Sáng 18/3, Cục Di sản văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) cho biết đã yêu cầu Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Thái Nguyên phối hợp chính quyền địa phương khẩn trương kiểm tra, có biện pháp xử lý việc phá dỡ, tu bổ đền Đuổm. Sở báo cáo kết quả kiểm tra và phương án giải quyết đến UBND tỉnh Thái Nguyên và Bộ trước ngày 20/3.
Ngày 17/3, máy móc cỡ lớn đã tiến hành phá dỡ nhiều hạng mục tại đền Đuổm, xã Động Đạt, huyện Phú Lương. Tại công trường, phần cổng tam quan, hàng rào đã được dỡ hoàn toàn.
Máy móc phá dỡ các hạng mục ở đền Đuổm. Ảnh: Thái Nguyên
Đền Đuổm nằm trên quốc lộ 3, cách TP Thái Nguyên hơn 20 km, được xây dựng thời vua Lý Cao Tông năm 1180. Đền thờ Đức thánh Đuổm hay Cao Sơn Quy Minh - vị tướng người Tày đã có công giữ vững an ninh vùng núi phía bắc. Đền được công nhận Di tích lịch sử quốc gia năm 1993.
Việc phá dỡ cổng tam quan gắn liền với nhiều thế hệ đã khiến người dân bất ngờ. Chị Bảo Thanh, người địa phương, bày tỏ tiếc nuối khi phần cổng cổ kính với rêu phong bị dỡ bỏ. "Những công trình như thế này nếu tôn tạo cũng cần hết sức thận trọng vì không phải cái gì mới đưa vào cũng giữ được giá trị lịch sử", chị nói.
Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thái Nguyên cho biết cổng tam quan được tu bổ gồm một lối đi chính và hai lối đi phụ. Lối đi chính giữa cổng sẽ có kiến trúc hai tầng 8 mái, các góc uốn đao, mái dán ngói mũi hài. Lối đi hai bên nhỏ hơn, có kiến trúc cổng vòm, trên tường gắn triện.
Lãnh đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thái Nguyên giải thích trước khi thực hiện phá dỡ đã tiến hành khảo sát, xác định các hạng mục như đền Mẫu Thượng Ngàn, đền Thượng, đền Trung, phủ các vị công chúa, đình Niêng, lầu chuông, nhà đón khách, nhà công vụ cơ bản xuống cấp, sụt lún, rạn nứt, thấm dột, có nguy cơ sập, đổ.
"Để bảo đảm an toàn cho nhân dân, du khách thập phương đến chiêm bái, vãn cảnh, đồng thời bảo quản các linh vật tại đền không bị hư hại, việc tu bổ, tôn tạo là bức thiết", lãnh đạo Sở nói.
Sau khi khảo sát, UBND huyện Phú Lương và Sở đã trình UBND tỉnh cho chủ trương tu bổ. Tỉnh Thái Nguyên có tờ trình Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thẩm định Báo cáo kinh tế kỹ thuật tu bổ, tôn tạo di tích lịch sử ngày 11/3. Kinh phí tu bổ khoảng 22 tỷ đồng từ nguồn xã hội hóa, dự kiến hoàn thành trong năm 2025.
Từ năm 1980 đến năm 2023, chính quyền địa phương và nhân dân trong vùng đã 9 lần tu bổ, tôn tạo đền. Theo quy định, đối với di tích lịch sử cấp quốc gia việc tu bổ, sửa chữa phương án phải được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chấp thuận.
Gia Chính - Phương Anh