Mắt được gọi là nhược thị khi đã đeo kính tối ưu, thị lực tối đa chỉ đạt 7/10. Mắt nhược thị không thể tự khỏi.
Theo nghiên cứu của Giáo sư Bruce Moore, Trường Đại học Nhãn khoa New England, Mỹ, 3% trẻ em trên thế giới bị nhược thị. Việt Nam có khoảng 3 triệu trẻ nhược thị, khiến giảm khả năng nhìn. Con số này sẽ giảm nếu tầm soát, phát hiện sớm và điều trị kịp thời, trẻ có thể khôi phục thị lực.
Bác sĩ Hồng Văn Hiệp, Trưởng khoa Mắt Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM, cho biết 0-7 tuổi là thời gian thị lực của trẻ phát triển toàn diện các chức năng giống như người lớn. Trong đó, nếu có lý do gì cản trở thị lực, như tật khúc xạ, bệnh lý làm mờ mắt, dễ dẫn đến nhược thị. Đây cũng là giai đoạn "vàng" trong điều trị nhược thị.
Một em bé điều trị nhược thị bằng cách che mắt tốt, tạo điều kiện cho mắt nhược phát triền thị lực. Ảnh: Lê Huynh.
Điều trị tật khúc xạ cần phải bắt đầu càng sớm càng tốt, khi độ khúc xạ còn thấp và trẻ chưa có nhược thị, thì mới có tác dụng. Trẻ dưới 4 tuổi, thời gian chữa trị ngắn, chỉ mất vài ngày đến một tuần. Độ tuổi trẻ càng tăng, thời gian điều trị càng kéo dài, song hiệu quả không cao.
Hiện nay, y học vẫn chưa tìm ra cách điều trị nhược thị cho người lớn.
Trẻ sau 7 tuổi mới được phát hiện và điều trị thì hầu như không khắc phục được nữa, thị lực sẽ vĩnh viễn không phục hồi. Đến tuổi trưởng thành, mắt kém, có khi chỉ còn 2/10, rất ảnh hưởng đến công việc và sinh hoạt.
Nhược thị một bên nguy hiểm hơn bị cả hai mắt. Bên mắt nhược thị sẽ càng yếu hơn khi trẻ chỉ tập trung nhìn bằng mắt còn lại. Nếu chỉ nhìn tốt được bằng một mắt, trẻ sẽ có nguy cơ gặp vấn đề về thị giác nặng nề nếu không may con mắt nhìn tốt bị tổn thương.
"Bệnh nhược thị chưa có thuốc đặc trị. Thấy trẻ có dấu hiệu thị lực kém, phụ huynh cần đưa con đi thăm khám để điều trị kịp thời, tránh tình trạng diễn biến nặng, gây mù lòa", bác sĩ Hiệp nói.
Việc phát hiện trẻ bị nhược thị không dễ dàng, vì trẻ tự làm quen với thị lực kém, rất ít khi nói với cha mẹ. Vì vậy, phụ huynh cần chủ động quan sát con có hay nheo mắt, đứng sát tivi khi nhìn. Đồng thời có ý thức đưa con tới các cơ sở y tế chuyên khoa khám thị lực khi trẻ vào mẫu giáo, tiểu học, để được tư vấn và can thiệp kịp thời.
Bệnh nhược thị phát hiện sớm, cách điều trị phổ biến và hiệu quả nhất là dán băng che bên mắt lành để vùng thị giác của não dồn vào mắt bệnh. Cách khác là nhỏ thuốc nhỏ mắt hoặc kính đặc chế để làm mờ tạm thời mắt tốt.
Từ đó, trẻ dùng mắt bệnh nhìn nhiều hơn, thị lực mắt này được khuyến khích hoạt động và phát triển bình thường. Các phương pháp trên có thể thực hiện tại nhà, liên tục trong một vài giờ cố định. Có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tháng tùy theo chỉ định của bác sĩ với từng bệnh nhân.
Thư Anh