Ngày 12/3, Hội đồng thẩm định sách giáo khoa lớp 1 theo chương trình giáo dục phổ thông mới thông tin, ba bản thảo sách Công nghệ giáo dục của GS Hồ Ngọc Đại bị đánh giá "không đạt" ngay ở vòng thẩm định đầu tiên. Việc đánh giá và đưa ra quyết định dựa trên 4 tiêu chuẩn với 13 tiêu chí được quy định ở Điều 4, 5, 6, 7 và 8 Thông tư 33 năm 2017 do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành.
Sách Tiếng Việt Công nghệ giáo dục lớp 1 đang được 931.000 học sinh sử dụng. Ảnh: Lê Nam
Các tiêu chuẩn, tiêu chí để thẩm định sách giáo khoa cụ thể như sau:
- Điều kiện tiên quyết của sách giáo khoa:
1. Nội dung và hình thức sách giáo khoa không trái với quy định của pháp luật Việt Nam và phù hợp với tiêu chuẩn quốc gia về xuất bản phẩm.
2. Nội dung và hình thức sách giáo khoa không mang định kiến về sắc tộc, tôn giáo, nghề nghiệp, giới, lứa tuổi và địa vị xã hội.
- Nội dung sách giáo khoa:
3. Nội dung sách giáo khoa thể hiện đúng và đầy đủ nội dung của chương trình môn học hoặc hoạt động giáo dục; bảo đảm tính cơ bản, khoa học, thiết thực, phù hợp với thực tiễn Việt Nam.
4. Các thuật ngữ, khái niệm, định nghĩa, số liệu, sự kiện, hình ảnh bảo đảm chính xác, khách quan, nhất quán và phù hợp với trình độ học sinh; các số liệu, sự kiện, hình ảnh có nguồn gốc rõ ràng.
5. Các thành tựu khoa học mới liên quan đến chương trình môn học, hoạt động giáo dục được cập nhật, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế và phù hợp với mục tiêu của chương trình môn học, hoạt động giáo dục.
6. Những nội dung giáo dục về chủ quyền quốc gia, quyền con người, quyền trẻ em, bình đẳng giới, phát triển bền vững, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu được thể hiện hợp lý.
- Phương pháp giáo dục và đánh giá kết quả giáo dục trong sách giáo khoa:
7. Các bài học trong sách giáo khoa tạo điều kiện cho giáo viên vận dụng sáng tạo phương pháp và hình thức tổ chức dạy học lấy hoạt động học của học sinh làm trung tâm; tạo cơ hội và khuyến khích học sinh tích cực, chủ động, sáng tạo trong học tập, phát huy tiềm năng của mỗi học sinh.
8. Các bài học trong sách giáo khoa thể hiện đúng, đủ, rõ mức độ đáp ứng yêu cầu cần đạt về phẩm chất, năng lực của học sinh và yêu cầu về đánh giá kết quả giáo dục được quy định trong chương trình môn học, hoạt động giáo dục, làm cơ sở cho việc đánh giá chính xác kết quả giáo dục.
- Cấu trúc sách giáo khoa:
9. Cấu trúc sách giáo khoa có đủ các thành phần cơ bản sau: phần, chương hoặc chủ đề; bài học; giải thích thuật ngữ; mục lục.
10. Cấu trúc bài học trong sách giáo khoa bao gồm các thành phần cơ bản sau: mở đầu, kiến thức mới, luyện tập, vận dụng.
- Ngôn ngữ sử dụng trong sách giáo khoa và hình thức trình bày sách giáo khoa:
11. Ngôn ngữ sử dụng trong sách giáo khoa là tiếng Việt (trừ sách giáo khoa ngoại ngữ và sách giáo khoa tiếng dân tộc thiểu số), bảo đảm các quy định về chính tả và ngữ pháp, các chữ viết tắt, các ký hiệu, phiên âm, đơn vị đo theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo; diễn đạt trong sáng, dễ hiểu, thể hiện chính xác nội dung cần trình bày, phù hợp với lứa tuổi học sinh.
12. Hình thức trình bày sách giáo khoa cân đối, hài hòa giữa kênh chữ và kênh hình, hệ thống ký hiệu, biểu tượng, kiểu chữ, cỡ chữ.
13. Tranh, ảnh, bảng biểu, đồ thị, bản đồ, hình vẽ trong sách giáo khoa rõ ràng, chính xác, cập nhật, có tính thẩm mỹ, phù hợp với nội dung bài học, lứa tuổi học sinh và chỉ rõ nguồn trích dẫn.
Các thành viên hội đồng thẩm định sách giáo khoa sẽ đánh giá bản mẫu sách giáo khoa theo từng tiêu chí trên theo ba loại: "đạt", "đạt nhưng cần sửa chữa" và "không đạt" sau đó sẽ xếp loại chung cũng theo ba mức này.
Sau khi có đánh giá của từng thành viên, hội đồng thẩm định sẽ xếp loại "đạt" đối với bản mẫu sách giáo khoa được ít nhất 3/4 tổng số thành viên hội đồng xếp loại "đạt". Hội đồng xếp loại "đạt nhưng cần sửa chữa" đối với sách được ít nhất 3/4 tổng số thành viên đánh giá "đạt" và "đạt nhưng cần sửa chữa". Các trường hợp còn lại đều bị cho là "không đạt".
Ví dụ, bản thảo sách Tiếng Việt Công nghệ giáo dục 1 của GS Hồ Ngọc Đại bị xếp loại "không đạt" vì 15/15 thành viên của hội đồng thẩm định sách giáo khoa tiếng Việt đều đánh giá "không đạt". Cuốn này chỉ đạt được một tiêu chuẩn về điều kiện tiên quyết của sách giáo khoa.
Ông Thái Văn Tài, quyền Vụ trưởng Giáo dục tiểu học (Bộ Giáo dục và Đào tạo), cho biết với trường hợp bản thảo bị xếp loại "không đạt", tác giả và nhà xuất bản có quyền chỉnh sửa và đề nghị hội đồng thẩm định lại, được xem như thẩm định lần đầu. Trường hợp đạt nhưng cần sửa chữa, tác giả sẽ có một tháng để sửa và nộp lại.
Các bản thảo sách giáo khoa lớp 1 đạt sẽ được Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo công bố trong tháng 10. Từ năm học 2020-2021, học sinh lớp 1 bắt đầu học những sách này.
Dương Tâm