Hang đá Bethlehem là trung tâm trang trí Giáng sinh của đạo Công giáo toàn cầu. Các nhà thờ đều làm hang đá Bethlehem, kể câu chuyện Chúa Jesus sinh ra. Nhiều người dân cũng được linh mục kêu gọi làm hang đá tại gia đình để tạo không khí Giáng sinh.
Hang đá Giáng sinh tại Nhà thờ chính toà Phủ Cam (Tổng Giáo phận Huế), năm 2020. Ảnh: Nguyễn Đông
Linh mục Giuse Nguyễn Văn Định, Dòng Thánh Tâm Huế, cho biết truyền thống trang trí hang đá Giáng sinh bắt nguồn từ thánh Francis thành Assisi. Sau khi đến viếng đất Thánh, trong đó có làng Bethlehem, ngài đã làm một mô hình máng cỏ đặt trong phòng để chiêm ngắm và suy niệm về làm người, đặc biệt là sự nghèo khó của con Thiên Chúa.
Ở các nước Công giáo châu Âu, việc trang trí Giáng sinh là mô hình hang đá đơn giản, thậm chí trong cung thánh chỉ làm một máng cỏ và đặt tượng Chúa Jesus hài đồng. Còn ở Việt Nam, hang đá được trang trí đẹp mắt hơn để người trong và ngoài Công giáo đến tham quan, mục đích cũng là diễn tả lại câu chuyện Chúa xuống thế làm người như trong Kinh Thánh.
Còn theo linh mục Augustino Trần Như Huynh, dòng Thánh Augustino Chân Đất, trong Kinh Thánh, Chúa Jesus sinh ra không phải trong những ngôi nhà lộng lẫy mà hang đá lạnh lẽo giữa đêm đông. Ở Israel khi đó, những người mục đồng dùng hang đá làm nơi cho bò, lừa ngủ, trong hang có máng của bò ăn.
"Hình ảnh Chúa Jesus hạ sinh ở nơi máng cỏ mang ý nghĩa về sự hòa đồng của con Thiên Chúa với toàn nhân loại, không trừ một ai. Bởi nếu Chúa sinh ra ở một cung điện thì người ngoài sẽ không thể viếng thăm, còn ở nơi hang đá nghèo nàn thì mọi người đều có thể tới, từ những người nhỏ bé bị loại ra khỏi xã hội, như những người chăn chiên thời đó không được coi trọng nhưng chính họ là người tìm được Chúa đầu tiên", Linh mục Trần Như Huynh nói.
Vì thế tượng Chúa Jesus hài đồng, hai bên máng cỏ là bò, lừa, Đức Mẹ Maria và Thánh Joseph là trang trí chính trong hang đá của Giáo hội Công giáo. Khi Công giáo vào châu Âu, việc trang trí Giáng sinh có thêm cây thông Noel, ông già Noel và bầy tuần lộc... Còn tại châu Á, ban đầu không có cây thông hay ông già Noel, nhưng văn hoá giao thoa, người dân đã trang trí thêm những mô hình này.
Giáo dân Giáo họ Liên Liêu (Giáo phận Bùi Chu) tranh thủ lúc đi làm đồng về ghé hang đá cầu nguyện trước Giáng sinh, chiều 21/12. Ảnh: Nguyễn Đông
Linh mục Giuse Trần Như Huynh nói thêm ngày nay việc trang trí Giáng sinh đã trở thành xu hướng thị trường. Như trong siêu thị, từ tháng 9 đã trang trí Giáng sinh để thúc đẩy kinh tế chứ không đơn thuần là trang trí của tôn giáo (các nhà thờ Công giáo thường trang trí từ đầu tháng 12).
"Trước đây các tôn giáo khác không quan tâm Noel nhưng dần dần xu hướng hội nhập thì mọi người đều vui chung ngày này. Đối với người Công giáo, niềm vui này thể hiện sâu xa hơn, đó là không chỉ trang trí bên ngoài mà cốt yếu là niềm tin Thiên Chúa sinh ra để ban đến sự bình an, hạnh phúc", linh mục Trần Như Huynh nói thêm.
Theo Đức Tổng Giám mục Giuse Nguyễn Chí Linh, Tổng giáo phận Huế, thông điệp sâu xa và mạnh mẽ nhất của Lễ Giáng sinh là bình an. Nơi Chúa sinh ra là hang đá Bethlehem, giản dị, nghèo khó nhưng an yên đích thực. Với nhiều người, bình an là có tiền bạc, điều kiện vật chất vừa ý, không gặp tai nạn, sự cố. Còn với giáo lý Công giáo, đó là bình an nội tâm, con người không vướng lỗi tội, trong sạch, thánh thiện và không có ý đồ làm cho cuộc sống phức tạp. Bình an nội tâm mới là đích thực, giúp con người có thể hạnh phúc.
Hang đá đơn sơ tại Giáo xứ Phú Hậu (Huế), riêng tượng Chúa hài đồng sẽ được rước và đặt vào trong thánh Lễ vọng Giáng sinh tối 24/12. Ảnh: Nguyễn Đông