Niagara gồm ba thác nước riêng biệt
Trải dài qua biên giới Mỹ và Canada, thác Niagara bao gồm thác Horseshoe (hay Thác Canada), thác Mỹ và thác Bridal Veil. Cả ba thác nước bắt nguồn từ sông Niagara, dòng sông rộng lớn dài 58 km từ hồ Erie đến hồ Ontario. Trong đó, Horseshoe là thác rộng nhất và cao nhất trong ba thác, chiều ngang hơn 670 m, dòng nước đổ từ độ cao 57 m. Thác Mỹ đứng thứ hai với chiều rộng hơn 286 m, độ cao khoảng 27 m. Còn Bridal Veil cao tương đương thác Mỹ, nhưng chiều rộng chỉ hơn 13 m.
Niagara là ngọn thác lớn nhất Mỹ, không phải lớn nhất thế giới
Khoảng 3.160 tấn nước chảy qua Niagara mỗi giây (660 tấn qua thác Mỹ và Bridal Veil, 2.500 tấn tại Horseshoe). Thác Niagara là thác nước vĩ đại nhất ở Bắc Mỹ cả về chiều rộng và thể tích. Nhưng trên thế giới có gần 500 thác nước khác cao hơn, rộng lớn hơn và vĩ đại hơn, chẳng hạn như Thác Ribbon cao 140 mét ở Yosemite, California.
Tất cả những hồ lớn tại Mỹ đều đổ về Niagara
Ba trong số các hồ lớn (Superior, Huron và Michigan) đều đổ vào hồ Erie, sau đó đổ vào sông Niagara. Dòng chảy của sông Niagara đổ vào hồ Ontario, rồi chảy xuống tạo thành thác Niagara hùng vĩ.
Niagara còn khá trẻ
Thời kỳ băng tan đã tạo ra những hồ lớn hơn 12.000 năm trước, hình thành sông Niagara và nhiều yếu tố khác để sau cùng tạo nên thác Niagara bây giờ. Lớp băng tan đổ ra sông Niagara, cắt ngang địa hình và khoét sâu vào thác. Khi so sánh với các kỳ quan tự nhiên khác, thác Niagara vẫn còn trong giai đoạn sơ khai.
Người đầu tiên viết về Niagara là linh mục châu Âu
Năm 1604, Samuel de Champlain lần đầu tiên đề cập đến một thác nước trong khu vực, nhưng lời kể không chính xác lắm. Vì sự mâu thuẫn trong câu chuyện của ông, hầu hết các nhà sử học tin rằng ông đang truyền lại những gì đã nghe được từ dân bản địa mà ông gặp. Tài liệu đầu tiên là do Cha Louis Hennepin, người đã bắt gặp thác Niagara trong một chuyến thám hiểm năm 1678. Cha sau đó trở về Pháp và xuất bản cuốn sách "Một khám phá mới" ghi lại ấn tượng choáng ngợp mà dòng thác hùng vĩ đã để lại trong ông. Cái tên Niagara có lẽ bắt nguồn từ "Onguiaahra" trong tiếng Iroquois (thổ dân bản địa) nghĩa là "eo biển".
Niagara khi nhìn từ trên cao. Ảnh: Niagarafallslive
Khu bảo tồn Niagara là công viên lâu đời nhất nước Mỹ
Năm 1885, Thống đốc New York David B. Hill đã ký luật thành lập Khu bảo tồn Niagara - công viên tiểu bang đầu tiên tại New York và trên toàn nước Mỹ.
Kiến trúc sư giúp bảo vệ vẻ đẹp tự nhiên của Niagara
Frederick Law Olmsted, người sáng tạo và thiết kế Công viên Trung tâm (Central Park) ở thành phố New York say mê vẻ đẹp của thác Niagara. Ông đã chuẩn bị một bản báo cáo và một bản kiến nghị có chữ ký của nhiều nhân vật văn hóa và chính trị nổi tiếng, thúc giục bang New York mua đất tư nhân xung quanh thác để bảo tồn vẻ đẹp tự nhiên của khu vực. Frederick cũng là đồng sáng lập Hiệp hội thác Niagara vào năm 1883 và sau khi được sự chấp thuận của Khu bảo tồn Niagara, ông trở thành kiến trúc sư cảnh quan của khu bảo tồn cùng với đối tác của mình, Calvert Vaux.
Thác Niagara sản xuất rất nhiều điện
Trạm thủy điện đầu tiên được xây dựng trên sông Niagara năm 1881 và tới năm 1896, nhà máy có thể truyền điện 42 km đến Buffalo. Đây là một trong những sự kiện quan trọng nhất lịch sử dòng điện xoay chiều. Năm 1961, sau khi Quốc hội thông qua Đạo luật Tái phát triển Niagara, chính quyền bang New York đã khai trương Nhà máy điện Niagara. Ngày nay, nhà máy tạo ra 2,4 triệu kilowatt điện, là nhà máy thủy điện lớn thứ tư ở Mỹ.
Niagara hút du khách suốt một thế kỷ nay
Kênh đào Erie hoàn thiện vào năm 1825 giúp việc tiếp cận thác dễ dàng hơn nhiều, và vào cuối thế kỷ 19, khu vực này đã được gọi là "Thủ đô Tuần trăng mật của thế giới". Ngày nay, hơn 12 triệu người đến thăm thác và các khu vực lân cận mỗi mùa hè. Các chuyến du ngoạn được nhiều du khách yêu thích bao gồm tour tham quan bằng thuyền Maid of the Mist, đưa khách vào lưu vực của thác Horseshoe và chuyến đi dài 53 m xuống rìa thác Bridal Veil.
Một điểm ngắm thác Niagara đông khách du lịch. Ảnh: Flyopedia
Người đầu tiên nhảy xuống từ thác Niagara là một goá phụ 63 tuổi
Suốt khoảng thời gian qua, khoảng 15 kẻ liều lĩnh đã cố gắng chinh phục độ cao của thác bằng cách nhảy xuống, thậm chí họ còn sử dụng những chiếc thùng tự chế. Nhưng người đầu tiên làm điều này là một góa phụ 63 tuổi tên Annie Edson Taylor. Do quá nghèo khó, Taylor đến thăm thác vào năm 1901, sau đó cố gắng trở nên nổi tiếng và giàu có bằng cách đi qua thác Horseshoe trong một chiếc thùng do chính bà thiết kế. Thác Horseshoe là một lựa chọn thông minh. Thác Mỹ tuy thấp hơn nhưng nguy hiểm hơn nhiều, vì trong lòng thác ngập tràn những tảng đá khổng lồ.
Vào ngày 24/10/1901, khoảng 16h, chiếc thùng được đặt trên sông Niagara. 20 phút sau, Taylor cùng chiếc thùng thực hiện chuyến vượt thác. Mặc dù sống sót sau vụ lao từ thác xuống, Taylor khuyến cáo mọi người "Đừng thử". Và bà cũng không bao giờ đạt được mục tiêu, bà chết không xu dính túi vào năm 1921.
"Nàng thơ" của Hollywood
Năm 1953, Marilyn Monroe đóng vai chính trong bộ phim Niagara cùng với Joseph Cotten, Jean Peters và Max Showalter. Monroe và Cotten trong vai một cặp đôi đi hưởng tuần trăng mật tại thác nước, nhưng dần trở thành những kẻ giết người. Thác nước cũng là bối cảnh cho phần mở đầu của bom tấn Siêu nhân II năm 1980.
Bảo Châu (theo Mentalfloss)