em một lớp, trong khi chuẩn là 35.

Thiếu giáo viên vẫn là vấn đề nan giải với ngành Giáo dục thành phố, nhất là ở các môn Tin học, Tiếng Anh, Mỹ thuật, Thể dục, Âm nhạc. Sở Giáo dục và Đào tạo đã thông báo tuyển hơn 6.000 thầy cô từ tiểu học đến THPT.

Theo lãnh đạo Sở, TP HCM đặt mục tiêu đẩy mạnh giao quyền tự chủ cho các trường học; đảm bảo công bằng trong tiếp cận giáo dục; xây dựng trường học hạnh phúc, tăng cường giáo dục thể chất, hoạt động thể thao; đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục, nhất là các hoạt động giáo dục STEM, trí tuệ nhân tạo.

Thành phố dự kiến không cho học sinh dùng điện thoại trong trường, trừ khi thật cần thiết, nhằm tăng cường sự tập trung, giao lưu, gắn kết giữa học trò với bạn bè và thầy cô. Lễ khai giảng năm nay, tất cả trường học từ chối nhận hoa chúc mừng, mong muốn người tặng chuyển đổi thành quà cho quỹ khuyến học, ủng hộ đồng bào chịu thiệt hại bởi lũ, lụt.

Hòa chung không khí khai giảng năm học 2025 – 2026, sáng 5/9, tiếng trống trường đã ngân vang trên các đảo Trường Sa, Song Tử Tây, Sinh Tồn và Đá Tây.

Sân trường rực rỡ cờ hoa, học sinh và phụ huynh đều xúc động. Chỉ huy các đảo và lãnh đạo địa phương đã tặng quà, động viên thầy trò, bày tỏ niềm tin thế hệ trẻ Trường Sa luôn chăm ngoan, học giỏi, nuôi dưỡng khát vọng xây dựng quê hương.