Ngọc Linh (23 tuổi TP HCM) nhận được công việc đầu tiên tại TP HCM sau khi tốt nghiệp đại học. Công việc yêu cầu cô di chuyển thường xuyên giữa các địa điểm khác nhau trong thành phố, nhưng chiếc xe máy cũ khó đáp ứng được lịch di chuyển nhanh và dày đặc.
Sau khi tính toán, Linh nhận ra với mức lương khởi điểm hiện hơn 8 triệu đồng, trừ chi phí sinh hoạt, việc mua ngay một chiếc xe máy là điều khó khăn. Cô bắt đầu tìm kiếm các giải pháp tài chính, vay tiêu dùng. Sau vài phút làm thủ tục và chờ duyệt, số tiền vay mua xe đã được giải ngân. Chiếc xe mới giúp cô di chuyển dễ dàng đến nơi làm việc.
Tương tự, Hoàng Nam (21 tuổi) cần một chiếc laptop mới để hoàn thành dự án và thực tập sắp tới. Tuy vậy khoản trợ cấp của gia đình và thu nhập ít ỏi từ công việc bán thời gian không đủ để chàng sinh viên năm cuối mua laptop.
Trong lúc loay hoay tìm giải pháp, Nam thấy quảng cáo về dịch vụ vay tiêu dùng của một tổ chức tài chính. Với chương trình ưu đãi dành cho sinh viên, Nam có thể vay mua laptop với lãi suất thấp và thời hạn trả linh hoạt. Chỉ cần làm một số thủ tục đơn giản và cung cấp thông tin cá nhân, Nam đã nhận được khoản vay trong vài giờ.
Linh và Nam là hai trong số hàng nghìn bạn trẻ đang sử dụng vay vốn tiêu dùng. Theo số liệu mới nhất từ Ngân hàng Nhà nước, tăng trưởng tín dụng tính đến ngày 16/8 tăng 6,25% so với cuối năm 2023. Tổng dư nợ phục vụ đời sống, tiêu dùng đạt 2,8 triệu tỷ đồng, bằng 20% tổng dư nợ toàn nền kinh tế. Tính riêng 6 tháng đầu năm, hệ thống tổ chức tín dụng đã cung ứng ra thị trường hơn 600.000 tỷ đồng. Trong đó, cho vay tiêu dùng đạt hơn 3 triệu tỷ đồng.
Theo các chuyên gia, vay tiêu dùng là kênh hỗ trợ cho nhiều người, đặc biệt là giới trẻ có thu nhập chưa cao nhưng nhu cầu mua sắm và nâng cấp bản thân lớn. Họ chọn vay tiêu dùng vì không đủ khả năng thanh toán ngay, trong khi lại cách "chuẩn" vay ngân hàng khá xa.
Hình thức này cũng giúp họ tự khẳng định bản thân qua việc sở hữu các sản phẩm, dịch vụ cần thiết ngay lập tức. Tâm lý người trẻ hiện nay thường ưu tiên trải nghiệm tức thời và muốn thỏa mãn nhu cầu nhanh chóng. Nỗi sợ bị lỡ nhịp (FOMO) khiến họ cảm thấy áp lực phải theo kịp bạn bè, nên tìm đến vay tiêu dùng để không bị "tụt hậu". Bên cạnh đó, sự phát triển của công nghệ và các nền tảng tài chính đã làm cho vay tiêu dùng trở nên phổ biến, tiện lợi và dễ tiếp cận hơn với giới trẻ.
Báo cáo The Financial Brand khảo sát người tiêu dùng độ tuổi 15-24, cho thấy Gen Z ưu tiên 4 tiêu chuẩn quan trọng nhất khi lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ tài chính: sự tin cậy, bảo mật; dịch vụ và ưu đãi; khả năng nhận được hỗ trợ khi cần; trải nghiệm kỹ thuật số tiện lợi.
Hiểu được tâm lý chung, nhiều công ty tài chính cung cấp các sản phẩm vay minh bạch, hỗ trợ lãi suất, quy trình đơn giản nhờ áp dụng công nghệ số khiến giới trẻ mạnh dạn hơn trong vay tiêu dùng. Đơn cử Home Credit với nhiều gói ưu đãi, cải tiến quy trình nhằm thay đổi thói quen tài chính, tạo đà cho thị trường. Đơn vị đã triển khai gói vay tiền mặt "lãi suất nhẹ", ước tính hỗ trợ hơn 30.000 khách hàng mỗi tháng.
Điển hình như chương trình ưu đãi tựu trường. Home Credit tung ra loạt ưu đãi cho hầu hết các sản phẩm từ nay cho đến hết tháng 9. Cụ thể, khách hàng có thể trả góp với lãi suất 0% khi mua laptop và các thiết bị điện tử phục vụ học tập. Đối với khoản vay mua xe máy, Home Credit không yêu cầu trả trước, lãi suất ưu đãi, khách hàng được giữ bản gốc đăng ký xe. Đơn vị này còn hỗ trợ duyệt vay đến 200 triệu đồng tiền mặt, với lãi suất hàng tháng chỉ từ 0,75%, giải ngân ngay trong 10 phút, đáp ứng nhu cầu tiền mặt trong giai đoạn nhập học của học sinh, sinh viên. Bên cạnh đó, còn có các ưu đãi khác như hoàn tiền thẻ tín dụng Home Credit lên đến 900.000 đồng hoặc giảm 5% học phí không giới hạn khi thanh toán qua Home PayLater.
Đại diện doanh nghiệp cho biết, chú trọng số hóa giúp quy trình thẩm định khoản vay diễn ra nhanh, chặt chẽ. Để người dùng tự tin hơn trong các quyết định liên quan đến tiền, đơn vị tổ chức nhiều buổi phổ cập kiến thức tài chính và tài chính số đến cộng đồng. Bên cạnh đó, công ty phát triển app Home Credit trên di động với đa dạng các tính năng như: tự nhắc hẹn, theo dõi tiến độ thanh toán, cập nhật thông tin liên quan...
Thái Anh